Νεκταρία Καραντζή, «τα τραγούδια της παράδοσης ακουμπούν βαθύτερες χορδές στις ψυχές των ανθρώπων»

Η Νεκταρία Καραντζή είναι μια ερμηνεύτρια της σύγχρονης γενιάς, που έχει όμως ήδη μία μακρά θητεία στον χώρο της βυζαντινής και της δημοτικής μουσικής παράδοσης. Ο κόσμος της Βυζαντινής Μουσικής την γνώρισε, ήδη από παιδί, κυρίως μέσω ηχογραφήσεων με τον Γέροντα Πορφύριο τον καυσοκαλυβίτη, ενώ στον κόσμο της Παράδοσης τη μύησε, τη σύστησε και την ανέδειξε ο κορυφαίος δάσκαλος και ερμηνευτής της παράδοσης, Χρόνης Αηδονίδης, στον οποίο μαθητεύει από το 2003 και αποτελεί μόνιμη συνεργάτιδά του τα τελευταία χρόνια, σε συναυλίες και δισκογραφία.
Είναι Νομικός, με ειδίκευση σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας, με μεταπτυχιακά στο Ποινικό και στο Εκκλησιαστικό Δίκαιο, υποψήφια διδάκτωρ Νομικής και διπλωματούχος βυζαντινής μουσικής. Η φωνή της, ευαίσθητη και αέρινη, κινείται στους δρόμους της παράδοσης, δημοτικής και βυζαντινής, εκεί που «ακουμπά» η ψυχή της. Αποτελεί σήμερα μοναδική περίπτωση γυναίκας ψάλτριας στην Ελλάδα, με επίσημη δισκογραφία βυζαντινής μουσικής από τα 14 χρόνια της, με ενεργό θητεία στο αναλόγιο εκκλησιών, ως ιεροψάλτρια, από τα 9 χρόνια της έως σήμερα και με καλλιτεχνικές ζωντανές εμφανίσεις που συνδυάζουν τους βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους με τα παραδοσιακά τραγούδια.
Κατάγεται από τα Βελανίδια Βοιών Λακωνίας και από την Προύσσα της Μ. Ασίας. Υπήρξε συνεργάτης του Επικ. Καθηγητή της Νομικής Αθηνών, Νικολάου Λίβου και του νομικού περιοδικού «Ποινικά Χρονικά» των νομικών εκδόσεων Π. Σάκκουλας. Αριστούχος διπλωματούχος Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής, από την Σχολή της Ιεράς Μητρόπολης Πειραιώς, με δάσκαλο κυρίως τον Δημήτριο Βερύκιο. Εμφανίζεται σε συναυλίες και παραστάσεις Βυζαντινής και Παραδοσιακής μουσικής. Συμμετείχε στην σειρά εκπομπών της ΕΤ1 «Επικράνθη» (παραγ. 2005) με βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους, που γυρίστηκε στον Μυστρά.
Έχει τιμηθεί από τον κύκλο των ιεροψαλτών, μέσω του περιοδικού «το Ψαλτήρι», για την προσφορά της στη Βυζαντινή Μουσική και την Ορθοδοξία. Έχει λάβει μέρος σε κάποιες ιδιαίτερα ξεχωριστές συναυλίες και παραστάσεις, μεταξύ των οποίων διακρίνονται: το Αφιέρωμα για τα 50 χρόνια προσφοράς του Χρόνη Αηδονίδη στην παράδοση (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών), το Αφιέρωμα στα 70 χρόνια της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος (Μ.Μ.Α.), σε Συναυλία, υπό την αιγίδα και παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, στο προαύλιο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης  (Κωνσταντινούπολη), σε Συναυλία και μουσικολογική ημερίδα που διοργάνωσε η ομάδα «EthomusiKa» του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (Παρίσι), στο 6ο Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής Πάτμου, σε πλήθος παραστάσεων και ημερίδων του «Αρχείου Μουσικολαογραφικής Παράδοσης Χρόνης Αηδονίδης» και σε μουσικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο Συνεδρίων και επιστημονικών ημερίδων του Λαογραφικού Κέντρου της Ακαδημίας Αθηνών.
Έχει συνεργαστεί επί σκηνής με πολλούς καταξιωμένους τραγουδιστές, με τον συνθέτη Γιώργο Βούκανο και με τους ηθοποιους: Άννα Συνοδινού, Γιάννη Βόγλη, Γρηγόρη Βαλτινό και Πέτρο Πετράκη. 

Φεστιβάλ Θρησκευτικής Μουσικής στην Πάτμο - Νεκταρία Καραντζή

Η Νεκταρία Καραντζή μίλησε στην Πεμπτουσία για τις καλοκαιρινές της συναυλίες, αλλά και για την απήχηση που έχει η βυζαντινή και παραδοσιακή μουσική στο εξωτερικό.

-κυρία Καραντζή, το καλοκαίρι προβλέπεται πολύ γεμάτο για εσάς καθώς έχετε συναυλίες στην Εσθονία, τη Σερβία και την Ουγγαρία.  Χώρες με διαφορετικούς πολιτισμούς αλλά και με πολλά κοινά με την ελληνική μουσική παράδοση.  Πρόκειται για συναυλίες βυζαντινής ή παραδοσιακής μουσικής; Τι ακριβώς θα περιλαμβάνει το πρόγραμμα;

Πρόκειται για συναυλίες που βασίζονται κατά κύριο λόγο στο βυζαντινό εκκλησιαστικό μέλος, αλλά περιέχουν και επιλεγμένα κομμάτια της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής. Τόσο η Εσθονία, όσο και η Σερβία αλλά και η Ουγγαρία είναι γνωστό ότι διαθέτουν κουλτούρα που τους επιτρέπει να εκτιμήσουν τη μουσική μας. Άλλωστε, έχουμε πολλά κοινά μαζί τους, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, από κλίμακες και ήχους μέχρι την κοινή πίστη… Συγκεκριμένα, στις 17/6 θα εμφανιστώ στο Ταλίν στην Εσθονία, στην αρχαιότερη εκκλησία της πρωτεύουσας, στις 10/8 στη Σερβία στη γενέτειρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, σημερινή Νις, ενώ η συναυλία της Ουγγαρίας δεν είναι καλοκαιρινή, αλλά θα πραγματοποιηθεί, στις 16 Δεκεμβρίου σε συνεργασία με την διεθνούς φήμης ουγγαρέζα παραδοσιακή τραγουδίστρια Marta Sebestyen. Αυτή είναι μία πρώτη γεύση από το επερχόμενο πρόγραμμα, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα, πρόκειται να περιλάβει και κάποιους ακόμα προορισμούς στο εξωτερικό, καθώς υπάρχουν σχετικές προτάσεις τις οποίες συζητάμε αυτό το διάστημα…

Νεκταρία Καραντζή

-Από τη μέχρι τώρα εμπειρία σας και τα ταξίδια σας σε ευρωπαϊκές ή βαλκανικές χώρες, τι αίσθηση έχετε αποκομίσει από τις αντιδράσεις του κοινού ως προς τα ακούσματα της βυζαντινής και της παραδοσιακής μουσικής;

Η μουσική έχει γεννηθεί από άλλου είδους συγγένειες που, ως επί το πλείστον, καταργούν τα σύνορα… Σίγουρα με τις βαλκανικές και ανατολικές χώρες υπάρχει ένας πολύ μεγαλύτερος σύνδεσμος ως προς τα ηχοχρώματα και γι’ αυτο τα ακούσματα είναι πιο συγγενικά. Στη Βουλγαρία, για παράδειγμα, το χρώμα των τραγουδιών της Βόρειας Θράκης είναι πολύ οικείο, όπως και στην Τουρκία το χρώμα το τραγουδιών της Ανατολικής. Ωστόσο, και στη Δυτική Ευρώπη, όπου η κουλτούρα τους μοιάζει να απέχει από εμάς, βρίσκει κανείς εξαιρετική απήχηση και ενδιαφέρον για τη μουσική μας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ, όταν σε ένα ταξίδι μας στη Γαλλία, με τον Χρόνη Αηδονίδη, ως καλεσμένοι του Παν/μιου της Σορβόνης, το ακροατήριό μας στην αίθουσα ήταν, ως επί το πλείστον, γάλλοι και όχι έλληνες της ομογένειας, όπως θα περίμενε κανείς, οι οποίοι παρότι δεν είχαν καμία συγγένεια ή άλλου είδους σχέση με τους Έλληνες, είχαν τόση αγάπη και μεράκι για τον ελληνικό πολιτισμό, που όχι μόνο έρχονταν να ακούσουν τη μουσική μας, αλλά μάθαιναν την ελληνική γλώσσα και μας μιλούσαν άπταιστα! Στη ημερίδα μάλιστα που πραγματοποιήσαμε την επόμενη ημέρα, με θέμα την βυζαντινή και την ελληνική παραδοσιακή μουσική, το ακροατήριο αποτελούνταν αποκλειστικά από Γάλλους φιλόμουσους και φιλέλληνες…

– Στη δύσκολη από κάθε άποψη περίοδο που διανύουμε αισθάνεστε ως πρεσβευτής του ελληνικού πολιτισμού κάθε φορά που ταξιδεύετε για κάποια συναυλία στο εξωτερικό;  Νομίζετε ότι αυτή η «πολιτιστική διπλωματία» μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα;

Ο πολιτισμός είναι η ανώτατη μορφή διπλωματίας. Καταπραΰνει εντάσεις και γεφυρώνει διαφορές. Όσο βέβαια για το αν προσωπικά νοιώθω «πρεσβευτής» του ελληνικού πολιτισμού, αν μη τι άλλο, θα ήταν ματαιόδοξο να απαντήσω θετικά… Άλλωστε δεν το νοιώθω έτσι, …εννοώ: τόσο… «βαρύγδουπα»…. Πρεσβευτής του Ελληνικού Πολιτισμού είναι ο Χρόνης Αηδονίδης, ο δάσκαλός μου. Εκείνος ναι! Έχει ταξιδέψει απ’ άκρη σε άκρη του κόσμου, μεταφέροντας την ελπίδα ότι ο ελληνισμός, όπου κι αν βρίσκεται, δεν θα σβήσει ποτέ, όταν υπάρχουν άνθρωποι, όπως κι εκείνος, που αφιέρωσε όλη τη ζωή του σε αυτό το πολύτιμο και όμορφο έργο να διασώσει και να διαδώσει την παράδοσή μας. Εγώ απλώς προσπαθώ να ακολουθώ τα χνάρια του, με την αισιοδοξία και τη χαρά του πάντοτε νεοφώτιστου…  Άλλωστε σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως, η αποτελεσματικότητα των «πρεσβειών» βρίσκεται στα ίδια τα τραγούδια της παράδοσης, που με το άκουσμά τους και μόνο, ακουμπούν βαθύτερες χορδές στις ψυχές των ανθρώπων και λένε πολλά περισσότερα για τους Έλληνες και την ιστορία τους, από ότι εμείς οι ίδιοι…

Χρόνης Αηδονίδης - Νεκταρία Καραντζή

-Δισκογραφικά ετοιμάζετε κάτι καινούργιο αυτήν την περίοδο;

Καταρχάς, είναι έτοιμος και πρόκειται σύντομα να κυκλοφορήσει ένας δίσκος μου, με τίτλο: «Της Ερημιάς το Αηδόνι», με παραδοσιακά τραγούδια από όλη την Ελλάδα, διασκευασμένα από τον Βασίλη Καζούλλη και στον οποίο μετέχει ερμηνευτικά ο ίδιος, αλλά και ο Χρόνης Αηδονίδης.

Παράλληλα, ολοκληρώνω αυτήν την περίοδο ένα μεγάλο μουσικό έργο, αφιερωμένο στην Παναγία, με τραγούδια και ύμνους για Εκείνην, στο οποίο θα μετέχουν και πολλοί φίλοι γνωστοί καλλιτέχνες. Μία πρώτη γεύση του θα έχετε τον δεκαπενταύγουστο, πρώτα ο Θεός!

-Εκτός από τις συναυλίες στο εξωτερικό έχετε προγραμματίσει κάποια συναυλία «εντός των τειχών»;

Πριν από όλα, με πολλή χαρά, μπορώ πλέον να ανακοινώσω ότι η μεγάλη συναυλία που καιρό τώρα προετοιμάζαμε προς τιμήν του Χρόνη Αηδονίδη επιτέλους προσδιορίστηκε για τις 9 Σεπτεμβρίου, στο Ηρώδειο, με διοργάνωση του Αρχείου Μουσικολαογραφικής Παράδοσης «Χρόνης Αηδονίδης». Οπότε σίγουρα, θα εμφανιστώ και εκεί, κοντά στον δάσκαλο.

Επίσης, από τον χειμώνα, θα παρουσιάσουμε τη νέα μας συνεργασία με τον διεθνούς φήμης πιανίστα Βασίλη Τσαμπρόπουλο, με τον οποίο προετοιμαζόμαστε αυτό το διάστημα, για ένα πρόγραμμα κάποιων μεγάλων συναυλιών στην Αθήνα, μέσα στο χειμώνα, το οποίο ευελπιστούμε να το οδηγήσουμε και στο εξωτερικό. Θα είναι ένα τολμηρό εγχείρημα να συνδυαστεί η μουσική τέχνη και η έμπνευση του σπουδαίου αυτού Αρχιμουσικού και Μαέστρου, με τις βυζαντινές και παραδοσιακές μελωδίες. Αλλά γι’ αυτό το εγχείρημα έχουμε καιρό για να τα ξαναπούμε, πρώτα ο Θεός…!