«Στην Εξορία, Ερζουρούμ-Άσκαλε 1943»

6 Ιουνίου 2015

Το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.), ιδρύθηκε από μια ομάδα ερευνητών με σκοπό τη διάσωση, καταγραφή και διάδοση της νεώτερης ιστορίας μας. Βασικό αντικείμενο του ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ. αποτελεί η συλλογή, αρχειοθέτηση και μελέτη ιστορικών πηγών και κειμηλίων.  Στα πλαίσια  των δραστηριοτήτων του περιλαμβάνονται οι εκδόσεις επιστημονικών και λογοτεχνικών βιβλίων, καθώς και η δημιουργία ιστορικών ντοκιμαντέρ.  Το ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ. συνεργάζεται με ερευνητικά κέντρα της Ελλάδος και του εξωτερικού.

Την Κυριακή, 7 Ιουνίου 2015, στις 19:30 μ.μ., το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών σε συνεργασία με τη Μικρασιατική Στέγη Κορίνθου, παρουσιάζει το ιστορικό ντοκιμαντέρ «Στην Εξορία, Ερζουρούμ-Άσκαλε 1943», στην Αίθουσα «Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης», του Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ιωνίας Κορίνθου. Το ντοκιμαντέρ έχει κερδίσει το Α΄ Βραβείο, στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Δράμας και Βραβείο Καλύτερης Μουσικής, για τη μουσική της Ελένης Καραΐνδρου, στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Λονδίνου.

To biblio

Η υπόθεση του ντοκιμαντέρ[1] έχει ως εξής: Το Νοέμβριο του 1942, η Τουρκία επιβάλλει έναν κεφαλικό φόρο (Βαρλίκι), με τον νόμο 4305/1942 σε βάρος του μη μουσουλμανικού πληθυσμού της και όσοι δεν κατάφεραν να τον πληρώσουν οδηγήθηκαν στα εργατικά τάγματα, στην ενδοχώρα της Τουρκίας (Ερζουρούμ). Πολλοί απ’ αυτούς άφησαν εκεί την τελευταία τους πνοή. Το ντοκιμαντέρ αυτό, περιγράφει την εμπειρία του Ρωμιού Κ. Κιουρκτσόγλου (ο οποίος αδυνατούσε να πληρώσει), στα εργατικά τάγματα, μέσα από το ημερολόγιό του, το οποίο κρατούσε με κίνδυνο της ζωής του. Είναι χαρακτηριστικό, ότι είναι γραμμένο στα καραμανλίδικα, στα τουρκικά και στα ελληνικά. Πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός, το οποίο δεν είναι ευρέως γνωστό, καθώς το 1942 και το 1943, η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει τη γερμανική κατοχή.  Η τότε ελληνική κυβέρνηση ήταν ασφαλώς ενήμερη από την ελληνική και τις άλλες πρεσβείες για τα γεγονότα, αλλά εκείνη την περίοδο το γεγονός της κατοχής και οι τραγικές συνέπειές του, προφανώς υπερίσχυε, έναντι οποιουδήποτε άλλου γεγονότος. Η σκηνοθέτης Ειρήνη Σαρίογλου, η οποία διδάσκει σε Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, για τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ ταξίδεψε πολλές φορές όχι μόνο στην Πόλη, αλλά και στο Ερζερούμ, -με ειδική άδεια, καθώς μέχρι σήμερα θεωρείται  στρατιωτική περιοχή- για να πάρει συνεντεύξεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι συνεργάστηκε και με Τούρκους ιστορικούς, πολλοί εκ των οποίων έχουν τη διάθεση να ερευνήσουν τα ιστορικά γεγονότα, με μια αντικειμενική ματιά.  Σήμερα, δύο από τις μεγαλύτερες σε ισχύ και πλούτο οικογένειες της Τουρκίας, έχουν παραδεχθεί ότι δημιούργησαν την περιουσία τους, από τις περιουσίες των μειονοτήτων που απέσπασαν με τον ληστρικό φόρο του 1942! Παρ’ όλο που αποδεικνύεται η στάση της τότε τουρκικής ηγεσίας απέναντι στις μη μουσουλμανικές κοινότητες, από ιστορικές  πηγές και μαρτυρίες ζώντων, ακόμη δεν έχει γίνει καμία συζήτηση για διεκδικήσεις.

Το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών, παρουσιάζει επίσης:

Την Τρίτη, 30 Ιουνίου 2015, στις 20.30μ.μ., σε συνεργασία με το Δήμο Καβάλας, το ιστορικό ντοκιμαντέρ «Στην Άκρη του Αιγαίου: Καστελλόριζο», στο Θερινό Κινηματογράφο «Ζέφυρος», της Κινηματογραφικής Λέσχης της Στέγης Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών, στην Καβάλα. Το ντοκιμαντέρ αναφέρεται στην πολυτάραχη ιστορία του ακριτικού νησιού, μέσα από τις μαρτυρίες των γηγενών κατοίκων του. Σκηνοθεσία: Ειρήνη Σαρίογλου – Άγγελος Κοβότσος, Πρωτότυπη Μουσική: Ανδρέας Κατσιγιάννης, Τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας.

Την Τετάρτη, 1 Ιουλίου 2015, στις ώρα 20.30μ.μ., σε συνεργασία με το Δήμο Καβάλας, το ιστορικό ντοκιμαντέρ «Η Σιωπηλή Σχολή-Μια αναδρομή στην Ιστορία της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης», στο Θερινό Κινηματογράφο «Ζέφυρος». Το ντοκιμαντέρ αναφέρεται στην ιστορία της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και δημιουργήθηκε με αφορμή την συμπλήρωση 50 ετών από την αποφοίτηση του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου του Α’, από την εν λόγω Σχολή. Σκηνοθεσία: Ειρήνη Σαρίογλου – Μαρίνα Λεοντάρη, Πρωτότυπη Μουσική: Βασίλης Δημητρίου. Έχει αποσπάσει το Α΄ Βραβείο Δημιουργικού Ντοκιμαντέρ, στο 5ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Λονδίνου, τον Οκτώβριο του 2012 και Πρόκριση στο 1ο ετήσιο Ελληνικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σικάγου, τον Οκτώβριο του 2011.

Την Πέμπτη, 2 Ιουλίου 2015, στις 20.30μ.μ., σε συνεργασία με το Δήμο Καβάλας, το ιστορικό ντοκιμαντέρ «Ίμβρος-Τένεδος: Της Μνήμης και της Λήθης», στο Θερινό Κινηματογράφο «Ζέφυρος». Σ’ αυτό καταγράφονται και παρουσιάζονται η ιστορία και ο πολιτισμός των νησιών, μέσα από τις μαρτυρίες των γηγενών κατοίκων τους. Σκηνοθεσία: Ειρήνη Σαρίογλου – Πάνος Αγγελόπουλος, Μουσική: Ανδρέας Κατσιγιάννης, Ποίηση: Δημ. Κ. Παπακωνσταντίνου, Τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας – Zuflu Livaneli. Το ντοκιμαντέρ προκρίθηκε στο 6ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Λονδίνου το 2013.

Κατερίνα Χουζούρη

[1] Με πληροφορίες που μας έδωσε η σκηνοθέτης Ειρήνη Σαρίογλου.