Το Χρονικό της Κύπρου του Λεόντιου Μαχαιρά

Το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας σε συνεργασία με το Θεατρικό Εργαστήριο του Πανεπιστημίου Κύπρου (ΘΕΠΑΚ) παρουσιάζει θεατρική παράσταση Εξηγήσεις Λογοτεχνίας και Δραματικής Τέχνης : Το Χρονικό της Κύπρου του Λεόντιου Μαχαιρά.

Στο αίθριο του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου, σ’ ένα ιστορικό σημείο της παλιάς Λευκωσίας, θ’ ακουστεί η αυθεντική μεσαιωνική κυπριακή διάλεκτος, η υπέροχη γλώσσα του Λεόντιου Μαχαιρά. Θα παρασταθούν τα πάθη της «γλυκείας χώρας Κύπρου», τα πάθη και τα παθήματα των φραγκοκυπριωτών ρηγάδων της, και θα «εξηγηθούν» τα βάσανα και οι ελπίδες του λαού της Κύπρου, των «τοπικών Ρωμαίων», όπως αποκαλεί ο Μαχαιράς τους Ελληνοκύπριους της εποχής του.

Η ιστορική αυτή παράσταση του Θ.Ε.ΠΑ.Κ. συνεχίζει να παίζεται εδώ και 16 χρόνια ―έχουν δοθεί δεκάδες παραστάσεις στην Κύπρο και στην Ελλάδα, αλλά και στη Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Πρόκειται για το σημαντικότερο αφηγηματικό (και δυνάμει δραματικό) κείμενο της μεσαιωνικής και νεότερης κυπριακής γραμματείας, του οποίου ο πλήρης τίτλος είναι: «Εξήγησις της γλυκείας χώρας Κύπρου, η οποία λέγεται Κρόνικα, τουτέστιν Χρονικόν».

Γραμμένο τον 15ο αιώνα από έναν γηγενή Έλληνα της Κύπρου ο οποίος κατείχε σημαντική θέση στη διοικητική μηχανή των Λουζινιανών, περιγράφει μια κρίσιμη και πολυτάραχη περίοδο της ιστορίας της Κύπρου, κατά την οποία Σταυροφόροι, Ναΐτες, Φράγκοι, Ενετοί, Γενουάτες, Σαρακηνοί και Καταλανοί διεκδικούσαν την κυριαρχία του νησιού. 

Πραγματικό αριστούργημα της κυπριακής αφηγηματικής λογοτεχνίας, γραμμένο σε μια μικτή γλώσσα (ανάμεσα στη μεσαιωνική νεοελληνική κοινή και στην κυπριακή διάλεκτο της εποχής), το Χρονικό δεν είχε προοριστεί για τη σκηνή.

Η δραματοποίησή του έγινε από τον νεοελληνιστή και ποιητή Μιχάλη Πιερή, ύστερα από μακρά φιλολογική και αρχειακή έρευνα, αλλά και καλλιτεχνική επεξεργασία του κειμένου, κατά την οποία προβλήθηκαν οι δύο κύριοι θεματικοί άξονες του Χρονικού. Αφενός οι δημόσιες και ιδιωτικές περιπέτειες του Πέτρου Α’ Λουζινιανού, του πιο σημαντικού ρήγα της Κύπρου κατά την περίοδο που απασχολεί τον Μαχαιρά και, αφετέρου, η έγνοια του Κύπριου χρονογράφου για την μοίρα, τα οράματα και τις ελπίδες των «τοπικών Ρωμαίων», δηλαδή των Ελλήνων της Κύπρου.

Η παράσταση είχε θετική πρόσληψη από το κοινό της Κύπρου, της Ελλάδας και της Ευρώπης και χαρακτηρίστηκε από τη θεατρική κριτική ως «μείζον φιλολογικό και θεατρικό γεγονός». Αναγνωρίστηκε επίσης διεθνώς η συμβολή της στην ενίσχυση της επίγνωσης του λαού της Κύπρου γύρω από το θέμα της ιστορικής, της γλωσσικής και της λογοτεχνικής του κληρονομιάς.

Τρίτη, 30 Σεπτεμβρίου 2014, ώρα 7.30 μ.μ.

Διασκευή-σκηνοθεσία: Mιχάλης Πιερής

Μουσική: Aντώνης Ξυλούρης-Ψαραντώνης

Στίχοι τραγουδιών: Mιχάλης Πιερής

Μελοποίηση τραγουδιών: Eυαγόρας Kαραγιώργης