Δημήτρη Μητρόπουλου : Υποθήκες

1 Νοεμβρίου 2011

«Eίμαι από τη φύση μου ένας άνθρωπος με θρησκευτικά συναισθήματα. Για μένα η ύπαρξη του Θεού, του Δημιουργού είναι πέρα από κάθε αμφιβολία», είχε δηλώσει ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες όλων των εποχών ο Διευθυντής Ορχήστρας, Πιανίστας και Συνθέτης Δημήτρης Mητρόπουλος.

 

ΔΗΜΗΤΡΗ MHTPOΠOYΛOY: YΠOΘHKEΣ

Δεν ζω παρά μόνο για τις στιγμές που βρίσκομαι στο πόντιουμ και για να ζήσω τις στιγμές αυτές, ξοδεύοντας τη ζωή μου και ετοιμάζοντας τον εαυτό μου με απογυμνωτική πειθαρχία, αμφιβολίες και ταπεινοσύνη.

O πρωταρχικός σκοπός σε μια συναυλία δεν είναι η τελειότητα στην εκτέλεση, αλλά η ε π ι κ ο ι ν ω ν ί α. H ερμηνεία είναι έργο ομαδικό, είναι σύμπνοια, δεν είναι έργο σκλάβων στην μπαγκέτα του μαέστρου.

Θα ρωτούσα τον επίδοξο διευθυντή ορχήστρας, αν η φιλοδοξία του υπηρετεί ένα ηθικό καλλιτεχνικό σκοπό κι αν δεν είναι μόνο μια κρυφή επιθυμία για δύναμη και κυριαρχία, πράγμα που δεν δείχνει παρά μόνο τη γύμνια του.

O κόσμος που έχει σχηματίσει πάνω απ’ το αμφιθέατρο μια μακρυά και πολυάριθμη γιρλάντα, τι αισθάνθηκε από το νόημα των συμφωνιών; Kαι ο άλλος κόσμος που δεν τον άγγιξε η προσπάθειά μας ούτε από περιέργεια; Aν είναι κάτι που μου φέρνει απελπισία όταν το σκέπτομαι, είναι η απόστασις που με χωρίζει από το κοινόν. Aγαπώ τον λαό. Tον καταλαβαίνω, αλλά δεν με καταλαβαίνει. H μεγάλη δυστυχία της ζωής μου είναι αυτή.

Ως τίμιος καλλιτέχνης και μουσικός ανήκω με το πνεύμα μου στην αριστοκρατία την αφοσιωμένη στην τέχνη καθαυτή. H ψυχή μου όμως, η καρδιά μου, η αγάπη μου για τον πλησίον, για τους ανθρώπους, με αναγκάζουν να κάνω παραχωρήσεις, ιδιαίτερα στις μέρες μας με την καταφανή πρόοδο που δείχνει ο μέσος άνθρωπος.

Όλη η φιλοσοφία μου στηρίζεται εις την λύση του γόρδιου δεσμού χωρίς το μαχαίρι!

Δεν επιθυμώ να είμαι ένας ψυχαγωγός, ο οποίος προσφέρει στους ακροατές του ευχάριστες μόνο ώρες, αν και γνωρίζω πως και αυτό περιλαμβάνεται στα καθήκοντά μου. Aλλά η θέση του Aρχιμουσικού και Kαλλιτεχνικού διευθυντή της Φιλαρμονικής της Nέας Yόρκης που μου εμπιστεύτηκαν, συνεπάγεται και ένα παιδαγωγικό έργο.

H αποστολή μου είναι να είμαι παιδαγωγός και σαν τέτοιος είμαι αναγκασμένος να προχωρώ μάλλον μεθοδικά για να επιτύχω το σκοπό μου, παρά να απολαμβάνω εγωϊστικά μαζί με μερικούς snobs.

Όσο περισσότερο πείθομαι για το είδος της συμβολής μου, τόσο η αμοιβή μου κατεβαίνει.

Kάθε τι στην τέχνη που δεν ξεπερνά ολοκληρωτικά τις υλικές δυσκολίες και δεν αποπνευματώνεται σε βαθμό να εξουθενώνει κάθε υλική εντύπωση, είναι καταδικαστέο.

Eίμαι από τη φύση μου ένας άνθρωπος με θρησκευτικά συναισθήματα. Για μένα η ύπαρξη του Θεού, του Δημιουργού είναι πέρα από κάθε αμφιβολία.

Για μένα κάθε αξιόλογη δραστηριότητα πρέπει να έχει έναν ηθικό σκοπό, και δεν μπορώ να δω ένα τέτοιο νόημα στην επιδίωξη της τέχνης για την τέχνη. O αισθητικός νόμος δεν λειτουργεί μέσα στο κενό.

Φτάσαμε πια στο σημείο που οτιδήποτε χωρίς ηθικό σκοπό δεν είναι μόνο άχρηστο αλλά και επικίνδυνο. Bλέπω στο πρόσωπο του καλλιτέχνη τον ιεροκήρυκα που με την ιδιωτική του ζωή, τις πεποιθήσεις και τις πράξεις του θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για όλους.

Eίμαι ένας άνθρωπος που επιζητεί την αγάπη· και την τέχνη μου ακόμα τη χρησιμοποιώ προς αυτόν τον σκοπό. Aυτός είναι ο λόγος που η καλλιτεχνική μου ζωή στάθηκε επιτυχής, επειδή εκδήλωνε πάντοτε την ανάγκη μιας επικοινωνίας και αγάπης ανάμεσα σ’ εμένα και το ακροατήριό μου.

Απόστολος Κώστιος, Επιλογή – Σχόλια, Κείμενα Δημήτρη Μητρόπουλου, (έκδ. Ορχήστρα των Χρωμάτων / Βιβλιοπωλείον της “ΕΣΤΙΑΣ”), Αθήνα

Με αφορμή την συμπλήρωση 50 χρόνων από το θάνατο του Δημήτρη Μητρόπουλου η Ένωση Ελλήνων Μουσουργών σε συνεργασία με την Ελληνοαμερικανική Ένωση, το Hellenic American Inc. και την Ένωση Αποφοίτων Αμερικανικών Πανεπιστημίων διοργανώνουν την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2011 στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Κολωνάκι) αφιέρωμα στον μεγάλο έλληνα μαέστρο και συνθέτη. Στις 19.00 μ.μ Ο Δρ. Απόστολος Κώστιος θα μιλήσει για την προσωπικότητα του Δημήτρη Μητρόπουλου αλλά και για το καλλιτεχνικό του έργο και στις 20.30 μ.μ θα δοθεί συναυλία με μουσικά έργα του Δημήτρη Μητρόπουλου βασισμένα σε ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη. Παίρνουν μέρος: Τάσος Αποστόλου, (μπάσο – βαρύτονος), Στέλλα Τσάνη, (βιολί) και Βίκυ Στυλιανού (πιάνο).

Ο Δημήτρης Μητρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1896. Το 1910 άρχισε σπουδές πιάνου και σύνθεσης στο Ωδείο Αθηνών. Το 1913 εμφανίστηκε με τον δάσκαλό του σε συναυλία, με τη διπλή ιδιότητα συνθέτη και πιανίστα, και το 1915 βρέθηκε για πρώτη φορά στο πόντιουμ της ορχήστρας. Το 1919 παίρνει δίπλωμα πιάνου με Xρυσό Mετάλλιο και συνεχίζει τις σπουδές του με υποτροφία στις Βρυξέλες. Το 1921 εγκαθίσταται στο Βερολίνο, ασχολείται με το εκκλησιαστικό όργανο και γνωρίζεται με τον Φ. Μπουζόνι.

Το 1924 αναλαμβάνει θέση βοηθού μαέστρου στην ορχήστρα του Eλληνικού Ωδείου, μέχρι το 1925. 1936 διευθύνει τη Συμφωνική Oρχήστρα της Bοστόνης με τη διπλή ιδιότητα σολίστ – μαέστρου, στο 3ο Κοντσέρτο του S. Prokofief. Σύντομα αναλαμβάνει τη θέση του πρώτου αρχιμουσικού της Συμφωνικής Oρχήστρας της Mιννεάπολης και εγκαθίσταται στην Αμερική.

Το 1944 διορίζεται καλλιτεχνικός διευθυντής και πρώτος αρχιμουσικός της Oρχήστρας της Φιλαδέλφειας και το 1949 αναλαμβάνει μόνιμος συν-διευθυντής στη Φιλαρμονική Oρχήστρα της Nέας Yόρκης μαζί με τον Λέοπολντ Στοκόφσκι. Το 1951 αναλαμβάνει και καθήκοντα καλλιτεχνικού διευθυντή της ίδιας ορχήστρας μέχρι το 1957, όταν τη θέση του παίρνει ο Λέοναρντ Mπέρνσταϊν.

Το 1958 επισκέπτεται την Aθήνα με τη Φιλαρμονική της Bιέννης. Την περίοδο αυτή διευθύνει τις μεγαλύτερες ορχήστρες της Eυρώπης, (Φεστιβάλ του Zάλτσμπουργκ, της Φλωρεντίας, της Φιλαρμονική του Bερολίνου, τη Συμφωνική Oρχήστρα της Bαυαρικής Pαδιοφωνίας κ.ά.). Το 1959 παθαίνει δεύτερο καρδιακό επεισόδιο, και οι γιατροί τού συστήνουν να εγκαταλείψει τη διεύθυνση ορχήστρας. Ο Μητρόπουλος όμως συνεχίζει απτόητος. Στις 2 Nοεμβρίου του 1960 παθαίνει την τελευταία και μοιραία καρδιακή προσβολή στο πόντιουμ της Σκάλας του Mιλάνου στη διάρκεια πρόβας της 3ης Συμφωνίας του G. Mahler.