Η 18η Σεπτεμβρίου και η σχέση μεταξύ Αθήνας και Κωνσταντινούπολης

18 Σεπτεμβρίου 2017

Η 18η Σεπτεμβρίου αποτελεί μία σημαδιακή μέρα για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Είναι η μέρα κατά την οποία ορίστηκε ως πρωτεύουσα του νεοελληνικού κράτους η Αθήνα. Συγκεκριμένα, στις 18 Σεπτεμβρίου του 1834 υπογράφηκε το διάταγμα που όριζε τη μεταφορά της πρωτεύουσας του Ελληνικού Βασιλείου στην πόλη που έφερε το βαρύ αρχαίο κλέος. Ουσιαστικά όμως, η μετεγκατάσταση έγινε το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς.

Η απόφαση αυτή ήταν προϊόν μακρών συζητήσεων, κατά τις οποίες ακούστηκαν πολλές προτάσεις και για άλλες πόλεις του Βασιλείου (Άργος, Κόρινθος, Μέγαρα, Ναύπλιο). Στην επιλογή βάρυνε οπωσδήποτε η κληρονομιά της αρχαιότητας που έφερε το «κλεινόν άστυ», η οποία έθελγε τους ρομαντικούς αρχαιολάτρες της περιόδου, εγχώριους και αλλοδαπούς, ανάμεσα στους οποίους ήταν οπωσδήποτε και η βαυαρική βασιλική οικογένεια.

Την εποχή εκείνη (αλλά και για πολύ καιρό ακόμα) αδιαμφισβήτητη πρωτεύουσα του Οικουμενικού Ελληνισμού ήταν η Κωνσταντινούπολη. Αυτή συγκέντρωνε, εκτός από τη δική της πλούσια βυζαντινή κληρονομιά, και τα πιο δυναμικά στοιχεία της Ρωμιοσύνης, είτε του πνευματικού είτε του επιχειρηματικού κόσμου. Αντίθετα, η Αθήνα ήταν μία μικρή και μάλλον άσημη κωμόπολη, χωρίς υποδομές και ταλαιπωρημένη από τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Ωστόσο, μετά τη μεταφορά της κεντρικής διοίκησης σ’ αυτήν, άρχισε να εξοπλίζεται κτιριακά και πνευματικά και να γίνεται πόλος έλξης των δυνάμεων που εργάζονταν για την ανασυγκρότηση του νεοσύστατου κρατιδίου.

Κατά μία παράδοξη συγκυρία, η ίδια ημέρα αποτελεί επέτειο και για ένα άλλο γεγονός, που συνδέει τους δύο φάρους του Ελληνισμού: Το 1924 ιδρύεται από πρόσφυγες Κωνσταντινουπολίτες στην Αθήνα η Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπολιτών, γνωστή περισσότερο ως ΑΕΚ!