Το κοινωνικό φαινόμενο της γεροντικής άνοιας

11 Μαΐου 2017


Σχεδόν 36 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από άνοια παγκοσμίως. Μέχρι το 2050 υπολογίζεται ο αριθμός αυτός να φτάσει τα 115 εκατομμύρια. Η ασθένεια αναμένεται να ενταθεί στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η άνοια αποτελεί μια νόσο που επηρεάζει σταδιακά την ανθρώπινη μνήμη με αποτέλεσμα να καθιστά την καθημερινότητα των ασθενών ολοένα και πιο δύσκολη. Στη φετινή έκθεσή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ανακοινώνει τα αποτελέσματα μελετών, σύμφωνα με τα οποία ο αριθμός των πασχόντων από άνοια αναμένεται να τριπλασιαστεί παγκοσμίως έως το 2050. Το 70% των κρουσμάτων αναμένεται κατά κύριο στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου οι υποδομές αλλά και το κόστος της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης υπολείπεται σε σχέση με τις χώρες της Ευρώπης ή της Βορείου Αμερικής.

Δεν ταυτίζονται όλες οι εγκεφαλικές δυσλειτουργίες των ηλικιωμένων με την άνοια

«Ήδη από την ηλικία των 25 χρόνων, ο αριθμός των νευρώνων του εγκεφάλου αρχίζει να παρουσιάζει σταδιακή μείωση», δήλωσε ο καθηγητής ψυχιατρικής επιδημιολογίας Dr. Martin Prince. Όλα τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος επηρεάζονται από τη σταδιακή διαδικασία της γήρανσης. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι μεγαλώνοντας αποκτούν άνοια. Από την άλλη πλευρά, και η ίδια η άνοια παρουσιάζει διάφορες εκφάνσεις, από τη νόσο του Aλτσχάιμερ μέχρι την πιο κοινή μορφή της αγγειακής άνοιας.

Σύμφωνα με τον διευθυντή του Τμήματος Ψυχικής Υγείας του ΠΟΥ στη Γενεύη, Dr. Shehar Saxena, ως παράγοντες της εμφάνισης άνοιας θεωρούνται, μεταξύ άλλων, ο διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η έλλειψη άσκησης. Η άνοια συχνά συγχέεται με την απλή λήθη. Σύμφωνα με τον Dr. Saxena, η σωστή θεραπεία συχνά καθυστερεί επειδή τα συμπτώματα είναι πολύπλοκα και δυσδιάκριτα. Σε γενικές γραμμές η διάγνωση δεν είναι εύκολη, δεδομένου ότι η άνοια εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς, ενώ πολλές αλλαγές στην εγκεφαλική λειτουργία μπορεί να συνδέονται και με άλλα προβλήματα υγείας.

Νόσος της λήθης, η ασθένεια του μέλλοντος

Στις αναπτυσσόμενες χώρες η εμφάνιση γεροντικής άνοιας προς το παρόν εξακολουθεί να μην είναι ιδιαίτερα έντονη κυρίως επειδή η θνησιμότητα εντοπίζεται κατά μέσο όρο σε ηλικίες κάτω των 75 ετών. Αυτή είναι και η ηλικία κατά την οποία παρουσιάζονται συνήθως τα πρώτα συμπτώματα. Μέχρι τώρα τα περιστατικά ασθενών με άνοια σε αφρικανικές και ασιατικές χώρες ήταν μειωμένα ενώ συν τοις άλλοις οι παραδοσιακές οικογενειακές δομές κυρίως της υπαίθρου δρούσαν ως παράγοντας άμεσης οικιακής περίθαλψης προς τα γηραιότερα μέλη τους που έπασχαν από άνοια.

Ωστόσο η γεροντική άνοια τα τελευταία χρόνια έχει λάβει μια ευρύτερη κοινωνικοπολιτική διάσταση στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Το φαινόμενο της μαζικής αστικοποίησης ωθεί πολλούς να μετακινηθούν από τις αγροτικές περιοχές στα αστικά κέντρα, επιφέροντας αλλαγές στις οικογενειακές σχέσεις. Κάτι αντίστοιχο είχε παρατηρηθεί και στις πλούσιες χώρες πριν από δεκαετίες, όταν το μοντέλο της παραδοσιακής οικογένειας άρχισε να διαρρηγνύεται. Πολλοί ηλικιωμένοι που έπασχαν από άνοια δεν είχαν πια τη δυνατότητα να διαγνώσουν άμεσα και να αντιμετωπίσουν την ασθένεια, με αποτέλεσμα να υπομένουν μόνοι μια δυσβάσταχτη καθημερινότητα. Στη Γερμανία υπολογίζεται ότι 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι παρουσιάζουν διάφορες μορφές άνοιας ενώ η αποτελεσματική αντιμετώπισή της με φάρμακα είναι ακόμη μακρινή.

Πηγή: http://www.dw.de (Lisa Schein / Δήμητρα Κυρανούδη, Υπεύθ. σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου)