Εξέχον έργο του Ρώσου αγιογράφου Αντρέι Ρουμπλιόφ στην Αθήνα

22 Ιουλίου 2016

Στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων του αφιερωματικού έτους «Ρωσία – Ελλάδα 2016», φιλοξενείται μέχρι το Σεπτέμβριο στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, ένας ρωσικός εθνικός θησαυρός. Πρόκειται για την εικόνα της Ανάληψης από την Πινακοθήκη Τρετιακόφ στη Μόσχα, έργο του σημαντικού Ρώσου αγιογράφου Αντρέι Ρουμπλιόφ, ο οποίος τη φιλοτέχνησε το 1408, προκειμένου να διακοσμήσει, μαζί με άλλες εικόνες του Δωδεκαόρτου, το τέμπλο του Καθεδρικού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Βλαντίμιρ.

roubliof3

Ο «ρωσικός εθνικός θησαυρός, που σχεδόν ποτέ δεν βγαίνει από τη χώρα»,  θα φιλοξενείται μέχρι τον Σεπτέμβριο στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, ως πρόδρομο έργο δύο εκθέσεων με αντικείμενα από την Πινακοθήκη Τρετιακόφ και το Μουσείο Ερμιτάζ που θα παρουσιαστούν στο μουσείο το φθινόπωρο του 2016, στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων του αφιερωματικού έτους «Ρωσία – Ελλάδα 2016».

Από το έργο του μεγάλου Ρώσου αγιογράφου, ο οποίος αποτελεί σύμβολο για την ορθόδοξη ρωσική τέχνη και αγιοποιήθηκε με απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας το 1988, έχουν διασωθεί μόλις πέντε εικόνες. Από αυτές τις πέντε εικόνες που μετά βεβαιότητας είναι δημιουργήματά του, η Ανάληψη ξεχωρίζει για τις κλασικές αναλογίες των μορφών, τις σύνθετες και λεπτές φωτοσκιάσεις των προσώπων, την κομψότητα του σχεδίου και τους πλούσιους θεολογικούς συμβολισμούς.

roubliof2

 Λίγα λόγια για τον Αντρέι Ρουμπλιόφ

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, μετά τον θάνατο του Δανιήλ, ο Ρουμπλιόφ εικονογραφούσε τη Μονή Αντρόνικοφ στη Μόσχα, στην οποία πιθανότατα ήταν και μοναχός. Πέθανε από τη μαύρη πανούκλα και ετάφη σε κρύπτη στο μοναστήρι, πριν ολοκληρώσει το έργο του, στις 17 Οκτωβρίου του 1428 ή, σύμφωνα με άλλες πηγές, στις 29 Ιανουαρίου του 1430.

roubliof5

Η μορφή του Ρουμπλιώφ όπως τον «είδε» ο Αντρέι Ταρκόφσκι στο κινηματογραφικό του έργο.

Κατά τη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης, οι τοιχογραφίες στη Μονή Αντρόνικοφ –που έγινε στρατόπεδο συγκέντρωσης και αργότερα μετετράπη σε εργατικές κατοικίες– και σε άλλα μοναστήρια καταστράφηκαν, ενώ η Λαύρα της Αγίας Τριάδας έγινε με διάταγμα του Λένιν Μουσείο του Λαού, με τον πρώτο Σοβιετικό διευθυντή του να σώζει κάποια έργα από την καταστροφή.

Για τη ζωή του Αντρέι Ρουμπλιόφ, ο οποίος ήταν εξαιρετικά χαμηλών τόνων, οι πληροφορίες που υπάρχουν είναι λίγες, έτσι δεν γνωρίζουμε πού γεννήθηκε, ούτε πότε ακριβώς – πιθανόν γύρω στο 1360. Ακόμα και το όνομά του είναι αυτό που του δόθηκε όταν εκάρη μοναχός στη Μονή της Αγίας Τριάδας – αγνοούμε πώς ονομαζόταν πριν περιβληθεί το μοναχικό σχήμα. Την πρώτη επίσημη αναφορά του ονόματός του τη συναντάμε σε ένα έγγραφο του 1405, στο οποίο αναγράφεται ότι την εικονογράφηση του Καθεδρικού Ναού της Μόσχας στο Κρεμλίνο ανέλαβε ο Θεοφάνης ο Έλληνας μαζί με τον μαΐστορα Πρόχορο και το μοναχό Αντρέι Ρουμπλιόφ, το όνομα του οποίου, λόγω ηλικίας και αρχαιότητας, βρίσκεται στο τέλος.

Λέγεται ότι το 1408 ανέλαβε, μαζί με τον συνεργάτη του Δανιήλ, την αγιογράφηση του Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Βλαντίμιρ και από το 1425 ως το 1427 (ή μεταξύ 1411 και 1422) του Καθολικού της μονής του, της Αγίας Τριάδας ή αλλιώς Αγίου Σεργίου.