«Δημήτρης Γαλάνης. Τα Εικονογραφημένα Βιβλία»

11 Μαΐου 2014

 Μία νέα έκθεση που αφορά το χώρο της καταγραφής της ιστορίας της χαρακτικής και των γραφικών τεχνών στην Ελλάδα, εγκαινιάστηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο του ΜΙΕΤ – Μέγαρο Εϋνάρδου (θα διαρκέσει έως τις 12 Ιουλίου). To Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης  και η Alpha Bank, προχώρησαν σε μια από κοινού έρευνα, για το έργο του Δημήτρη Γαλάνη στην εικονογράφηση βιβλίων.  Πρωτογενές υλικό για την έρευνα αποτέλεσαν τα εικονογραφημένα από τον καλλιτέχνη βιβλία που ανήκουν στις συλλογές της Αlpha Bank και του ΜΙΕΤ.  Αξίζει να σημειωθεί ότι οι έλληνες χαράκτες  θεωρούν τον Γαλάνη «πατέρα και δάσκαλο της νεοελληνικής χαρακτικής», αφού ουσιαστικά μέσα από το δικό του έργο ήρθαν σε επαφή με τη σύγχρονη ευρωπαϊκή χαρακτική.

I prosklisi tis ekthesis D. Galanis

Η πρόσκληση της έκθεσης, Δ. Γαλάνης

 Μέχρι τώρα το έργο του Γαλάνη στην εικονογράφηση κάθε είδους εντύπου παρέμενε αθησαύριστο. Αξιοποιήθηκαν επιπλέον τεκμήρια από το Μουσείο της Μονμάρτρης στο Παρίσι, όπου σε μία πτέρυγα του σημερινού μουσείου στεγαζόταν, από το 1910 έως το 1965, το σπίτι και το εργαστήριο του Γαλάνη και όπου σήμερα απόκειται όλο το προσωπικό αρχείο του. Επίσης εντοπίστηκαν τεκμήρια ιδιαίτερου ενδιαφέροντος που συνδέονται με την παραγωγή των εντύπων: προσχέδια, μακέτες, πλάκες χαρακτικής, αλληλογραφία, σημειώσεις.

Quatre Natures-Mortes, Dont une D' Apres Picasso

Quatre Natures-Mortes, Dont une D’ Apres Picasso

H έρευνα ξεκίνησε το 2008 στην Αθήνα και το Παρίσι και έως το 2013 είχε ολοκληρωθεί η καταγραφή των 152 τίτλων, δηλαδή των βιβλίων, λευκωμάτων και εντύπων που εικονογράφησε ο καλλιτέχνης στο διάστημα 1904-1962. Αποτέλεσμα αυτής της έρευνας αποτελεί η έκδοση, την οποία ανέλαβε το ΜΙΕΤ, ενός αναλυτικού καταλόγου με τίτλο «Δημήτρης Γαλάνης. Τα εικονογραφημένα βιβλία, 1904-1962». Η έκθεση εμπλουτίζεται με έργα ζωγραφικής, σχέδια, χαρακτικά κ.ά. που προέρχονται  από ιδιωτικές συλλογές, μουσεία, ιδρύματα κτλ. 

Paul Claudel,Partage de Midi, Paris 1947

Paul Claudel,Partage de Midi, Paris 1947

 Ο Γαλάνης έφθασε στο Παρίσι με εμπειρία κυρίως στη γελοιογραφία.   Στη συνέχεια ασχολήθηκε με τη χαρακτική συμμετείχε σε εκθέσεις, επηρεάστηκε από τον κυβισμό, γνώρισε σημαντικούς καλλιτέχνες της εποχής της γαλλικής πρωτοπορίας όπως τους,  Ματίς, Ντεραίν, Πικάσσο, Ντυφύ,  Μπρακ. Ο Ματίς φιλοτέχνησε δύο προσωπογραφίες του Γαλάνη το 1914, με τίτλο D. Galanis «paysan». Η μία από τις δύο αυτές οξυγραφίες ανήκει στη συλλογή της Alpha Bank και είναι το αντίτυπο που χάρισε ο ίδιος ο Ματίς στον Γαλάνη.  Παράλληλα, ο Γαλάνης ανακαλύπτει και το έργο του Πικάσσο, ξαφνιάζεται από την τόλμη του, προσπαθεί να κατανοήσει τη ριζοσπαστική οπτική του, και δημιουργεί το σημαντικότατο λεύκωμα Quatre natures-mortes το 1919.

Herni Matisse, D. Galanis, Payan, 1914

Herni Matisse, D. Galanis, Payan, 1914

 Έως το 1929 ο Γαλάνης έχει διαμορφώσει το προσωπικό του στίγμα. Πρόκειται για τη δεκαετία της αναγνώρισης (1920-1930) και τη σταδιακή στροφή του σε επιρροές από παρελθόντες αιώνες. Ο Γαλάνης καταστάλαξε σε ένα προσωπικό ύφος με προσεκτικές επιλογές από το παρόν, αλλά περισσότερα στοιχεία από το παρελθόν και ως προς τα μοτίβα και ως προς το σχεδιασμό του βιβλίου.  Η ασχολία του με την εικονογράφηση βιβλίων ήταν ο βασικός βιοπορισμός του και μέσα από αυτά έγινε πολύ γνωστός στους βιβλιόφιλους, αλλά και στο κοινό του Παρισιού που ακόμα και σήμερα γνωρίζει τον «Galanis». Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους αμιγείς χαράκτες του 20ού αιώνα. Για τις εκδόσεις των βιβλίων του συνεργάστηκε με συγγραφείς όπως ο Μαλρώ, ο Νερβάλ, ο Γκαμπορύ, ο Ζίντ, ο Μωρουά, ο Βαλερύ, καθώς και πολλούς σημαντικούς τυπογράφους και εκδοτικούς οίκους του Παρισιού.  Στην Ελλάδα ο Γαλάνης εξέθεσε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1928 και δώρισε έργα του στην Εθνική Πινακοθήκη.

 

Κατερίνα Χουζούρη