Μέθοδοι ερμηνείας των ονείρων

31 Μαΐου 2015

Συνεχίζουμε την τμηματική δημοσίευση της μελέτης του κ. Δημήτρη Τσιολακίδη για τη θεολογική εξέταση της φροϋδικής ανάλυσης των ονείρων (προηγούμενη δημοσίευση:www.pemptousia.gr/?p=96806) με τις μεθόδους ερμηνείας των ονείρων.

13.        ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ

Ο τίτλος του κεφαλαίου αυτού είναι ενδεικτικός της αντίληψης του Φρόυντ πως τα όνειρα έχουν σημασία και πως υπάρχει τρόπος να ερμηνευτούν, και αποτυπώνει την πίστη του για το κρυμμένο νόημα του ονείρου. Οι απόψεις του Φρόυντ συγκλίνουν επί το πλείστον με αυτές του κοινού νου που αποδέχεται το όνειρο ως μια ψυχική πράξη, και είναι αντίθετες με τις επιστημονικές θεωρίες που το θεωρούν απλά ως ένα οργανικό φαινόμενο.

Landscape behind the open door. 3D image

Landscape behind the open door. 3D image

Ο Φρόυντ αναφέρει τις προγενέστερες μεθόδους που η ανθρωπότητα χρησιμοποίησε για την ερμηνεία του ονείρου η συμβολική ερμηνεία και η ερμηνεία της αποκρυπτογράφησης. Η γνώμη του Φρόυντ για την συμβολική ερμηνεία είναι ότι «Αποτυχαίνει στα όνειρα που δεν είναι μονάχα ακατανόητα αλλά και συγκεχυμένα»[64]και αναφέρει το παράδειγμα του ονείρου του Φαραώ που εξηγεί ο Ιωσήφ καταλήγοντας ότι τα περισσότερα όνειρα ερμηνεύονται με συμβολικό τρόπο και δεν πράττουν τίποτε άλλο από το να αποδώσουν με τον τρόπο αυτό τη σκέψη του αυτουργού.

Αποφαίνεται ότι η επιτυχία αυτής της ερμηνείας δεν είναι δεδομένη αλλά έγκειται στο βαθμό ευφυίας και διαίσθησης του αυτουργού. Επίσης είναι μία μέθοδος που δε διδάσκεται. Δεύτερη είναι η λαϊκή μέθοδος της αποκρυπτογράφησης και την ονομάζει έτσι γιατί «χρησιμοποιεί το όνειρο σαν ένα κρυπτογραφικό κείμενο όπου κάθε σημείο μεταφράζεται από ένα αντίστοιχο σημείο χάρις σε μια σταθερή κλείδα».[65]Αποκωδικοποιητής των ονειρικών παραστάσεων καθίσταται ο ονειροκρίτης. Δεδομένο είναι ότι το ενδιαφέρον για την ανάπτυξη μιας ερμηνευτικής τέχνης που να μπορεί να σταθεί ανάγεται στην αρχαιότητα με πληρέστερη στο θέμα αυτό την πραγματεία του Αρτεμίδωρου Δαλδιανού το 2.μχ αιώνα, ο οποίος προσπάθησε να θεμελιώσει την ανάλυση των ονείρων στην παρατήρηση και στο πείραμα.

Στις σημειώσεις της σελίδας 88 αναφέρεται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα συμβολικού ονείρου που η αποκρυπτογράφησή του προσαρμόζεται στις διευκολύνσεις που παρέχει μια παρετυμολογική ερμηνεία. Οι προαναφερθείσες μέθοδοι δε δύνανται να χρησιμοποιηθούν στην επιστημονική έρευνα, αλλά απαντούν στην πεποίθηση για τη σημασία του ονείρου και ενισχύουν το ερέθισμα για θεμελίωση μιας τεκμηριωμένης μεθόδου στο Φρόυντ. Εντοπίζεται από τον ίδιο στις ψυχαναλυτικές μελέτες που αφορούσαν τους ασθενείς του, η ανάγκη να αναφέρει να αναφέρει τεχνικές λεπτομέρειες της ψυχαναλυτικής μεθόδου του στη σελίδα 89.

Η συμβολή του ψυχαναλυτή είναι να βοηθήσει τον ασθενή να απαλλαγεί η φαντασία του από την κριτική της συνειδήσεώς του αποκαλύπτοντας ελεύθερα κάθε σκέψη του. Σκοπός είναι να απαλλαγεί η φαντασία από τον καταναγκασμό που της επιβάλλει η διάνοια. Έτσι ο ασθενής ανταποκρινόμενος σε αυτήν την παρότρυνση διηγούνταν τα όνειρά του. Στο σημείο αυτό ο ασθενής τίθεται σε μια κατάσταση μη κριτικής αυτοπαρατήρησης. Στις παρατηρήσεις του ο Φρόυντ στρέφει την προσοχή του στα διάφορα μέρη του περιεχομένου του ονείρου απορρίπτοντας τη θεώρηση που το αποδίδει σαν ένα συμπαγές και αδιαίρετο όλον.

Το σπάει σε κομμάτια ώστε να εφαρμόσει την αναλυτική μέθοδο που σύμφωνα με τον ίδιο τείνει προς την μέθοδο της αποκρυπτογράφησης. Η παρουσίαση από τον Φρόυντ του ονείρου του ασθενούς στον ίδιο κομμάτι- κομμάτι τον οδηγεί να αναγνωρίσει στα αποσπάσματα σειρά ιδεών που αφορούν σε κάθε απόσπασμα. Ο Φρόυντ αποδίδει αυτές τις ιδέες ως «’οπισθοβουλίες’ αυτού του μέρους του ονείρου».[66] Πιστεύει ότι η λύση του προβλήματος του ονείρου είναι χρήσιμη για τη μελέτη προβλημάτων που σχετίζονται με τη ψυχολογία των νευρώσεων.

Διευκρινίζει όμως ότι η νοηματοδότηση του περιεχομένου του ονείρου διαφέρει από άτομο σε άτομο, όπου η ονειρική συγκρότηση που ισχύει είναι διαφορετική. Έτσι τα συμπεράσματα που μπορεί να συναχθούν από άρρωστα άτομα δεν ισχύουν και για τα όνειρα ομαλών ανθρώπων.

[Συνεχίζεται]

[64] Αυτόθι σ.85

[65] Αυτόθι σ.86

[66] Αυτόθι σ.91