Όσιος Ησαΐας, κτίτορας της Μονής του Κύκκου († 10 Σεπτεμβρίου)

Ο όσιος και θεοφόρος Ησαΐας,

ο κτίτορας της Μονής του Κύκκου 

Η μνήμη του τιμάται στις 10 Σεπτεμβρίου.

Ο όσιος και θεοφόρος ερημίτης Ησαΐας ζούσε στα βουνά του Κύκκου το τέλος του 11ου αιώνος.  Καποια ημέρα πήγε για κυνήγι στα μέρη εκείνα ο Δούκας Μανουήλ ο Βουτομίτης, ο οποίος εστάλη στην Κύπρο από τον Αλέξιο τον Κομνηνό, να καταστείλει το κίνημα του Ραψομάτη το 1092. Εκεί συνάντησε τον ερημίτη, που δεν εντυπωσιάσθηκε από τους τίτλους και το αξίωμά του και συνέχισε σιωπηρά τη νοερή προσευχή του. Ο Μανουήλ εξέλαβε την αυστηρή σιωπή του οσίου ως αδιαφορία προς το πρόσωπό του και τον ράπισε. Σύντομα, όμως, ο Δούκας αρρώστησε βαριά από την ανίατη ασθένεια ληθαργία και υπέφερε πολύ. Είδε τότε στον ύπνο του  ένα όνειρο, που τον διέτασσε να επιστρέψει στα βουνά του Κύκκου, να βρει πάλι τον Ησαΐα και να ζητήσει συγχώρηση προκειμένου να θεραπευθεί, πράγμα που έπραξε. Στο μεταξύ η Παναγία παρουσιάσθηκε στον ερημίτη και τον παρότρυνε να ζητήσει από τον Δούκα να φέρει στην Κύπρο την θαυματουργή της εικόνα, που βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη, στο παλάτι του Αυτοκράτορα Αλεξίου του Κομνηνού. Ο Ησαΐας πράγματι με την θεία χάρη θεράπευσε τον Βουτομίτη και του ζήτησε να φέρει την εικόνα της Ελεούσας στην Κύπρο. Αυτός παρά το ότι το θεωρούσε σχεδόν αδύνατο, όμως δεσμεύτηκε να το προσπαθήσει.

Όταν ο Δούκας αργότερα επέστρεψε στην  Κωνσταντινούπολη έμαθε ότι η κόρη του αυτοκράτορα ήταν για καιρό άρρωστη με την ίδια ασθένεια, που και αυτός είχε περάσει στην Κύπρο.  Παρουσιάσθηκε τότε στον αυτοκράτορα και διηγήθηκε το περιστατικό της δικής του ασθενείας και θεραπείας με την βοήθεια του ερημίτη Ησαΐα.  Ο αυτοκράτορας τότε έστειλε καράβι στην Κύπρο, για να μεταφέρει τον ασκητή στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, μόλις ο Ησαΐας άγγιξε στο χέρι την άρρωστη βασιλόπαιδα, εκείνη θεραπεύθηκε. Τότε βρήκε την ευκαιρία ο Ησαΐας να ζητήσει, αντί για τα πλούσια δώρα, που του υποσχέθηκε ο Κομνηνός, την θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου. Από ευγνωμοσύνη, λοιπόν, αποφάσισε να του δωρήσει την Εικόνα της Ελεούσης. Την απόφασή του, όμως, αυτή πρόλαβαν οι δισταγμοί του, γιατί δεν ήθελε να στερηθεί ένα τέτοιο θησαυρό, όπως ήταν η Θεομητορική Εικόνα.  Καλεσε, έτσι, έναν αγιογράφο και τον παρακάλεσε να ζωγραφίσει ένα πιστό αντίγραφο της εικόνος, για το δώσει στον Ησαΐα.  Ο Θεός, όμως, που δεν εμπαίζεται, έδωσε αυτή την φορά κτύπημα στον ίδιο τον αυτοκράτορα, που αρρώστησε με την ίδια την ασθένεια της κόρης του.  Μετά την αποθεραπεία του, πάλι με την ευχή του Ησαΐα, χωρίς δισταγμό έστειλε, και μάλιστα με βασιλικό πλοίο, την εικόνα στην μεγαλόνησο. Αυτός, με μεγάλη του λύπη αποχωρίσθηκε από την αγία εικόνα, έστειλε, όμως, μαζί της και χρήματα και οικονομική βοήθεια για να κτισθεί το μοναστήρι της, του Κύκκου, στο οποίο τοποθετήθηκε το πολύτιμο αυτό έκτυπο του Ευαγγελιστή Λουκά.

Κατά την μεταφόρα της αγίας εικόνος από το καράβι μέχρι τα ψηλώματα του Κύκκου τα δένδρα έκλιναν τις κορφές τους στο πέρασμα της σε ένδειξη χαράς και σεβασμού.

Ο ασκητής Ησαΐας θεωρείται και ο συγγραφέας του πρώτου Τυπικού του Μοναστηριού του Κύκκου, δηλαδή των Κανόνων, που διέπουν την ζωή των σε αυτό ασκουμένων μοναχών. Κοιμήθηκε  ειρηνικά στο μοναστήρι του, αλλά μέχρι σήμερα αγνοείται ο τάφος του.