“Για δες περβόλι όμορφο”, Δόμνα Σαμίου – Συναυλία – αφιέρωμα

Για δες περβόλι ν-έμορφο, για δες κατάκρυα βρύση

κι όσα δέντρα ‘μπεψεν ο Θιός μέσα ’ναι φυτεμένα

κι όσα πουλιά πετούμενα μέσα ’ναι φωλεμένα.

Μέσα σε ’κείνα ντα πουλιά ευρέθει ένα παγώνι

και χτίζει τη φωλίτσα του σε μιας μηλιάς κλωνάρι.

Από τον δίσκο “Η Περπερούνα” και άλλα τραγούδια του λαού μας για παιδιά

Η Δόμνα Σαμίου στο Μέγαρο Μουσικής (παλαιότερη εκδήλωση)

Ένας χρόνος συμπληρώθηκε από τότε που έφυγε η Δόμνα Σαμίου και οι φίλοι και συνεργάτες της, αφιερώνουν σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής, μία ξεχωριστή συναυλία που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 7 Απριλίου, στις 8.30 το βράδυ, στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος.

“.. Είναι το δικό της περιβόλι. Το φρόντιζε και το πότιζε με το νερό της κατάκρυας βρύσης. Κι όσα δέντρα έπεψεν ο Θιός μέσα είναι φυτεμένα, απ’το δικό της χέρι. Δέντρα, λουλούδια, βότανα, μυρωδικά. Και τα τραγούδια, σαν πουλιά, μέσα είναι φωλεμένα. Τα τραγούδια που αγάπησε, τα όργανα κι οι μουσικές”. Μ’ αυτά τα λόγια οι συνεργάτες της εξηγούν τον τίτλο της εκδήλωσης: “Για δες περβόλι όμορφο”.

“Μπαίνουμε όλοι μαζί ξανά στο ανθισμένο περιβόλι σιγανά και ταπεινά, όπως εκείνη, για να αφουγκραστούμε το κελάηδημα των πουλιών και να τραγουδήσουμε μαζί τους τα τραγούδια που μας έμαθε, παρέα με τα’ώριο παγώνι μας τ’όμορφο που χτίζει τη φωλίτσα του σε μια μηλιάς κλωνάρι. Για δες περβόλι όμορφο. Είναι το περιβόλι της Δόμνας. Είναι το περιβόλι όλων μας. Τ’ώριο περβόλι μας τ’όμορφο”.

Τραγούδια που διέσωσε και διαφύλαξε η Δόμνα Σαμίου θα ακουστούν την Κυριακή 7 Απριλίου, στο μουσικό οδοιπορικό – αφιέρωμα, όπως: η Τρυγόνα και ο Κατσαντώνης από την Ήπειρο, Έρχομαι και εσύ κοιμάσαι από την Μικρά Ασία, Ξενιτεμένο μου πουλί από τις Κυκλάδες, Αν δεις καράβι να περνά της Στερεάς Ελλάδος, Γιωργίτσα από την Μικρά Ασία, Ας πα’να δουν τα μάτια μου από την Πελοπόννησο, Αντά’μαν παλικάρι από τη Θράκη, Αθηναϊκή πατινάδα της Στερεάς Ελλάδος, Τ’Αρμένου γιος πινέθηκε και Ζωναράδικο από τη Θράκη, η Ομορφούλα οργανικό από τη Μακεδονία, Χήρα παιδίν εγέννησε από την Καππαδοκία, ο Πορφύρης και Κότσαρι από τον Πόντο, Πάνω στην κούνια κάτσανε του Ανατολικού Αιγαίου, Μιαν ημέρα ένας γάτος της Ανατολικής Θράκης, Δωδεκανησιακή Σούστα από τα Δωδεκάνησα, Από τα γλυκά σου μάτια της Μικράς Ασίας, Τέσσερα και τέσσερα από την Κύπρο, και τα μικρασιάτικα Στη Σμύρνη μες την Αρμενιά, Δεν είναι αυγή να σηκωθώ και Σμυρναίκος μπάλος.

Τη μουσική επιμέλεια της συναυλίας έχει ο Σωκράτης Σινόπουλος. Τραγουδούν οι: Βαγγέλης Δημούδης, Μιχάλης Ζάμπας, Ζαχαρίας Καρούνης, Κατερίνα Παπαδοπούλου, Χρήστος Σίκκης. Τα τραγούδια θα αποδώσει η Χορωδία του Καλλιτεχνικού Συλλόγου Δημοτικής Μουσικής “Δόμνα Σαμίου”, χορωδία που ίδρυσε και δίδαξε η ίδια η Δόμνα Σαμίου. Συμμετέχει Παιδική χορωδία με διδασκαλία της Κατερίνας Παπαδοπούλου.

Παίζουν οι μουσικοί: Θοδωρής Γεωργόπουλος και Νίκος Φιλιππίδης, κλαρίνο, Γιώργος Μαρινάκης και Νίκος Οικονομίδης βιολί, Κώστας Φιλιππίδης λαούτο, Νίκος Καρατάσος, σαντούρι, Σωκράτης Σινόπουλος πολίτικη λύρα, Ηλίας Υφαντίδης ποντιακή λύρα, Πάνος Δημητρακόπουλος κανονάκι και Ανδρέας Παπάς κρουστά. Συμμετέχει το Σύνολο παραδοσιακής μουσικής του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης & Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας που αποτελούν οι Παντελής Αγκιστριώτης, λύρα και λαούτο, Παναγιώτης Αϊβαζίδης κανονάκι, Εύα Μισοκέφαλου ούτι, Αλέξανδρος Ριζόπουλος κρουστά και Σταυρούλα Τρυφιάτη καβάλι.

Η Δόμνα Σαμίου γεννήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 1928 στην Καισαριανή της Αθήνας και πέθανε στις 10 Μαρτίου 2012. Οι γονείς της ήταν μικρασιάτες πρόσφυγες από το Μπαϊντίρι, χωριό της περιοχής της Σμύρνης. Έζησε τα παιδικά της χρόνια μέσα στις σκληρές συνθήκες της προσφυγιάς. Στο περιβάλλον αυτό είχε τα πρώτα μουσικά της ακούσματα απ’ τα οποία και πήγασε η αγάπη της για την παραδοσιακή μουσική. Σε ηλικία 13 ετών η Δόμνα Σαμίου έχει την πρώτη διδακτική επαφή με τη βυζαντινή και τη δημοτική μουσική αλλά και με την πρακτική της επιτόπιας έρευνας, μαθητεύοντας κοντά στον Σίμωνα Καρά, στο “Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής”, ενώ παράλληλα φοιτά στο νυχτερινό Γυμνάσιο. Ως μέλος της χορωδίας του Σίμωνα Καρά αρχίζει η σχέση της και με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας/Ε.Ι.Ρ όπου αργότερα, το 1954, προσλαμβάνεται στο Τμήμα Εθνικής Μουσικής. Από τη θέση αυτή γνωρίζει τους σημαντικότερους λαϊκούς μουσικούς, οι οποίοι την εποχή εκείνη της εσωτερικής μετανάστευσης συρρέουν στην Αθήνα απ’ όλες τις περιοχές της Ελλάδος. Έτσι η Δόμνα Σαμίου εξοικειώνεται με όλα τα τοπικά μουσικά ιδιώματα. Παράλληλα κάνει τη μουσική επιμέλεια σε εκδόσεις δίσκων, θεατρικές εκπομπές, κινηματογραφικές ταινίες. Το 1963 αρχίζει τα ταξίδια της στην επαρχία για επιτόπιες καταγραφές και συγκέντρωση μουσικού υλικού για το προσωπικό της αρχείο με δικά της μηχανήματα. “Πέρασε η ντροπή που είχαν για το δημοτικό τραγούδι”, όπως δηλώνει σε συνέντευξή της η ίδια. Το 1974 αρχίζει η συνεργασία με τη δισκογραφική εταιρεία Columbia. Το 1976-77 με σκηνοθέτες τον Φώτο Λαμπρινό και τον Ανδρέα Θωμόπουλο γυρίζουν στην ελληνική επαρχία είκοσι επεισόδια για την εκπομπή της ΕΡΤ “Μουσικό οδοιπορικό”. Το 1981 ιδρύεται ο Καλλιτεχνικός Σύλλογος Δημοτικής Μουσικής – Δόμνα Σαμίου με σκοπό την διάσωση και προβολή της παραδοσιακής μουσικής και κυρίως την έκδοση δίσκων και τη διοργάνωση εκδηλώσεων με αυστηρές επιστημονικές και ποιοτικές προδιαγραφές, μακριά από τις απαιτήσεις των εμπορικών εταιριών. Το έργο της ξεπερνά πια τα ελληνικά σύνορα. Εκδίδονται δίσκοι της στη Γαλλία και τη Σουηδία. Επί σαράντα περίπου χρόνια πραγματοποιεί σειρά συναυλιών από την Αυστραλία μέχρι τη Νότια Αμερική που όχι μόνο συγκινούν τους Έλληνες της Διασποράς αλλά και αποκαλύπτουν στους ξένους μια ποιοτική “ελληνική μουσική δίχως μπουζούκι”, όπως γράφτηκε σε κάποια κριτική συναυλίας της στη Σουηδία. Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα συνεχίζονται οι εμφανίσεις της σε συναυλίες και αφιερώματα, όπως π.χ. η επετειακή παράσταση για τα 70 της χρόνια: “Η Δόμνα Σαμίου στο Μέγαρο Μουσικής: η γνωστή και άγνωστη Δόμνα”, τον Οκτώβριο του 1998. Από το 1994 δίνει μαθήματα δημοτικού τραγουδιού για ενήλικες στο Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων της Αθήνας. Πάμπολλες είναι επίσης οι πρωτοβουλίες της και η προσφορά της για τη βελτίωση της μουσικής εκπαίδευσης των παιδιών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αίτημα παιδαγωγικά πρωταρχικό και επιτακτικό κατά την ίδια. Καταξιωμένη και αγαπητή για την προσφορά και την προσήνεια της είδε το έργο της να αναγνωρίζεται και τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις, με αποκορύφωση την απονομή μεταλλίου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλο το 2005.

Κατερίνα Χουζούρη