Γ. Βιζυηνός: Η πνευματική δημιουργία της εποχής του (τέλη 19ου αι.)
21 Αυγούστου 2015Συνεχίζοντας την εξέταση του κοινωνικού πλαισίου του τέλους του 19ου αι., η μελέτη του φιλολόγου κ. Ηρακλή Ψάλτη σχετικά με τα θέματα της αμαρτίας και της λύτρωσης στο έργο του Γ. Βιζυηνού, από την άποψη της Ορθόδοξης Θεολογίας (προηγούμενη δημοσίευση: http://bitly.com/1gTgvLj) παραθέτει και τις υπόλοιπες συντεταγμένες του περιβάλλοντος της εποχής.
Πηγή:www.verge.gr
Το 1882 ιδρύεται η Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία με σκοπό τη συλλογή, διατήρηση και προβολή κειμηλίων και γραπτών μαρτυριών, οι οποίες φωτίζουν την ιστορία του νεότερου Ελληνισμού. Ιδρυτικά της μέλη είναι άνθρωποι της επιστήμης και της τέχνης, όπως ο Νικόλαος Πολίτης (1852-1921), ο Δημήτριος Καμπούρογλου (1852-1942) και ο Γεώργιος Δροσίνης (1859-1951). Δύο χρόνια αργότερα, το 1884, ο Ν. Πολίτης εισάγει τον όρο «λαογραφία»[206] και αναδεικνύει με το επιστημονικό του έργο τη σημασία της μελέτης του λαϊκού πολιτισμού. Η λογοτεχνική γενιά του 1880, στην οποία ανήκει και ο Βιζυηνός, αξιοποιεί και αναδεικνύει τα νέα αυτά επιστημονικά δεδομένα με την ηθογραφία[207].
Ο Γιάννης Ψυχάρης (1854-1929), δημοτικιστής, το 1888 εκδίδει Το ταξίδι μου και συνδέει το γλωσσικό με το εθνικό ζήτημα της ενσωμάτωσης στο ελληνικό κράτος του αλύτρωτου ελληνισμού, «ό,τι πολεμά να κάνει ο στρατός για τα φυσικά σύνορα, θέλει η γλώσσα να το κάνει για τα νοερά σύνορα»[208]. Είναι και η χρονιά που καταργείται η δουλεία στη Βραζιλία[209].
Το 1893 ολοκληρώνεται η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, η οποία είχε ξεκινήσει το 1882, έργο της πολιτικής του Χαρίλαου Τρικούπη[210]. Στις 10 Δεκεμβρίου του 1893 ο Τρικούπης υποχρεώνεται να αναγνωρίσει από το βήμα της Βουλής ότι «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Η διεθνής ανυποληψία της Ελλάδας δεν περιορίζεται στον οικονομικό τομέα, αλλά επεκτείνεται και στον χώρο των πολιτικών συναλλαγών[211]. Από την προηγούμενη χρονιά ήδη, το 1892, ο Βιζυηνός νοσηλεύεται στο Δρομοκαΐτειο. Στις επόμενες εκλογές του 1895 το κόμμα του Τρικούπη υφίσταται ολοσχερή ήττα και ο ίδιος αποτυγχάνει να εκλεγεί βουλευτής με διαφορά μόλις τεσσάρων ψήφων[212].
Το 1896 -χρονιά που πεθαίνει ο Βιζυηνός- διοργανώνονται στην Αθήνα οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί αγώνες, σημειώνονται οι πρώτες καθαρά εργατικές εξεγέρσεις στο Λαύριο[213] και νέες ταραχές στην Κρήτη. Η χρεωκοπία, οι αποτυχίες της εθνικής πολιτικής και κυρίως ο «ατυχής» πόλεμος του 1897 κάνουν έκδηλη την ανάγκη μιας ευρύτερης μεταρρύθμισης και ανανέωσης της πολιτικής ζωής και αποδέσμευσής της από την βασιλική Αυλή, η οποία θεωρείται και η κατεξοχήν υπεύθυνη για τις συμφορές του έθνους.[214] Διαμορφώνονται έτσι οι κοινωνικο-πολιτικές συνθήκες για την «άνοιξη» του 1909 και την παρουσία στην πολιτική ζωή του τόπου ενός νέου φερέλπιδος πολιτικού, του Ελευθερίου Βενιζέλου (1864-1936).
Σ΄αυτό το ιστορικό-πολιτικό πλαίσιο υφαίνεται και η πνευματική δημιουργία της εποχής.
[Συνεχίζεται]
[206]Γ.Μ. Βιζυηνός, όπ. παρ., σ.η΄.
[207]Λ. Πολίτης, «Το ηθογραφικό διήγημα» στο Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Αθήνα: Εκδόσεις Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 19803)σσ.200-214.
[208]Ρ. Σταυρίδη-Πατρικίου, Ιδεολογικές διαδρομές Πολιτική γλώσσα και κοινωνία 1871 -1909 στο Ιστορία του νέου ελληνισμού 1770-2000, 5ος τόμος Τα χρόνια της σταθερότητας, 1871-1909 (Αθήνα: Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα)σ.183.
[209]Γ.Μ. Βιζυηνός, παρ., σ.ια΄.
[210]«Δημόσια έργα» 1833–1897 στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.fhw.gr/chronos/12/gr/1833_1897/economy/choros/04.html (ημερομηνία ανάκτησης: 30-8-2013).
[211]Κ. Τσουκαλάς, «Οι πολιτικές εξελίξεις από το 1881 ως το 1895» στο Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΔ΄, όπ. παρ., σ.36.
[212]Σ.Β. Μαρκεζίνης, «Τρικούπης, Χαρίλαος» στην Εγκυκλοπαίδεια ΤΟ ΒΗΜΑ Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 58ος (Αθήνα: Εκδόσεις Πάπυρος, 1997)σ.86.
[213]Γ. Μαργαρίτης, Α. Αζέλης, Ν. Ανδριώτης, Θ. Δετοράκης, Κ. Φωτιάδης, Θέματα νεοελληνικής ιστορίας (Αθήνα: Εκδόσεις Ο.Ε.Δ.Β. 2006)σ.46.
[214]Ν. Σβορώνος, όπ. παρ., σσ.108-110.
