Ανθρώπινα Δικαιώματα και Διαπολιτισμικότητα

[Προηγούμενη δημοσίευση:https://www.pemptousia.gr/?p=171234]

ΜΕΡΟΣ Γ

Τα Δικαιώματα του Ανθρώπου μεταξύ Διαπολιτισμικότητας και Πολυπολιτισμικότητας

ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ, ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ποτέ ο αγώνας για τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν ήταν ασυμβίβαστος με τον ιδιαίτερο πολιτισμό και τις παραδόσεις των λαών. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια στην οποία θεμελιώνονται τα δικαιώματα του ανθρώπου είναι ανοικτή για διάφορες φιλοσοφικές ή θρησκευτικές νοηματοδοτήσεις και μπορεί να γίνεται σεβαστή σε όλους τους πολιτισμούς.

Το γεγονός της πολυπολιτισμικότητας των σύγχρονων κοινωνιών  δεν είναι ιστορικά νέο φαινόμενο. Αυτό που προστέθηκε σήμερα είναι η ευαισθησία για το θέμα της πολιτισμικής έκφρασης κάθε λαού. Η «πολυπολιτισμική κοινωνία» ταυτίζεται με την «ανοικτή κοινωνία»

Ο όρος «πολυπολιτισμικός» δεν έχει κανονιστικό περιεχόμενο αλλά περιγράφει μια δεδομένη κατάσταση.

Και ενώ η πολυπολιτισμικότητα είναι το δεδομένο, η διαπολιτισμικότητα είναι το ζητούμενο. Έτσι, η διαπολιτισμική ιδέα είναι η ειρηνική συμβίωση, με την έννοια της ανοικτής επικοινωνίας, της αλληλεγγύης, της αλληλεπίδρασης και του αμοιβαίου εμπλουτισμού ατόμων και ομάδων με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο.

 Ο όρος «πολιτισμός» όμως είναι πολυσήμαντη έννοια (κατά την άποψη ειδικών υπάρχουν 500 διαφορετικοί ορισμοί). Για την παρούσα εργασία ωστόσο μπορεί να χρησιμοποιηθεί με μια στενή και με μία ευρύτερη έννοια.

Η «στενή» ερμηνεία του όρου αναφέρεται σε υψηλού επιπέδου έργα και επιτεύγματα προικισμένων ανθρώπων ή ομάδων στο χώρο της τέχνης και του πνεύματος. Η «ευρύτερη» ερμηνεία του όρου αναφέρεται πέρα από την κουλτούρα, στον καθημερινό τρόπο του βίου, στους κανόνες, τις αξίες, στη θρησκεία τα ήθη κι έθιμα, στην γενικότερη οργάνωση της κοινωνίας και τους θεσμούς που είναι κοινά στα άτομα που απαρτίζουν ένα κοινωνικό σύνολο.

Η ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Στη διαπολιτισμική αγωγή χρησιμοποιείται ο όρος «πολιτισμός»με την ευρύτερη έννοιά του. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν πολιτισμό, δηλ. ότι δεν υπάρχουν «πρωτόγονοι». Έτσι στην περίπτωση των μεταναστών ο λαϊκός τους πολιτισμός λαμβάνεται υπόψην.

Η νέα διαπολιτισμική ιδέα επιβάλλει αλλαγές στοχοθεσίας στο σχολείο. Η διαπολιτισμική εκπαίδευση δεν απευθύνεται μόνο στην εκπαίδευση των μεταναστόπουλων αλλά και των «ντόπιων»παιδιών επιδιώκοντας ένα «άνοιγμα» και των δύο πλευρών.  Κατά τον κ. Ξωχέλλη, η εκπαίδευση οφείλει να έχει διαπολιτισμικό προσανατολισμό να βοηθά τους μαθητές να γνωρίσουν και να μάθουν να εκτιμούν την αξία άλλων πολιτισμών, παραδόσεων, θρησκειών και τρόπων ζωής, να συνειδητοποιήσουν και να σέβονται το δικαίωμα στη διαφορετικότητα.

Κύριος στόχος της διαπολιτισμικής αγωγής δεν είναι ένα συγκρητιστικό πολιτισμικό μωσαϊκό αλλά η επικοινωνία των πολιτισμών,  η μετάβαση από την «κλειστή» ακοινώνητη πολυπολιτισμικότητα στην ανοικτή πολυπολιτισμικότητα.

ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΙΔΕΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Λέγεται (Huntington) ότι ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος θα είναι πόλεμος μεταξύ πολιτισμών. Ο δυτικός πολιτισμός έχει επηρεάσει μόνο επιφανειακά τους άλλους πολιτισμούς και στο βάθος οι δυτικές απόψεις εξακολουθούν να διαφέρουν θεμελιωδώς από εκείνες των μη δυτικών πολιτισμών. Η διαφορά αξιών της Δύσης και του υπόλοιπου κόσμου φαίνεται εντονότερα στο χώρο της πολιτικής., στην υιοθέτηση των αρχών της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου.. Τα δικαιώματα του ανθρώπου ήταν από τις πρώτες τους διατυπώσεις αντικείμενο αμφισβήτησης και αντιπαλότητας.

Στις μέρες μας τα δικαιώματα του ανθρώπου βρίσκονται αντιμέτωπα με νέες αμφισβητήσεις καθώς αμφισβητείται ο οικουμενικός τους χαρακτήρας. Πολλοί εκπρόσωποι του τρίτου κόσμου απορρίπτουν την οικουμενικότητα των δικαιωμάτων του ανθρώπου ως ιμπεριαλιστική αξίωση του δυτικού κόσμου. και απαιτούν τη θεμελίωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στον ιδιαίτερο τρόπο ζωής του κάθε πολιτισμού.

Η λύση φαίνεται να είναι στην άποψη ότι το «οικουμενικό» δεν ισοπεδώνει αλλά καθιστά δυνατό τον πλουραλισμό, την ειρηνική έκφραση και συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών.

Η διαπολιτισμική αγωγή θεμελιώνεται στην προτεραιότητα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου απέναντι στον πολιτισμό. Άρα η διαπολιτισμική αγωγή δίνει έμφαση στην εκπαίδευση για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η «Διεθνής εκπαίδευση» έχει δύο πυλώνες: Ειρήνη και Ανθρώπινα δικαιώματα (Ινστιτούτο Εκπαίδευσης για την Ειρήνη, Δ. Παπαδοπούλου)

Η διεθνής εκπαίδευση αποτελείται από 4 άξονες:

• Τη συνειδητοποίηση των σύγχρονων μεγάλων ζωτικών προβλημάτων της ανθρωπότητας (πεινά ρατσισμός κτλ.)
• Τη γνώση και προβολή των δικαιωμάτων του ανθρώπου
• Τη μελέτη και γνώση των άλλων λαών
• τη συνειδητοποίηση της αλληλεξάρτησης ανθρώπου και περιβάλλοντος

[Συνεχίζεται]