Συνέντευξη με τη συνθέτη-μαέστρο Χριστίνα Αθηνοδώρου (α΄ μέρος)

30 Σεπτεμβρίου 2013

Η διακεκριμένη συνθέτις και μαέστρος Χριστίνα Αθηνοδώρου έδωσε αποκλειστική συνέντευξη στην Πεμπτουσία με αφορμή το συνθετικό και καλλιτεχνικό της έργο. Πρόσφατα έλαβε το πρώτο βραβείο στον τελικό του διαγωνισμού σύνθεσης του Οργανισμού Musique Nouvelle en Liberte με το έργο της “Intermede pour une mer jamais vue”. Έχει διακριθεί σε πλείστους διαγωνισμούς σύνθεσης, ενώ έργα της έχουν παρουσιαστεί σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και μουσικές αίθουσες.

athinodorou4

Πεμπτουσία: Θα θέλαμε να μας πείτε δυο λόγια για τη ζωή σας και τα πρώτα σας βήματα στη μουσική. Βρεθήκατε στην Ευρώπη λόγω σπουδών και σταδιοδρομίας;

Χριστίνα Αθηνοδώρου: Γεννήθηκα στην Κύπρο, έμαθα να παίζω πιάνο, φλάουτο, έκανα τα θεωρητικά μαθήματα, αλλά θυμάμαι παράλληλα ότι άρχισα να «φτιάχνω» μουσικά κομμάτια σε πολύ μικρή ηλικία, πριν ξεκινήσω τα μαθήματα μουσικής. Οι ανώτατες σχολές μουσικής, έχουν ιδρυθεί σχετικά πρόσφατα στη χώρα μου. Έτσι η πορεία ενός νέου που ήθελε τότε να σπουδάσει μουσική, προϋπέθετε «καλλιτεχνική εξορία».  Στα δεκαοχτώ μου έφυγα για την Αμερική, όπου συνέχισα τα μαθήματα πιάνου με τον καθηγητή Nikita Fitenko και μπήκα σε τάξη σύνθεσης. Ένα χρόνο αργότερα, βρέθηκα στο Λονδίνο, στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής και Δραματικής Τέχνης Guildhall, όπου σπούδασα σύνθεση με τον Julian Philips και διεύθυνση ορχήστρας στην τάξη του Alan Hazeldine.

Συνέχισα τα μαθήματα σύνθεσης στη Γαλλία με τον Robert  Pascal στο Κονσερβατόριο της Λυών για ένα τρίμηνο, και αργότερα με τον Philippe Leroux στο Παρίσι. Έκανα το διδακτορικό μου υπό την καθοδήγηση του Michael Zev Gordon στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και παράλληλα, είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω σε επαγγελματικά σεμινάρια και εργαστήρια σύνθεσης και διεύθυνσης ορχήστρας, σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης. Εξακολουθώ να συμμετέχω, να ενημερώνομαι και να δραστηριοποιούμαι και στα δύο καλλιτεχνικά αυτά πεδία.

Π.: Στηρίζεστε σε κάποιους δημιουργούς οι οποίοι σας επηρέασαν στο συνθετικό σας έργο; Από τους σύγχρονους συνθέτες ποιοι είναι αυτοί στους οποίους σταθήκατε;

Χ.Α.: Αντιλαμβάνομαι τα ακούσματά μου ως βιώματα και το κάθε βίωμα δεν μπορεί παρά να έχει τη δική του σημασία. Υπάρχουν μουσικές με έχουν συγκινήσει στο παρελθόν και που μου έχουν κινήσει το ενδιαφέρον με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Αναφέρομαι τόσο στη λόγια όσο και στην παραδοσιακή μουσική. Έχω σταθεί στα χρώματα του Debussy, στο λυρισμό του Dvořak, στη δραματική δύναμη του Brahms, στο παιχνίδι του Prokofiev, στην ευαισθησία του Χατζιδάκι, στο βάθος της ορθόδοξης εκκλησιαστικής μουσικής.

Τρέφω μεγάλη εκτίμηση για τη δουλειά των Gérard Griséy, Franco Donatoni, Kaija Saariaho και Philippe Leroux. Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους δημιουργούς που μου έμαθαν πράγματα, τα οποία με έχουν εμπλουτίσει και πληροφορήσει σε διάφορες πτυχές της εργασίας μου ως συνθέτις. Oι καθηγητές μου, δε μού επέβαλαν έναν συγκεκριμένο τρόπο ή σύστημα γραφής. Με παρότρυναν με το δικό του τρόπο ο καθένας, να είμαι ελεύθερη, να εμπιστεύομαι τα «φίλτρα» μου και να συνεχίσω να μαθαίνω. Νομίζω ότι και πριν και μετά τις σπουδές μου, μέχρι και σήμερα, κάπως έτσι λειτουργώ.

Π.: Με το έργο σας πιστεύετε ότι βρίσκεστε ως συνέχεια του «αβανγκαρντισμού»; Πόσο πρωτοποριακό είναι το δημιουργικό σας έργο;

Χ.Α.: Είμαι σε επαφή με την τέχνη μου, με το σύγχρονο μουσικό γίγνεσθαι, παίζω με τους ήχους, δημιουργώ, αλλά για μένα η πρωτοπορία δεν είναι αυτοσκοπός. Πιο πολύ με ενδιαφέρει η κοινωνία, η επικοινωνία μέσω της μουσικής και αν αυτό επιτυγχάνεται, μού δίνει μεγάλη χαρά. Είναι ένα πράγμα το να βάζω ταμπέλες στην εργασία μου και άλλο το να τοποθετούμαι μέσω της ίδιας της εργασίας μου. Είναι σημαντικό για μένα το να έχω έντιμη και ειλικρινή στάση απέναντι στο μουσικό μου υλικό και στις επιλογές μου. Γιατί η ειλικρινής αυτή στάση έχει από μόνη της μια δυναμική και με ενδιαφέρει πάρα πολύ αυτή η δυναμική, όπως και η σχέση της με ό,τι αντιλαμβάνομαι ως παράδοση. Με ενδιαφέρει η συνέχεια, η συνoχή, η συνεκτικότητα. Η μουσική δωματίου είναι μεγάλη παιδαγωγός και, ας μου επιτραπεί ο όρος, απαραίτητη για την αποκρυστάλλωση της μουσικής αντίληψης ενός συνθέτη. Ας αναλογιστούμε, για παράδειγμα, πόσο εύκολη θεωρείται ότι είναι και πόσο εύκολη είναι η σύνθεση μιας μονωδίας.

Όσο αφορά στη συμφωνική μουσική, μού είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμφωνήσω με το ότι στερείται τη δυνατότητα φρεσκάδας. Είμαι απόλυτα πεπεισμένη για το ότι είναι ακόμα αμέτρητες οι δυνατότητες ηχητικών συνδυασμών, μορφολογικής ανάπτυξης, διαμόρφωσης της μουσικής υφής κλπ που υπάρχουν και που μπορεί να ανακαλύψει, να δοκιμάσει και να αγαπήσει ένας νέος συνθέτης, και στο είδος αυτό, αλλά και γενικότερα στη μουσική για ακουστικά όργανα ή φωνές. Προσωπικά, το να γράψω μουσική για ένα «κλασικό» συνδυασμό (π.χ. ένα τρίο για πιάνο, ένα συμφωνικό έργο) δεν είναι μικρότερη πρόκληση από το να συνθέσω για ένα λιγότερο δοκιμασμένο συνδυασμό οργάνων ή άλλων πηγών ήχου.

Λεπτομέρειες για το έργο της Χριστίνας Αθηνοδώρου: www.athinodorou.com , όπου μπορεί ο επισκέπτης να ακούσει διάφορα δείγματα δουλειάς, συγκεκριμένα στο
http://www.athinodorou.com/music/audio-samples/