Ο μοναχικός βίος έχει χαρακτηρισθεί και ισάγγελος πολιτεία ως κατεξοχήν τρόπος που μιμείται και ακολουθεί την αγγελική ζωή. Ο μοναχός επιθυμεί διακαώς να γίνει ουρανοπολίτης, θεωρεί ότι είναι παρεπίδημος επί της γης και επιθυμεί διακαώς να γίνει «βραχύ τι παρ αγγέλους ηλαττωμένος» (Ψαλμός Η΄, 5). Θέλει να ζήσει εδώ ζωή αγγελική, να αναπληρώσει το εκπεσόν τάγμα των αγγέλων. Ο Μέγας Βασίλειος δε, ο διοργανωτής των κοινοβίων της Καππαδοκίας, στη «Β΄Επιστολή προς Γρηγορίω εταίρω» ερωτά «Τι ουν μακαριώτερον του την των αγγέλων πολιτείαν μιμείσθαι;».
Στους ασκητικούς Πατέρες αναφέρεται: «Ζωή μοναχού κατά μίμησιν αγγέλου γινέσθω καταφλέγουσα αμαρτίαν. Ζωή γαρ μοναχού εστίν η των ματανοούντων ολοκάρπωσις. Ζωη μοναχού, χαρακτηριζέσθω τα μέλη αυτού νενεκρωμένα προς επιθυμίαν υπάρχοντα. Ζωή γαρ του αγίου Ιωάννου και βίου υπογραμμός σοι γέγονεν» (Αββάς Υπερέχιος). Γι αυτό το λόγο οι μοναστικές αδελφότητες τιμούν ιδιαιτέρους τους Αγίους Αρχαγγέλους με νηστεία κάθε Δευτέρα, ημέρα αφιερωμένη στους Αρχαγγέλους στα πλαίσια του εβδομαδιαίου εορτολογικού κύκλου, αλλά και με αγρυπνία κατά την μνήμη της εορτής τους.
Το Δοξαστικό του Όρθρου «Όπου επισκιάσει η χάρις σου Αρχάγγελε» συμπυκνώνει το περιεχόμενο της εορτής.
Ψάλει Χορός Βατοπαιδινών πατέρων:
