Ανάσταση, η πρόγευση της αιώνιας ζωής

16 Ιουνίου 2016

Πάθος και Ανάσταση και ο οντολογικός χαρακτήρας βίωσης αυτών κατά τον Άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο.

«Πάσχα ἱερόν ἡμῖν σήμερον ἀναδέδεικται, Πάσχα καινὸν ἅγιον, Πάσχα μυστικό»[1]. Το Πάσχα της Ορθοδόξου Ανατολής καλείται «Πάσχα Μυστικό» αποδίδοντας το μυστικό και μυστηριακό χαρακτήρα της εορτής και τη δυνατότητα της Μυστικής του βίωσης.  «Πάθος και Ανάσταση και ο οντολογικός χαρακτήρας βίωσης αυτών κατά τον Άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο».  Ο «ἐκφάντωρ τῆς μυστικῆς θεολογίας»[2]  μας μυεί σε μία μυστική, τριαδοκεντρική[3], χαρισματική και αγιοπνευματική εμπειρία του Πάθους και της Αναστάσεως.

ω12

Η Ανάσταση του Χριστού έχει πράγματι οντολογική σημασία, η οποία συνιστά την πεμπτουσία της Ορθοδόξου Πίστεως[4]. Εξάλλου, «Εἰ δε Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται κενὸν ἄρα το κήρυγμα ἡμῶν, κενὴ δε και ἡ πίστις ἠμῶν»[5]. Στο Σταυρό και την Ανάσταση κορυφώνεται το ανακαινιστικό και σωτηριολογικό έργο του Χριστού που ξεκινά δια της σαρκώσεως[6]. «Ἀποδεξάμενοι τὴν πρὸς ἡμᾶς ἀγάπην αὐτοῦ, γνῶμεν ὄτι, εἰ μη ἐβούλετο σῶσαι δι’ αὐτοῦ τοὺς ἐξαγορασθέντας ἡμᾶς, οὐκ ἄν και κατήρχετο ἐπί τῆς γῆς, οὐκ ἄν και ἐσφάζετο δι’ ἡμᾶς»,[7] επισημαίνει χαρακτηριστικά ο Άγιος Συμεών.

Ο Σταυρός του Χριστού «τήν προγονικήν ἡμῶν κατάραν» ἐξείληψεν[8]. Ό,τι δεν κατόρθωσε το «ξύλον» του παραδείσου το κατόρθωσε ο τίμιος σταυρός. Η παρακοή του πρώτου Αδάμ οδηγεί στο θάνατο ενώ ο σταυρικός θάνατος του δευτέρου Αδάμ[9] «ἀφθαρσίας ἐνδύει εύπρέπειαν»[10].«Ὥσπερ γάρ ἐν τῷ Ἀδάμ πάντες ἀποθνήσκουσι, οὕτω και ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται»[11] κατά τον Απόστολο Παύλο. Η πτώση οδηγεί «εἰς φθοράν καὶ θάνατον» και διακόπτει την κοινωνία με το ανέσπερο φώς της αιωνίου βασιλείας[12] ενώ η Ανάσταση φωτοδοτεί τα σύμπαντα. «Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός οὐρανός τε και γῆ καὶ τα καταχθόνια»[13] ψάλλουμε στον αναστάσιμο κανόνα.

«Ο Χριστός και Θεός ἠμῶν […] ἀνέστη ἐκ τῶν νεκρῶν και μετά ταῦτα ἀνῆλθεν εἰς οὐρανούς μετά δόξης πολλῆς και δυνάμεως»[14]. Το μυστήριο της Αναστάσεως σηματοδοτεί την πορεία της ανθρωπότητας ανοίγοντας νέες προοπτικές. Η Ανάσταση δεν αποτελεί απλώς ένα βιογραφικό δεδομένο του Χριστού[15] ή ένα ιστορικό γεγονός, αλλά γίνεται το έναυσμα της απαρχής της «ἄλλης βιοτῆς τῆς αἰωνίου»[16]. Το μέγα αυτό μυστήριο δεν αγγίζει μόνο την ιστορία αλλά και την προσωπική μας οντολογία. Έτσι, «τό Πάσχα, ἡ χαρμόσυνος ἡμέρα, ἡ πάσης εὐφροσύνης καὶ θυμηδίας, τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀναστάσεως […] ἀεὶ  μᾶλλον δὲ καθ’ ἑκάστην καὶ ἀεννάως γινομένης ἐν τοῖς εἰδόσι το μυστήριον ταύτης, χαράς καὶ ἀγαλλιάσεως ἀφάτου ἐπλήρωσε τάς καρδίας ἡμῶν[…]»[17]. Η Ανάσταση γίνεται «μυστικῶς» προσωπική εμπειρία του πνευματικού ανθρώπου ως «πρόγευση τῆς αἰωνίου ζωῆς καὶ βασιλείας»[18].

[Συνεχίζεται]

[1] Στιχηρά του Πάσχα. Βλ. Πεντηκοστάριον, εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2010.

[2] Παρακλητικός Κανών Και Χαιρετισμοί Ὑπο Γερασίμου Μοναχοῡ Μικραγγιαννανίτου. Βλ. Πανηγυρικαί Ἀκολουθίαι Τοῦ Ὁσίου Και Θεοφόρου Πατρός Ἡμῶν Συμεών Τοῦ Νέου Θεολόγου, εκδ. Ἱεράς Μονῆς Ἁγίου Συμεών Τοῦ Νέου Θεολόγου, Κάλαμος Άττικῆς 1993, σελ.65.

[3] Βλ. Vladimir Lossky, Η Μυστική Θεολογία της Ανατολικής Εκκλησίας, μτφρ. Πλευράκη Στέλλας, Θεσσαλονίκη 51991, σελ. 289.

[4] Βλ.  Αναστασίου Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας, Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός, εκδ. Μαΐστρος, Αθήνα 42012, σελ.10.

[5] Α΄Κορ. 15,14.

[6] Βλ. Βασιλείου. Α. Τσίγκου, Ο Ανακαινισμός Του Ανθρώπου Κατά τη Δογματική Διδασκαλία του Αγίου Συμεών Του Νέου Θεολόγου ,εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2009,  σελ.108.

[7] Βλ. Συμεών Του Νέου Θεολόγου, Ηθικός 2, Φιλοκαλία Των Νηπτικών Καί Ασκητικών, τ. 19Β, εκδ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, Θεσσαλονίκη 1988, σελ.140-141.

[8] Απόστιχα Εσπερινού του Δ΄ Ήχου. Βλ. Παρακλητική, εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2010.

[9] Βλ. Συμεών Του Νέου Θεολόγου, ό.π, σελ.285.

[10] Αναστάσιμος Κανόνας εἱρμός της ζ΄ ωδής. Βλ. Πεντηκοστάριον, ό,π.

[11]Α΄Κορ.. 15, 20-22.

[12] Βλ. Συμεών Του Νέου Θεολόγου, Ηθικός 10, Φιλοκαλία Των Νηπτικών Καί Ασκητικών, τ. 19Γ, εκδ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, Θεσσαλονίκη 1988, σελ.116.

[13] Βλ. Αναστάσιμος Κανόνας Τροπάριο της γ΄ωδής. Βλ. Πεντηκοστάριο, ό.π.

[14] Βλ. Συμεών Του Νέου Θεολόγου, Κατήχηση 13, SC 104, 192-194.

[15] Βλ. Γεωργίου Ι. Μαντζαρίδη, Χριστιανική Ηθική, τ.2ος, εκδ.Πουρναρά, Θεσσαλονίκη, 2009, σελ.670

[16] Αναστάσιμος Κανόνας Τροπάριο της ζ΄ωδής. Βλ. Πεντηκοστάριο, ό.π.

[17] Βλ. Συμεών Του Νέου Θεολόγου, ό.π, 190.

[18] Ακολουθία Θείας Μεταληψεως. Βλ. Ωρολόγιο το Μέγα, εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2010.