Ένας άνθρωπος σταματά ένα βάρβαρο έθιμο

Το εορταστικό κλίμα των ημερών μάς δυσκολεύει να θυμηθούμε μία εντυπωσιακή πράξη που συνδέεται με την ιστορία της Εκκλησίας. Μια πράξη που έθεσε τέρμα σε ένα άγριο έθιμο, που για αιώνες θεωρούνταν ισοδύναμο της ψυχαγωγίας του ρωμαϊκού κόσμου. Και αυτό δεν ήταν παρά το έθιμο της μονομαχίας, σύμφωνα με το οποίο κάποιοι άνθρωποι (δούλοι συνήθως) μονομαχούσαν μεταξύ τους – κατά κανόνα μέχρι θανάτου – κάτω από τις επευφημίες ενός εκστασιασμένου από το αίμα πλήθους.

Όλα αυτά έμελλε να σταματήσουν χάρη στη γενναιότητα ενός και μόνο ανθρώπου. Ο μοναχός Τηλέμαχος, καταγόμενος από την Ασία, δεν άντεχε πλέον σε μια κοινωνία που ήθελε να θεωρείται χριστιανική, να περιλαμβάνει στους κόλπους της μία τόσο απάνθρωπη συνήθεια. Αγανακτισμένος, λοιπόν, εισήλθε την 1^η Ιανουαρίου του 404 μ.Χ. στο Κολοσσαίο, απαιτώντας την άμεση διακοπή της «παράστασης», στο όνομα του Χριστού. Εξαγριωμένο το πλήθος, άρχισε να τον αποδοκιμάζει και μέσα σ’ αυτό το πανδαιμόνιο, ένας μονομάχος τον κτύπησε άσχημα και τον έριξε στο έδαφος. Ο μοναχός δεν το έβαλε κάτω, μάζεψε τις δυνάμεις του, σηκώθηκε και επανέλαβε τα ίδια. Οργισμένος ένας άλλος μονομάχος, έσυρε το ξίφος του και τον θανάτωσε.

Το πλήθος, αιφνιδιασμένο από την τροπή που πήραν τα πράγματα, σιώπησε έξαφνα και θορυβημένο άρχισε να εγκαταλείπει το στάδιο. Η πράξη του Τηλέμαχου δημιούργησε αίσθηση σε όλη τη Ρώμη και τρεις μέρες αργότερα ο αυτοκράτορας Ονώριος, επηρεασμένος από τον αντίκτυπο της θαρραλέας και ηρωικής πράξης του Τηλεμάχου, εξέδωσε διάταγμα με το οποίο απαγορεύονταν στο εξής η συνήθεια των μονομαχιών.

Με την πράξη του αυτή, σηματοδοτήθηκε η στροφή της κοινωνίας προς τον ασπασμό των χριστιανικών πολιτισμικών ιδεωδών. Ο άγιος Τηλέμαχος τιμάται την 1^η Ιανουαρίου.