Άξονες μιας (απούσας) αγροτικής πολιτικής

Η χάραξη ορθολογικής αγροτικής πολιτικής σε μια χώρα μικρή, με εγγενείς διαρθρωτικές αδυναμίες, ήταν πάντα ένα εγχείρημα δύσκολο.

Τα τελευταία αρκετά χρόνια οι κρατικές δομές ατόνησαν και υποχώρησαν, ενώ παράλληλα έλειψαν οι εμπνευσμένοι καθοδηγητές του αγροτικού τομέα, αφού σταδιακά και βαθμιαία αντικαταστάθηκαν, εν πολλοίς, από απλούς διαχειριστές των καθημερινών πολλαπλών προβλημάτων.

Προοδευτικά, το Ακαθάριστο Γεωργικό Προϊόν (ΑΓΠ) ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) άρχισε να μειώνεται με αποτέλεσμα να έχει καθηλωθεί σήμερα σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Με την έλλειψη μιας στιβαρής αγροτικής πολιτικής και με την απουσία ενός μακρόχρονου σχεδιασμού ανάκαμψης του αγροτικού τομέα, η χώρα μας έφτασε στο σημείο να εισάγει ακόμα και λεμόνια ή τομάτες ή αχλάδια ή μαρούλια ή πατάτες ή ……

Τον τελευταίο καιρό, λόγω της οξύτατης οικονομικής κρίσης, έχει αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον αρκετών συμπολιτών μας για την πιθανή ενασχόλησή τους με τον πρωτογενή τομέα, ένα ενδιαφέρον που ολοένα και μεγαλώνει με ότι θετικό αυτό συνεπάγεται για την ελληνική γεωργία. Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ενδιαφερομένων είναι νέοι άνθρωποι, νέοι άνδρες και γυναίκες, που βλέπουν στον γεωργικό τομέα τη λύση του προβλήματος της ανεργίας που τους μαστίζει ή τον προσπορισμό ενός μικρότερου ή μεγαλύτερου συμπληρωματικού εισοδήματος.

Το ενδιαφέρον κυρίως των νέων ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν μέχρι τώρα καμιά σχέση με τον γεωργικό τομέα, είναι έκδηλο, όπως αποδεικνύεται με κάθε ευκαιρία. Τελευταίο «κρούσμα» αυτού του ενδιαφέροντος η κοσμοσυρροή που σημειώθηκε στην παρακολούθηση της θεματικής ενότητας για τον αγροτικό τομέα με τίτλο: «Ευκαιρίες στο χώρο της Γεωργίας» στο πλαίσιο του 3^ου Πανοράματος Επιχειρηματικότητας και Σταδιοδρομίας που έγινε από 12-14 Απριλίου στο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο Αθηνών του Μεγάρου Μουσικής από τον Καθηγητή Ιορδάνη Λαδόπουλο και τους συνεργάτες του. Η προγραμματισμένη να διαρκέσει 75΄ θεματική ενότητα, διήρκεσε πάνω από 150΄.

Ενώ λοιπόν είμαστε όλοι πια καθημερινοί μάρτυρες αυτής της εναγώνιας αναζήτησης για την απασχόληση στον πρωτογενή τομέα, αλλά και για την τυποποίηση και την μεταποίηση και την εμπορία των πολύ υψηλής ποιότητας ελληνικών αγροτικών προϊόντων, παλαιών και νέων, παραδοσιακών μα και καινοτόμων, η συγκεκριμένη, οριοθετημένη αγροτική πολιτική, κρατικής αρμοδιότητας, απουσιάζει. Και έτσι, οι περισσότεροι αυτοσχεδιάζουν και η συντεταγμένη πορεία καρκινοβατεί.

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να χαράξουμε άξονες αγροτικής πολιτικής, χρήσιμους για την ανάταση του ελληνικού γεωργικού τομέα και για τη διεύρυνση της βάσης του, ώστε να είναι σε θέση να υποδεχτεί ένα, λογικό, αριθμό νέων ανθρώπων, νέων παραγωγών, που θα αποφασίσουν να ενταχθούν στο νέο εγχείρημα, με ότι προφανή θετικά προοιωνίζεται η ενασχόληση αυτή.

α. Δημιουργία δικτύου επαγγελματικής κατάρτισης των νεοεισερχομένων αλλά και των ήδη υπηρετούντων στον αγροτικό τομέα. Ο νεοσύστατος φορέας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που ενσωμάτωσε τον Οργανισμό ΟΓΕΚΑ-ΔΗΜΗΤΡΑ, τα Γεωπονικής κατεύθυνσης ΑΕΙ και ΤΕΙ, οι υπάρχουσες Γεωργικές Σχολές, σχετικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις κ.ά., μπορούν να δραστηριοποιηθούν οργανωμένα προς την κατεύθυνση αυτή.

β. Επανασύσταση από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων του τόσο επιτυχημένου θεσμού των Γεωργικών Εφαρμογών, οργανωμένου σε σύγχρονες βάσεις.

γ. Δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την παραγωγή πολλαπλασιαστικού υλικού στα φυτά της μεγάλης καλλιέργειας, στις δενδρώδεις καλλιέργειες, στα κηπευτικά και ανθοκομικά φυτά, στο αμπέλι κ.ο.κ.

δ. Προώθηση της καλλιέργειας των οπωροκηπευτικών για τα οποία το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας (κλιματικές συνθήκες) είναι πολύ σημαντικό. Είναι ανάγκη να αυξηθεί άμεσα ο όγκος παραγωγής πολλών κηπευτικών κυρίως, για να μειωθούν οι εισαγωγές, να αυξηθεί η αξία της παραγωγής τους ως ποσοστό του Εθνικού Γεωργικού Προϊόντος, να αυξηθούν οι εξαγωγές και να ωφεληθεί ο καταναλωτής. Πρέπει να αυξηθούν οι εκμεταλλεύσεις με θερμοκηπιακές καλλιέργειες, η παραγωγή κηπευτικών πρώιμων και κηπευτικών εκτός εποχής και η καλλιέργεια με υδροπονία.

ε. Υπάρχει μεγάλο περιθώριο καταχώρισης στον Κοινοτικό Κατάλογο προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) τόσο στη φυτική όσο και στη ζωική παραγωγή.

στ. Σχεδιασμός, υλοποίηση και εφαρμογή μιας ορθολογικής πολιτικής εξοικονόμησης νερού, για τη μείωση των απωλειών και την αύξηση των αρδευόμενων εκτάσεων.

ζ. Καθιέρωση υποχρεωτικής συνταγολόγησης των γεωργικών φαρμάκων και εφαρμογή πρακτικών μείωσης του κόστους παραγωγής.

η. Μέγιστη ενίσχυση των δομών τυποποίησης, μεταποίησης και εμπορίας των γεωργικών προϊόντων, μέσω του Πυλώνα ΙΙ και των Έργων Αγροτικής Ανάπτυξης.

θ. Ιδιαίτερη μέριμνα και φροντίδα για τους νέους αγρότες (κινητροδοτήσεις, επαγγελματική κατάρτιση κ.ά.).

ι. Σύντονες προσπάθειες μείωσης της ψαλίδας μεταξύ τιμών παραγωγού και τιμών καταναλωτή.

ια. Συμμόρφωση με τους ισχύοντες Κανονισμούς της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής για την ελαχιστοποίηση των δημοσιονομικών διορθώσεων και την καταβολή προστίμων.

ιβ. Στενή παρακολούθηση των εξελίξεων στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο της ΚΑΠ. Η αποδυνάμωση της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας – Αγροτικό Τμήμα στις Βρυξέλλες, η στελέχωσή της με μη αξιοκρατικά κριτήρια, η ελλιπής παρακολούθηση των θεμάτων στις διαχειριστικές επιτροπές κ.ά. είναι ότι χειρότερο θα μπορούσε να περιμένει κάποιος.

ιγ. Πρέπει να υποστηριχθεί εκ νέου, μεταξύ των άλλων, η αύξηση του προϋπολογισμού του Κανονισμού για τα μικρά νησιά του Αιγαίου, ώστε να στηριχθούν ακόμα περισσότερο τα τοπικά παραδοσιακά αγροτικά προϊόντα, αλλά να ενταχθούν στη στήριξη και άλλα.

ιδ. Άφησα επίτηδες τελευταίο το μεγάλο θέμα του Τομέα της Ζωικής Παραγωγής, του «μεγάλου ασθενή» της ελληνικής γεωργίας, όπως τον αποκαλούσαν και τον αποκαλούν εδώ και πολλά χρόνια, αφού εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει μόνο το 30% της αξίας της γεωργικής παραγωγής έναντι 70% της φυτικής παραγωγής. Τις τελευταίες δεκαετίες δεν καταφέραμε να βελτιώσουμε την φθίνουσα πορεία του τομέα, τόσο στην παραγωγή κρέατος όσο και στην παραγωγή γάλακτος, με ότι αρνητικό αυτό συνεπάγεται και για την απασχόληση στον γεωργικό τομέα αλλά και για το ισοζύγιο εισαγωγών – εξαγωγών κτηνοτροφικών προϊόντων.

Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι η αρμόδια Γενική Διεύθυνση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για την ανόρθωση της ελληνικής κτηνοτροφίας το οποίο κυριαρχείται από τρεις μεγάλους άξονες παρέμβασης:

α. Κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις: για τον καθορισμό νέων σύγχρονων προτύπων (αιγοπροβατοτροφία – βοοτροφία) προσαρμοσμένων στα νέα τεχνολογικά δεδομένα και την κλιματική αλλαγή και στον εξορθολογισμό της χωροταξικής κατανομής των εγκαταστάσεων.

β. Εισροές: με επιμέρους άξονες δράσεις τη γενετική βελτίωση, τις ζωοτροφές και τους βοσκοτόπους.

γ. Την ενδυνάμωση της αγροδιατροφικής πτυχής.

Νομίζω ότι είναι καιρός, με βάση το παραπάνω σχέδιο ανόρθωσης το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να επανασχεδιάσει την πολιτική του στον κτηνοτροφικό τομέα και να επιχειρήσει ουσιαστικές παρεμβάσεις που θα στηριχθούν πρωταρχικά στη δημιουργία βάσης δεδομένων (εγκαταστάσεις, ζωικό κεφάλαιο, εργαζόμενοι, επενδύσεις, έργα υποδομών, είδος επιχειρήσεων, εμπορικό ισοζύγιο, υγειονομική πτυχή, περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις κ.ά.) που σήμερα λείπει παντελώς.