Ολυμπία: Το Μουσείο Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας

Η μεγάλη κλοπή

Χάλκινα και πήλινα μικροαντικείμενα όπως ειδώλια, αγγεία και λυχνάρια, τα οποία χρονολογούνται από τη Γεωμετρική έως την Κλασική εποχή, καθώς και ένα χρυσό δαχτυλίδι –σφραγίδα με παράσταση ταυροκαθαψίων της Μυκηναϊκής περιόδου, εκλάπησαν κατά τη διάρκεια της ένοπλης ληστείας που σημειώθηκε το πρωί της Παρασκευής 17 Φεβρουαρίου, στο Μουσείο Ιστορίας Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας στην Ολυμπία.

εκθέματα Μουσείου Ιστορίας Ολυμπιακών Αγώνων

Το πρωί, η φύλακας του Μουσείου δέχτηκε επίθεση από δύο ληστές, οι οποίοι είχαν καλυμμένα τα πρόσωπά τους και έφεραν όπλα και βαριοπούλες. Οι δράστες, αφού ακινητοποίησαν την φύλακα του Μουσείου, έσπασαν τις προθήκες και αφαίρεσαν συνολικά 65 εκθέματα.

εκθέματα Μουσείου Ιστορίας Ολυμπιακών Αγώνων 1

Ο Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, κ. Παύλος Γερουλάνος, η Γενική Γραμματέας του ΥΠΠΟΤ, κ. Λίνα Μενδώνη, η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, κ. Μαρία Βλαζάκη και κλιμάκιο του Υπουργείου μετέβησαν στην Αρχαία Ολυμπία για να εκτιμήσουν την κατάσταση.

εκθέματα Μουσείου Ιστορίας Ολυμπιακών Αγώνων 2

Ο Υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, κ. Παύλος Γερουλάνος, μόλις πληροφορήθηκε το συμβάν, έθεσε στη διάθεση του Πρωθυπουργού, κ. Λουκά Παπαδήμου την παραίτησή του.
Τα σημαντικότερα από τα εκθέματα που φιλοξενούνται στο Μουσείο Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας, σύμφωνα με την Αρχαιολόγο Ολυμπία Βικάτου, είναι τα χρυσά δακτυλίδια-σφραγίδες με τις πρώτες απεικονίσεις αγωνισμάτων, αντιπροσωπευτικά δείγματα της μινωϊκής και μυκηναϊκής τέχνης, τα χάλκινα και πήλινα γεωμετρικά ειδώλια πολεμιστών και αρμάτων που προέρχονται από την Ολυμπία και αποτελούν τις πρώτες παραστάσεις των ιστορικών χρόνων που παραπέμπουν σε αρματοδρομίες, διάφορα αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν οι αθλητές, όπως δίσκοι, αλτήρες, αρύβαλλοι κ. ά., καθώς επίσης και τα εκθέματα που απαρτίζουν την ενότητα των Ολυμπιακών αγωνισμάτων. Μεταξύ αυτών ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι ενεπίγραφες βάσεις από αγάλματα αθλητών που κοσμούσαν κατά την αρχαιότητα την Άλτη, οι λίθινες και χάλκινες επιγραφές, που αποτελούν ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών, τα χάλκινα ειδώλια αθλητών, αλλά και πολλά αγγεία με παραστάσεις αθλητών.

Μουσείο Ιστορίας Ολυμπιακών Αγώνων

Η ιστορία του Μουσείου Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας
Ποιοι είναι όμως οι λόγοι που έκαναν αναγκαία τη δημιουργία αυτού του Μουσείου;

Το γεγονός της τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στη γενέτειρα χώρα τους, σημειώνει η Δρ. Ξένη Αραπογιάννη, δημιούργησε την αναγκαιότητα της ίδρυσης ενός Μουσείου στην κοιτίδα τους, την Ολυμπία.
Ο πλέον ιδεώδης χώρος για τη φιλοξενία της έκθεσης υπήρξε το θαυμάσιο κτίριο του «Παλαιού» Μουσείου, το οποίο ανακατασκευάστηκε πλήρως και με τρόπο υποδειγματικό, ανακτώντας την παλιά μεγαλοπρέπεια και επιβλητικότητα του.
Το Μουσείο, το πρώτο που ιδρύθηκε πλησίον αρχαιολογικού χώρου για να φιλοξενήσει τα ευρήματα του, κτίστηκε το 1885-1888 σύμφωνα με την αρχιτεκτονική μελέτη των δύο Γερμανών ανασκαφέων της Ολυμπίας, Dorpfeld και Αdler, με δωρεά του μεγάλου εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού.
Στους χώρους του φιλοξενήθηκαν τα πρώτα σημαντικά ευρήματα των ανασκαφών του Ιερού, όπως ο Ερμής του Πραξιτέλη και η Νίκη του Παιωνίου, ενώ κατά μήκος των μακρών πλευρών της κεντρικής αίθουσας εκτέθηκαν με υποδειγματικό τρόπο οι γλυπτικές συνθέσεις των αετωμάτων του ναού του Διός. Μετά την εγκατάλειψη του Μουσείου στη θέση των γλυπτών τοποθετήθηκαν τα εκμαγεία τους.

Ποιος ήταν ο στόχος της έκθεσης;
Στόχος της νέας έκθεσης στο Μουσείο υπήρξε η προβολή του Ολυμπιακού ιδεώδους μέσω των εκθεμάτων, με σύγχρονο τρόπο, που να πληροφορεί τον επισκέπτη και ταυτόχρονα να τον εκπαιδεύει εισάγοντας τον στο ιστορικό και ιδεολογικό υπόβαθρο του μέγιστου αθλητικού και θρησκευτικού γεγονότος του αρχαίου κόσμου, που ήταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες.
Για την επίτευξη του στόχου αυτού, το εκθεσιακό υλικό, αποτελούμενο από 463 τέχνεργα προερχόμενα όχι μόνο από την Ολυμπία, αλλά και από διάφορα άλλα Μουσεία της ελληνικής επικράτειας, διαχωρίστηκε σε θεματικές ενότητες που καλύπτουν τους αγώνες από την απαρχή και το μυθολογικό τους υπόβαθρο έως το απόγειο της δόξας τους.
Στον επιβλητικό προθάλαμο έχουν τοποθετηθεί οι μαρμάρινες προτομές των δύο μεγάλων Γερμανών επιστημόνων, Ε. Kunze και W. Dorpfeld, που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην Ολυμπία, καθώς και τέσσερα προπλάσματα με τις κυριότερες χρονολογικές φάσεις εξέλιξης του Ιερού της Ολυμπίας, από τους πρώιμους αρχαϊκούς έως τους υστερορωμαϊκούς χρόνους.

Τι περιλαμβάνει η κάθε αίθουσα;
Η πρώτη αίθουσα 1, περιλαμβάνει την ενότητα που αναφέρεται στην Προϊστορία της άθλησης με έργα από τη Μινωική Κρήτη και τη Μυκηναϊκή Ελλάδα, με παραδείγματα των πρώτων αθλοπαιδιών.
Η επόμενη ενότητα της αίθουσας 2 αφορά στην απαρχή των αγώνων και στον μυθικό ιδρυτή των Ολυμπιακών Αγώνων, τον Ηρακλή.
Στην οργάνωση των Αγώνων είναι αφιερωμένη η αίθουσα 3, με την έκθεση λίθινων και χάλκινων επιγραφών που αναφέρονται στους νόμους και τους κανόνες τους.
Στις αίθουσες 4 και 4α αναπτύσσεται η ενότητα της προετοιμασίας των αθλητών, με την παρουσίαση ερυθρόμορφων παραστάσεων σε αγγεία με σκηνές γυμνασίου και παλαίστρας, καθώς και χαρακτηριστικών αντικειμένων που σχετίζονται με την άθληση, όπως στλεγγίδες, αρύβαλλοι ή αλάβαστρα κ.λπ.
Ξεχωριστή ενότητα αφιερωμένη στις γυναίκες και την άθληση υπάρχει στην επόμενη αίθουσα 5, ενώ στη διπλανή της, την αίθουσα 7 παρουσιάζεται υλικό σχετικό με την προσωποποίηση της Νίκης και τους νικητές.
Στην αίθουσα 8, των επάθλων-αναθημάτων, το εντυπωσιακό ψηφιδωτό που είναι σύγχρονο αντίγραφο ρωμαϊκού μωσαϊκού από την Πάτρα προβάλλεται μοναδικά κάτω από το κρυστάλλινο δάπεδο του χώρου.
Οι αίθουσες 9-10 είναι αφιερωμένες στους θεατές που κατέκλυζαν την Ολυμπία κατά τη διάρκεια των αγώνων, καθώς και στους τελευταίους αιώνες ζωής του πανελλήνιου αθλητικού κέντρου της αρχαιότητας.
Στις τρεις τελευταίες αίθουσες (11-13) παρουσιάζονται οι άλλοι Πανελλήνιοι αγώνες, τα Πύθια, τα Νεμέα, τα Ισθμια και τα Παναθήναια, με την έκθεση αρχαίων χαρακτηριστικών έργων που παραχωρήθηκαν από τα αντίστοιχα Μουσεία.
Η μεγαλόπρεπη κεντρική αίθουσα του Μουσείου, με τη θαυμάσια ξυλόγλυπτη οροφή, και τα υπερώα με τα περίτεχνα σιδερένια κιγκλιδώματα, φιλοξενεί την κύρια ενότητα της έκθεσης που αφορά στο πρόγραμμα των Αγώνων, στους αγώνες παίδων και στο πένταθλο. Οι ενότητες αναπτύσσονται σε οικίσκους που καταλαμβάνουν τις τέσσερις γωνίες της αίθουσας, ενώ στις κεντρικές προθήκες παρουσιάζονται οι ιππικοί αγώνες, οι αρματοδρομίες, η πυγμή, η πάλη και το παγκράτιο. Το υλικό είναι ποικίλο: αγάλματα αθλητών, αγγεία, λίθινες ενεπίγραφες βάσεις αγαλμάτων, χάλκινοι δίσκοι, αλτήρες, αιχμές ακοντίων κ.λπ.
Ο παιδευτικός χαρακτήρας του Μουσείου αυτού, που φιλοδοξεί να αποδώσει με πληρότητα το θέμα των Ολυμπιακών Αγώνων, αναμένεται να ολοκληρωθεί με την εγκατάσταση ψηφιακών προγραμμάτων στο υπόγειο του, που έχει διαμορφωθεί κατάλληλα για το σκοπό αυτό. Το Μουσείο εποπτεύεται από την οικεία Ζ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.