Η νέα κοσμοθέαση που πρόσφεραν στους Σλάβους οι Φωτιστές τους

[Προηγούμενη δημοσίευση:http://bitly.com/1iDPVXq]

Με σκοπό να αποσαφηνιστεί κάπως η δυσκολία του εγχειρήματος δεν έχουμε παρά να παραπέμψουμε σε αυτό το οποίο η φιλοσοφία της γλώσσης ονομάζει γλωσσική κοσμοθεώρηση. Υπό αυτήν την έννοια σε κάθε γλώσσα έχει μεταφερθεί ένας κόσμος: στις σημασιακές διαρθρώσεις του λεξιλογίου, στις γραμματικές κατηγορίες και τις συντακτικές συναρμογές. Η γλώσσα υπό αυτήν την έννοια καθίσταται κοσμοθέαση, επειδή είναι αναγκασμένη να εξισώνεται με το εύρος του κόσμου, εφόσον κάθε όρος πρέπει να μπορεί να γίνεται αντιληπτός μέσω αυτής. Κατά τον Wilhelm von Humboldt[16]: «κάθε γλώσσα σε κάθε της κατάσταση σχηματίζει το όλον μιας κοσμοθέασης, περιλαμβάνοντας έκφραση για όλες τις παραστάσεις, τις οποίες δημιουργεί το έθνος για τον κόσμο και για όλα τα αισθήματα που γεννά μέσα της ο κόσμος».

Η γλώσσα άρα αποτελεί την έμπρακτη επαφή με τα σύμβολα της έκφρασης της σκέψης και της όλης δράσης, αποτελεί δηλαδή την οδό της άμεσης πρόσβασης σε έναν πολιτισμό και εν προκειμένω τον πολιτισμό αυτό προσέφεραν οι δύο άγιοι. Οι άγιοι προσφέροντας αλφάβητο και λόγια γλώσσα στους σλαβικούς λαούς, ταυτοχρόνως τους προσέφεραν μια ολόκληρη κοσμοθεωρία. Για αυτό ίσως και ο Obolensky αναφέρει ότι η σημασία του έργου τους έγκειται στο ότι κατάφεραν να συμβιβάσουν και να συνενώσουν τρία σημαντικά στοιχεία του πολιτισμού: το βυζαντινό, το ρωμαϊκό και το σλαβικό[17].

Έτσι δεν είναι τυχαίο ότι οι δύο άγιοι περίπου τον 9° αιώνα δημιούργησαν: αλφάβητο, μεταφράσεις, πολιτισμό, μια κοσμοθέαση, θα μπορούσαμε να πούμε, που πηγάζει από τις δικές τους εμπειρίες και μεταλαμπαδεύεται στον σλαβικό κόσμο, όλα επιβιώνουν ως τις μέρες μας. Σύμφωνα με τον Νιχωρίτη από τις αρχές του 12^ου αιώνος βαθμιαία η κυριλλική γραφή αντικαθιστα τη γλαγολιτική και αποτελεί πλέον το κύριο μέσο της γραπτής παραδόσεως της βουλγαρικής γλώσσης. Από τότε μέχρι σήμερα το κυριλλικό αλφάβητο χρησιμοποιείται από όλα τα ορθόδοξα σλαβικά κράτη[18]. Με την ένταξη, επίσης, της Βουλγαρίας στην Ευρωπαίκή Ένωση την 1^η Ιανουαρίου του έτους 2007 το κυριλλικό κατέστη το τρίτο επίσημο αλφάβητό της[19]. Επομένως, οι δύο άγιοι διεμόρφωσαν την πολιτισμική ταυτότητα των σλαβικών χωρών, πριν από 1.152 έτη προσφέροντάς τους την δυνατότητα να αυτοπροσδιορίζονται βάσει των πολιτιστικών και πνευματικών δεδομένων, που οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος με τόσο σεβασμό τους προσέφεραν.

16. Α. Αυγέρη, Όψεις της γλωσσοφιλοσοφικής και μεταφραστικής θεωρίας και πράξης στο έργο του Wilhelm von Humboldt (δίδ. διατριβή), 2010, σ. 396.
17. D. Obolensky, Byzantion and the Slavs. Collected Studies, εκδ. Variorum Reprints, London, 1971, σσ. 587- 609.
18. K. Νιχωρίτης, Οι άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος, ο πνευματικός βίος και ο πολιτισμός των Σλάβων, εκδ. Μπαρμπουνάκη, Θεσσαλονίκη 2013, σσ. 68-78.
19. Δ.Θ.Κατσάνος, «Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος, οι εκ Θεσσαλονίκης (9ος αί.). Ισαπόστολοι, Ιεραπόστολοι, Φωτισταί των Σλάβων, Προστάτες Άγιοι της Ευρώπης», www.thessalonikeis.gr/HISTORIA/SCyrillosKeMethodios.htm.