Προσβάσιμη σελίδα

Μια εξηγητική σπουδή, με αφορμή την θ’ ωδή του Πάσχα (Ειρμολόγιο Μπαλασίου Ιερέως)

Μια εξηγητική σπουδή, με αφορμή την θ’ ωδή της ακολουθίας του Πάσχα, από τον κώδικα ΒΚΨ 53/201α-201 (του έτους 1743), όπου διασώζεται η παράδοση του μελοποιημένου από Μπαλάση τον ιερέα Ειρμολογίου:

xaldaiakis6

1) Η μελωδία δομείται με τους ακόλουθους, απλούς και σύνθετους, σχηματισμούς:

xaldaiakis7xaldaiakis3

xaldaiakis22

 

Αξίζει, επίσης, να επισημανθεί και η ακόλουθη ενδιάμεση μελωδική ανάπτυξη ανιούσας διφωνίας, παραδιδόμενη κατά δύο εκδοχές:

  • με δύο ολίγα (για ισάριθμες συλλαβές του ποιητικού κειμένου)     xaldaiakis10

από τη λέξη κεχαριτωμένη· ο ίδιος και στις λέξεις νέα & τέρπου, αλλά και στις φράσεις νεκρούς εγείρας & και αγάλλου

ή

  • με ολίγον και κεντήματα (για μία μόνον συλλαβή του ποιητικού κειμένου)

από τη λέξη δόξα xaldaiakis11   2) Οι παραπάνω σχηματισμοί εξηγήθηκαν, αντίστοιχα, ως εξής: xaldaiakis15   xaldaiakis13 xaldaiakis14

xaldaiakis20

3) Μια πανοραμική θεώρηση της δομής της σύνθεσης, βασισμένης μάλιστα (στο πρώτο τμήμα της, εκείνο του μεγαλυναρίου) σε ελαφρώς παρηλλαγμένο του νυν εν χρήσει ποιητικού κειμένου, θα διαμορφωνόταν ως ακολούθως[1]:

  xaldaiakis21

4) Επιτάσσεται η τελική εξηγημένη εκδοχή (με κάποιες επιμέρους, ακαδημαϊκής & παιδαγωγικής προοπτικής, επισημειώσεις) της εν λόγω ωδής: 

[1] Με κόκκινα γράμματα επισημαίνονται οι προμνημονευθείσες ενδιάμεσες μελωδικές αναπτύξεις ανιούσας διφωνίας, ενώ με κίτρινη & πράσινη, αντίστοιχα, επισήμανση δεικνύονται μελωδιότυποι πανομοιότυποι. Αξίζει να υπογραμμισθεί ότι στο παραπάνω, βασισμένο στο ποιητικό κείμενο του παρόντος ειρμού, διάγραμμα, οι μόνες λέξεις που παραμένουν εκτός μουσικολογικής αξιολόγησης είναι οι με κυανή επισήμανση δεικνυόμενες, όλες τονισμένες απλά με ένα των τριών πρωτογενών σημαδίων, δηλαδή ίσον, ολίγον ή απόστροφο.

xaldaiakis1

Θερμές ευχαριστίες απευθύνονται στον συνάδελφο Νικόλαο Μπούρη,  για την ηλεκτρονική στοιχειοθεσία και τη μορφοποίηση των μουσικών κειμένων.

Αθήνα, Ιούνιος 2016

Λεπτομέρειες για το συντάκτη του άρθρου βλέπε εδώ και εδώ

Για το άρθρο σε μορφή pdf βλέπε εδώ

Πρόσφατες
δημοσιεύσεις
Λόγος και Μέλος: Ιδιόμελα Τριωδίου παλαιού στιχηραρίου (Β')
Λόγος και Μέλος: Ιδιόμελα Τριωδίου παλαιού στιχηραρίου (Α')
Το Σάββατο του Ακαθίστου στο ιερό Αρχιεπισκοπικό παρεκκλήσιο του προφήτου Ελισσαίου
«Ψυχή μου, ψυχή μου ανάστα» (π. Αθανάσιος Σιμωνοπετρίτης)
Λόγος και Μέλος: Μικρό σταυροαναστάσιμο οδοιπορικό - π. Μιχαήλ Καρδαμάκης (Β΄)