“Το μόνον της ζωής του ταξείδιον”

Δευτέρα 25 και Τρίτη 26 Φεβρουαρίου 2013, στις 21:30, στο Ίδρυμα Ι.Μ. Κακογιάννη

“ΤΟ ΜΟΝΟΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΤΑΞΕΙΔΙΟΝ”

Γεωργίου Βιζυηνού

Το ΙΜΚ με το φεστιβάλ στο θεατρικό Αβδελιώδη, που φιλοξενεί, δίνει μία ακόμη ευκαιρία σε όσους δεν παρακολούθησαν κάποια από τις παραστάσεις του Δ. Αβδελιώδη και των συνεργατών του, να την απολαύσουν έτσι όπως την δούλεψε και πάλι ο διακεκριμένος σκηνοθέτης. (Ο Δ. Αβδελιώδης έχει διδάξει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, έχει διατελέσει Διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Βορείου Αιγαίου και έχει βραβευτεί για πολλές ταινίες του).

Ο Δήμος Αβδελιώδης έχει συνδέσει το όνομά του με δύο εμβληματικές παραστάσεις του ελληνικού θεάτρου, τις Μορφές από το έργο του Βιζυηνού, το 1992 και τον Μεγαλέξανδρο και τον καταραμένο Δράκο, το 2007. Ο ιδιαίτερος κοινός χαρακτήρας που έχουν όλες οι παραστάσεις του, είναι η ανάδειξη του λόγου, ως κύριου πρωταγωνιστή στην κατανόηση του νοήματος και η ιδιότυπη χρήση των εικαστικών στοιχείων και του φωτισμού μέσα σε αυτό το πνεύμα. Ο ίδιος υποστηρίζει πως “Σκοπός κάθε παράστασης είναι η ανάδειξη των αισθημάτων και του νοήματος που πλημμυρίζουν το νου και την καρδιά του συγγραφέα. Άρα πρέπει να θεωρούμε πως κάθε κείμενο είναι όπως μια παρτιτούρα, που πρέπει να “διαβασθεί” σωστά, για να μπορέσει να ακουσθεί έτσι όπως θα ήθελε ο δημιουργός της”.

Δήμος Αβδελιώδης

Όπως επισημαίνει ο Καθηγητής κ. Γιάγκος Ανδρεάδης: “Ο Δ. Αβδελιώδης στις παραστάσεις του σώζει και αναδεικνύει κρυφούς πυρήνες των έργων, αναδεικνύει τη μαγεία και τη δραματικότητα που όντως υπάρχουν στο κείμενο και δεν επιβάλλει έξωθεν πόζες και τεχνάσματα… Με αυτόν τον τρόπο στις σκηνοθεσίες του Δ. Αβδελιώδη, συνδέεται φορτωμένο συναίσθημα και ποίηση, ομορφιά και μυσταγωγία, το νήμα του χθες με το σήμερα. Αριστουργήματα της λογοτεχνίας μεταλλάσσονται σε ένα λαϊκό θέατρο, που παρά την ιδιότυπη γλώσσα του απευθύνεται σε ένα ευρύ ακροατήριο μέσα από παραστάσεις που έχουν υμνηθεί από κριτικούς και κοινό, και θεωρούνται μαθήματα υποκριτικής, σκηνοθεσίας και θεατρικής διασκευής”.

Ο Δήμος Αβδελιώδης σημειώνει για την τέχνη του Γ. Βιζυηνού: “Μόνο αν υποθέσει κανείς την απουσία του Βιζυηνού ως διηγηματογράφου από τα ελληνικά γράμματα, θα μπορούσε ίσως να κατανοήσει πληρέστερα την ιδιαίτερη σημασία της ύπαρξής του. Θα έμοιαζε πιθανόν σαν να έλειπε ο Καβάφης από την ποίηση ή πιο σημερινά, ο Χατζιδάκις από τη μουσική. Ποιό άραγε θα ήταν το έλλειμμα από Αυτές τις παρουσίες και τί είναι αυτό που τους συνδέει;

Aς παρακάμψουμε ως συμπτωματικό στοιχείο τον τόπο γέννησης και των τριών, τη Θράκη, κι ας μείνουμε στα κοινά στοιχεία της Τέχνης, που όντας γνωστικό αντικείμενο μπορούμε να την αξιολογήσουμε μέσα από τους κανόνες και τις μεθόδους που διέπουν κάθε έντεχνη κατασκευή. Ο ίδιος ο Βιζυηνός, στην έναρξη του εν λόγω διηγήματος, παραθέτει το γοητευτικό παραμύθι του ραφτόπουλου με τη Νεράιδα/Μητέρα τέχνη που τον εμπνέει και τον καθοδηγεί να ολοκληρώσει σε μια νύχτα το υπεράνθρωπο έργο που του ανέθεσε ο βασιλιάς ώστε να γίνει αντάξιος του έρωτα της βασιλοπούλας και να γλιτώσει το θάνατο. Δημιουργεί έτσι, μια θαυμάσια παραβολή της λειτουργίας και του σκοπού της τέχνης, που τίθεται από το νόμο του “Άλλου” με όρους δραματουργικής και αισθητικής αρτιότητας τέτοιας, που να μη φαίνεται το έντεχνο της κατασκευής, στα σημεία κυρίως των συνδέσεων (χωρίς ραφή και ράμμα) και βέβαια η κατασκευή αυτή να ταιριάζει γάντι, γι αυτό ή γι αυτόν που είναι φτιαγμένη (να ταιριάζει σε μια βασιλοπούλα). Αλλά δεν αρκούν μόνο τούτα! Πρέπει το έργο της Τέχνης να είναι έτοιμο στην ώρα του, να είναι δηλαδή καίριο, αλλιώς χάνει τη δύναμή του και γίνεται παρωχημένο ή γραφικό. Όλη αυτή τη διαδικασία από τη σύλληψη ως την εκτέλεση του έργου την υποκινεί και την διατρέχει ένας πόθος, μια ιδέα. Η ιδέα μιας ερωτευμένης μαζί του βασιλοπούλας που έχει ακούσει μόνο τη φωνή του, μα που δεν έχει ιδεί ακόμα ο ένας τον άλλον. Είναι λοιπόν, η ιδέα του Έρωτα που ρυθμίζει το πάθος της δημιουργίας, μιας ιδέας τέτοιας που προσιδιάζει στην Πλατωνική αντίληψη γι Αυτόν, ως έλξης και υπέρβασης προς την Αλήθεια. Η Αλήθεια πάλι δεν είναι κάτι αόριστο ή μεταφυσικό αλλά έχει σχέση με καθετί που είναι χαραγμένο ανεξίτηλα σαν πράξη, σαν ιδέα και σαν μοίρα, ώστε ακόμα κι αν θέλουμε να το λησμονήσουμε δεν μπορούμε, γιατί παραμένει εκεί χαραγμένο”.

ΙΜΚ, Αβδελιώδης

Η υπόθεση

Το αριστούργημα του Γεωργίου Βιζυηνού “Το μόνον της ζωής του ταξείδιον” αφορά στο αυτοβιογραφικό “Ταξείδιον” που έκανε ο ίδιος ο συγγραφέας, ορφανός από πατέρα, το 1859, στην ηλικία των δέκα χρόνων, πηγαίνοντας στην Κωνσταντινούπολη παραγιός σ’ ένα σκληρό και τυραννικό ράφτη. Ο εγκλεισμός του στο ραφτάδικο, οι φόβοι και οι προσδοκίες του, η φαντασία του μικρού παιδιού, όταν μαθαίνει την ύστατη επιθυμία του παππού του, να ταξιδέψει μέσα στη νύχτα, πάνω σ’ ένα άλογο, για να του κλείσει τα μάτια, ενορχηστρώνονται με ποίηση, ρεαλισμό και στοχασμό, σε ένα από τα σημαντικότερα διηγήματα που γράφτηκαν ποτέ στην παγκόσμια ιστορία της λογοτεχνίας.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία – θεατρική προσαρμογή: Δήμος Αβδελιώδης, Μουσική: Βαγγέλης Γιαννάκης, Διδασκαλία λόγου & κίνησης – Σκηνική όψη: Δήμος Αβδελιώδης, Ερμηνεύουν: Γιώργος Νικόπουλος, Δανάη Ρούσσου

Συμμετέχουν ζωντανά οι μουσικοί: Αλέξανδρος Αβδελιώδης, πιάνο, Γιάννης Αβδελιώδης, κρουστά, μαντολίνο, μεταλόφωνο, Γιάννης Βιλιώτης, μαντολίνο, τσέλο, ακορντεόν, Μυρτώ Γούζιου, βιολοντσέλο, Γιάννης Πλαγιαννάκος, κοντραμπάσο-δοξάρι, Ράπτης Παναγιώτης, σαξόφωνο σοπράνο, φλάουτο.

Κατερίνα Χουζούρη