Η επικοινωνία στην ποιμαντική διακονία

2 Οκτωβρίου 2016

Η Πεμπτουσία δημοσιέυει την Διπλωματική εργασία του Πρωτοπρεσβύτερου Χρήστου Αιγίδη, με θέμα «Η Επικοινωνία στην Ποιμαντική Διακονία του Κληρικού». Η εργασία υπεβλήθη ως μερική κάλυψη των αναγκών για την απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος στο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών στη «Διοίκηση και Οργάνωση Εκκλησιαστικών Μονάδων», στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Τ.Ε.Ι. Κεντρικής Μακεδονίας.

Εισαγωγή
Η επικοινωνία είναι βασικό συστατικό στοιχείο της Κοινωνικής παρουσίας του ανθρώπου. Η ύπαρξη της Κοινωνίας είναι άμεσα συνυφασμένη με τις ανθρώπινες δραστηριότητες και ο τρόπος με τον όποίο αυτές υπάρχουν και αναπτύσσονται είναι η επικοινωνία. « Με τον όρο επικοινωνία ( communication ), εννοούμε την όλη διαδικασία της γλωσσικής συνεννοήσεως ( ομιλία ) , την εκπομπή και λήψη μηνυμάτων ( messages ), όπως και την ανταλλαγή σκέψεων, πληροφοριών, ερωτημάτων, εντολών κ.λ.π » ( Μπαμπινιώτης , 1994). Ο τρόπος με τον οποίο οι Ιερείς ασκούν την Ποιμαντική τους δραστηριότητα δεν είναι άλλος από αυτόν της επικοινωνίας. Η σημασία της επικοινωνίας κατά την άσκηση των Ποιμαντικών καθηκόντων είναι ύψιστης σημασίας, αφού το αποτέλεσμα της Ιερατικής Διακονίας εξαρτάται εν’ πολλοίς από τον τρόπο με τον οποίο ο Κληρικός επικοινωνεί με τους Πιστούς. Ιδίως στην εποχή μας, που η μοναξιά και η απομόνωση κυριαρχεί στις ζωές των ανθρώπων, η επικοινωνία των Κληρικών γίνεται ακόμα πιο επιτακτική και αναγκαία.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναδείξει την σπουδαιότητα και αναγκαιότητα της ουσιαστικής επικοινωνίας από μέρους των Κληρικών και να τους βοηθήσει στην αποτελεσματικότερη Ποιμαντική τους δραστηριότητα. Γίνεται προσπάθεια να εντοπιστούν τα εμπόδια που υπάρχουν στην επικοινωνία των Κληρικών και να καταγραφούν όλα εκείνα τα στοιχεία που δυσκολεύουν την επικοινωνία τους. Με την έρευνα που πραγματοποιήσαμε, αφού πρώτα καταγράψαμε τη σχετική θεωρία για την επικοινωνία, εξετάσαμε πώς βιώνουν την επικοινωνία οι Κληρικοί μας και πόσο σημαντική θέση έχει ( η επικοινωνία ) στην Ποιμαντική τους Διακονία. Η έρευνα έγινε με συνεντεύξεις που είχαν ημιδομημένο χαρακτήρα σε είκοσι ( 20 ) Κληρικούς όλων των βαθμίδων, δηλαδή σε Επισκόπους, Ιερείς και Διακόνους. Οι ερωτήσεις των συνεντεύξεων είχαν τέσσερις ( 4 ) θεματικές ενότητες και παρατίθενται στο παράρτημα της παρούσας εργασίας. Στην συνέχεια γίνεται σχολιασμός των ευρημάτων και στο τέλος εξάγουμε συμπεράσματα που βασίζονται στην έρευνα που πραγματοποιήσαμε.

confession-smallΟρισμός της επικοινωνίας

Υπάρχουν πολλές καταγεγραμμένες έννοιες και ορισμοί της επικοινωνίας και είναι δύσκολο να εντοπίσουμε ποια είναι η πιο σωστή ή η πιο πλήρης. Θα αναφέρουμε κάποιες από αυτές που υπάρχουν στον επιστημονικό – Ακαδημαϊκό χώρο που ίσως είναι οι πιο σημαντικές και αποτυπώνουν καλύτερα την έννοια της επικοινωνίας ( Μπουραντάς 1992 )
– Επικοινωνία είναι η διαδικασία μεταφοράς εννοιών σε άτομα.
– Επικοινωνία είναι ο μηχανισμός μέσω του οποίου υπάρχουν και αναπτύσσονται οι ανθρώπινες σχέσεις, δηλαδή τα σύμβολα της σκέψης μαζί με τους σκοπούς της μεταφοράς τους μέσα στο χώρο και τη διαφύλαξή τους στο χρόνο .
– Επικοινωνία είναι μια κοινωνική διαδικασία, εφόσον τα άτομα τα οποία συμμετέχουν στην αλληλεπίδραση μεταφέρουν μαζί τους διαφορετικούς σκοπούς, κίνητρα και ικανότητες τα οποία καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την ίδια τη διαδικασία αλλά και το αποτέλεσμά της.
Αυτό που κυριαρχεί σε όλους σχεδόν τους ορισμούς της επικοινωνίας και έχει θεμελιακό χαρακτήρα είναι πως μέσω της επικοινωνίας μεταβιβάζονται πληροφορίες, νοήματα και συναισθήματα από έναν άνθρωπο σε έναν άλλο ( Κοτζαϊβάζογλου Ι & Πασχαλούδης 2002). Ο ορισμός που θα αναφέρουμε παρακάτω είναι ίσως ο πιο ολοκληρωμένος γιατί οριοθετεί και παρουσιάζει όλη τη διαδικασία της επικοινωνίας.
– Επικοινωνία είναι η διαδικασία με την οποία ένας πομπός Α ( άνθρωπος , ομάδα ) μεταβιβάζει πληροφορίες, σκέψεις, ιδέες, συναισθήματα και ακόμα ενέργεια, σε έναν δέκτη Β ( άνθρωπος , ομάδα ) με στόχο να ενεργήσει πάνω του με τρόπο ώστε να προκαλέσει σε αυτόν την εμφάνιση ιδεών, πράξεων, συναισθημάτων, ενέργειας και σε τελική ανάλυση να επηρεάσει την κατάστασή του και τη συμπεριφορά του ( Μπουραντάς , 1992 )

Η Επικοινωνία με Θεολογική ματιά και προσέγγιση

Όπως ήδη αναφέραμε η επικοινωνία είναι συνυφασμένη με την Ιστορία του ανθρώπου πάνω στη γη. Όλα τα γεγονότα της Δημιουργίας της αγάπης του Θεού είναι ένας τρόπος να επικοινωνήσει ο Θεός με τους ανθρώπους. Ο Θεός εμφύσησε στους Πρωτόπλαστους Πνοή Ζωής και κατέστησε τον άνθρωπο κυρίαρχο όλης της κτίσης. Το γεγονός αυτό είναι ένα είδος επικοινωνίας. Στην πορεία της Ιστορίας για να αποκαταστήσει ο Θεός τον άνθρωπο στην πρότερη κατάστασή του, έχουμε την Ενανθρώπιση του Ιησού Χριστού. Ήρθε ο Χριστός στον κόσμο για να επαναφέρει τον άνθρωπο στην προοπτική και την δυνατότητα του Παραδείσου. Αυτό νομίζουμε ότι είναι ύψιστη μορφή επικοινωνίας του Θεού.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τόσο ο Χριστός όσο και οι Μαθητές και οι Απόστολοί Του επικοινώνησαν με διάφορους τρόπους για να μεταφέρουν το μήνυμα του Ευαγγελίου, τη χαρά της Πνευματικής Ζωής και την Ελπίδα της Αναστάσεως. Η ζωή του Χριστού, το κάλεσμα των Μαθητών Του, τα Θαύματα που επιτέλεσε, η Διδασκαλία που κήρυξε, τα Μυστήρια που παρέδωσε  ήταν τρόποι και λόγοι επικοινωνίας του Χριστού.

Θα μπορούσαμε πολλά ακόμα να καταγράψουμε για την έννοια της επικοινωνίας υπό το πρίσμα της Θεολογικής σκέψης. Αλλά επειδή η παρούσα εργασία δεν έχει Θεολογικό προσανατολισμό δεν θα επεκταθούμε περισσότερο. Όλα όσα ελέχθησαν αποδεικνύουν πως τη διαδικασία της επικοινωνίας χρησιμοποίησε και αξιοποίησε κατάλληλα και ο χώρος της Εκκλησίας με σκοπό να μεταδώσει το Σωτήριο μήνυμα του Ευαγγελίου.

(συνεχίζεται)