Η αγροτική Ελλάδα του ’60, Κωνσταντίνος Μάνος

Το Μουσείο Μπενάκη τιμά έναν σπουδαίο Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς, τον Κωνσταντίνο Μάνο, παρουσιάζοντας στο κεντρικό κτίριό του, στο Κολωνάκι, μέχρι τις 25 Αυγούστου, μια έκθεση-αφιέρωμα στη γνωστή φωτογραφική σειρά A Greek Portfolio. Με τις φωτογραφίες του ο Μάνος μας καλεί συνοδοιπόρους στα απομακρυσμένα χωριά και νησιά της Ελλάδας του ’60 όπου άνθρωποι φτωχοί και αγέρωχοι, μέσα σ’ ένα σκηνικό αγροτικής απλότητας και γαλήνης, δίνουν με αξιοπρέπεια τον αγώνα τους για επιβίωση προσηλωμένοι σ’ έναν τρόπο ζωής απαράλλακτο για αιώνες. Στις φωτογραφίες του αποκρυσταλλώνονται εφήμερες καθημερινές στιγμές, με λιτό και αυστηρό ύφος, αλλά και με τρυφερότητα, χωρίς ρητορικά σχήματα.

Επιστροφή στους αγρούς, Κριτσά, Κρήτη, δεκαετία 1960 © Κωνσταντίνος Μάνος, Magnum, Aurion

Πέρα από το εθνολογικό-ιστορικό ενδιαφέρον που απέκτησε το έργο αυτό με την πάροδο του χρόνου και ιδιαίτερα μετά τις καταλυτικές αλλαγές που επέφερε η ανάπτυξη του τουρισμού τις τελευταίες δεκαετίες, η ποιητική ικανότητα του φακού του Μάνου, δημιουργεί εικόνες διαχρονικές που αποπνέουν τη μοναδικότητα του τοπίου και των κατοίκων του, προσφέροντάς μας έτσι «ένα κομμάτι της ταυτότητάς μας». Όταν ακόμη η φιλοξενία ήταν ιερή κι ο μόνος ήχος που μπορούσε να αναταράξει τη γαλήνη ήταν τα κουδούνια των προβάτων…σ’ ένα τοπίο όπου ο χρόνος έμοιαζε να έχει σταματήσει. Η αγροτική Ελλάδα του ΄60. Η ομορφιά ενός τρόπου ζωής που χάθηκε.

Μουσικοί, δεκαετία 1960,© Κωνσταντίνος Μάνος, Magnum, Aurion

Με αφορμή τη συμπλήρωση των 50 χρόνων από τη δημιουργία της πολυβραβευμένης ενότητας φωτογραφιών A Greek Portfolio, ο Κωνσταντίνος Μάνος (ο οποίος γεννήθηκε στην Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας των ΗΠΑ, από Έλληνες γονείς), επανεξετάζει τις λήψεις που πραγματοποίησε κατά το διάστημα 1961-1964 (και συμπληρώθηκαν το 1967), όταν περιηγήθηκε τη γη των γονιών του από άκρη σε άκρη, «ως ένας φιλικός παρατηρητής, δίχως βιασύνη και συγκεκριμένο σχέδιο» και μας προσφέρει μια διαφορετική ανάγνωση του υλικού του.

Το σχολείο, Όλυμπος, Κάρπαθος, © Κωνσταντίνος Μάνος, Magnum, Aurion

Στο πρώτο μέρος της έκθεσης, την επιμέλεια της οποίας έχει αναλάβει ο Γιάννης Δήμου, παρουσιάζεται ένα σύνολο πρωτότυπων εκτυπώσεων από τις φωτογραφίες που επέλεξε ο ίδιος το 1972 για να εικονογραφήσει το ομότιτλο λεύκωμά του. Στο δεύτερο μέρος, τα θέματα σταχυολογήθηκαν από τα 219 πρωτότυπα τυπώματα που πρόσφατα δώρισε ο δημιουργός στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη και τα οποία δεν συμπεριέλαβε κατά τη σύνθεση του βιβλίου A Greek Portfolio.

Κατερίνα Χουζούρη