Τα στάδια της επικοινωνίας στην καθημερινή ζωή και ο αντικατοπτρισμός τους στην ποιμαντική

[Προηγούμενη δημοσίευση: http://bit.ly/2diaBab]

Η Διαδικασία της επικοινωνίας

Στο σημείο αυτό θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε τη διαδικασία της επικοινωνίας όπως συντελείται στην καθημερινότητα των ανθρώπων.
Η διαδικασία της επικοινωνίας αρχίζει από τη στιγμή που ένας πομπός Α ( άνθρωπος , ομάδα ) έχει την επιθυμία να μεταβιβάσει μια πληροφορία, μια σκέψη κ.λ.π. Στη συνέχεια ο πομπός κωδικοποιεί αυτό που θέλει να μεταβιβάσει, με τη χρήση ενός κώδικα λέξεων, συμβόλων, κινήσεων σχηματίζοντας ένα μήνυμα ( Κοτζαϊβάζογλου Ι & Πασχαλούδης 2002) Με τη βοήθεια καναλιών ή δικτύων μεταβιβάζεται το μήνυμα στον δέκτη. Ο δέκτης λαμβάνει το μήνυμα, το αποκωδικοποιεί, το ερμηνεύει και τελικά γνωρίζει, αντιλαμβάνεται, κατανοεί, αισθάνεται αυτό που ο πομπός επιθυμούσε να του μεταβιβάσει. ( Βαρδακώστα 2012 )
Όλη η διαδικασία αυτή, σκοπό έχει αφ’ ενός τη μεταφορά συγκεκριμένων πληροφοριών και αφ’ ετέρου την όσο δυνατόν μεγαλύτερη κατανόηση και αποδοχή αυτών από τον δέκτη. Συνήθως η επικοινωνία επιφέρει αποτελέσματα όπως το να επηρεάζει τη γνώση, τη σκέψη, την ιδεολογία, τα συναισθήματα και ίσως τελικά τη συμπεριφορά του παραλήπτη. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που δεν έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα για κάποιους λόγους, είναι σημαντική η διαδικασία της επικοινωνίας. Το γεγονός πως κάποιος εξωτερικεύει τα συναισθήματά του, εκφράζει την άποψή του, επιθυμεί να επικοινωνήσει με κάποιον άλλον άνθρωπο, είναι πολύ σπουδαίο γεγονός, ιδίως στις μέρες μας που πέρα από την εκρηκτική εξέλιξη των μέσων επικοινωνίας, η διαπίστωση της μοναξιάς είναι θλιβερή πραγματικότητα.

Τα στάδια της διαδικασίας της επικοινωνίας είναι τα εξής :

1) Η πηγή ( πομπός ) / Source
2) Ο κώδικας του πομπού – κωδικοποίηση / Encoding
3) Το μήνυμα / Message
4) Τα κανάλια ή δίκτυα μεταβίβασης / Transmission
5) Ο δέκτης / Receiver
6) Αποκωδικοποίηση / Decoding
7) Κατανόηση του μηνύματος – αποτέλεσμα
8) Έλεγχος – ανατροφοδότηση / Feed – back

H παραπάνω διαδικασία καταγράφει με λεπτομέρεια όλα τα στάδια της επικοινωνίας από την αρχή μέχρι το τέλος της. Μια πιο συνοπτική διατύπωση της διαδικασίας είναι η εξής ( Πιπερόπουλος 2004 ) :
1) Η πηγή ( πομπός ) / Source
2) Το μήνυμα / Message
3) Το μέσο / Transmission
4) Ο δέκτης / Receiver

Στη συνέχεια θα αναφέρουμε συνοπτικά πληροφορίες για κάθε στάδιο της διαδικασίας της επικοινωνίας και θα κλείνουμε κάθε στάδιο κάνοντας αναφορά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της επικοινωνίας των Κληρικών μέσα στην Ποιμαντική τους Διακονία.

Η πηγή ( πομπός ) / Source

Είναι η πηγή του μηνύματος. Είναι το πρόσωπο εκείνο που επιθυμεί και επιδιώκει την επικοινωνία ( Σαρμανιώτης 2005 )
Στη δική μας περίπτωση πομπός είναι το πρόσωπο του Ιερέα που επιθυμεί να επικοινωνήσει.

Ο κώδικας του πομπού – κωδικοποίηση / Encoding

Είναι η διανοητική διαδικασία κατά την οποία ο πομπός μετατρέπει σε μήνυμα αυτό που θέλει να μεταβιβάσει. Συνήθως ο κώδικας επικοινωνίας αποτελείται κυρίως από τη φωνή ( τόνος, ένταση, χρώμα ) , τη γλώσσα ( το σύνολο των λέξεων ) , τα σύμβολα, και κινήσεις του σώματος ( Κοτζαϊβαζογλου Ι & Πασχαλούδης 2002 )
Στην επικοινωνία που έχει ο Κληρικός κατά την άσκηση της Ποιμαντικής του Διακονίας, το στάδιο της κωδικοποίησης έχει διπλό χαρακτήρα. Πρώτον, όταν το περιεχόμενο της επικοινωνίας του Ιερέα είναι στη βάση της τελέσεως των Μυστηρίων ( Γάμος , Βάπτιση, Θ. Λειτουργία, Κηδεία κ.λ.π ) η κωδικοποίηση είναι συγκεκριμένη και δεν επιδέχεται προσωπική παρέμβαση και αλλαγή. Δεύτερον, όταν κάποιος Ιερέας επικοινωνεί εκτός της τελέσεως των Μυστηρίων, σε προσωπικό επίπεδο τότε το στάδιο της κωδικοποίησης έχει όλα τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Το μήνυμα / Message

Το μήνυμα είναι το αποτέλεσμα της προηγούμενης διαδικασίας. Είναι το αποτέλεσμα της κωδικοποίησης όπως αυτό εκφράζεται με διάφορους τρόπους. Το μήνυμα συνήθως είναι η φυσική έκφραση που αποτελείται από γραπτές ή προφορικές λέξεις, στάσεις του σώματος. Ακόμα μπορεί να αποτελείται και από σύμβολα που μπορεί να είναι αντικείμενα, χρώματα, ήχοι ( Σαρμανιώτης 2005 , Κέφης 2005 )
Το μήνυμα που μεταφέρει ο Κληρικός όταν επικοινωνεί, εμπεριέχει όλες τις παραπάνω μορφές που έχει ένα μήνυμα. Έτσι εκφράζει λόγο όταν κηρύττει ή εξομολογεί, καθώς και σε όλες τις Ακολουθίες που τελεί, εκφράζεται το μήνυμα μέσω του λόγου. Μπορεί όμως να μεταφέρει μηνύματα και με άλλους τρόπους όπως γραπτά ή ακόμα και με τις κινήσεις του, που πολύ συχνά ο Ιερέας χρησιμοποιεί στην εκτέλεση των καθηκόντων του. Τέλος, υπάρχει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιεί περισσότερους από έναν τρόπο για να μεταφέρει ένα μήνυμα. Εδώ θα αναφέρουμε την περίπτωση που στη Θεία Λειτουργία ο Ιερέας εκφωνεί το «Ειρήνη πάσι» και ταυτόχρονα στρέφεται προς τους πιστούς και ευλογεί με το χέρι του. Εδώ έχουμε και τον προφορικό λόγο αλλά και τις κινήσεις – στάση του σώματος που μεταφέρουν το μήνυμα τού.

(συνεχίζεται)