Η συνεισφορά του Κ. Σχινά στην Παιδεία του 19ου αιώνα

10 Οκτωβρίου 2017
[Προηγούμενη δημοσίευση: https://www.pemptousia.gr/?p=16413]

Ο Σχινάς διηύθυνε με άψογο τρόπο τις συνεδριάσεις ως πρόεδρος της επιτροπής. Έπαιξε με μαεστρία τον ρόλο του εξισορροπιστή ανάμεσα στις διάφορες, ελαφρώς αποκλίνουσες μεταξύ τους, πολιτικές τάσεις και αυτό φάνηκε ιδιαίτερα στην ανασκευή που έκανε στην έκθεση του Α. Σούτσου για την εκπαιδευτική κατάσταση στην Ελλάδα και ειδικότερα τροποποιώντας ορισμένα στοιχεία που αναφέρονταν στην καποδιστριακή περίοδο και προσθέτοντας όλα όσα αφορούσαν την περίοδο της Διοικητικής Επιτροπής, κατά την διάρκεια της οποίας τα πολιτικά πάθη ήταν ιδιαίτερα οξυμμένα.

Μετά την συστηματική επεξεργασία όλων των παραμέτρων που αναφέρονται σε κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα ξεχωριστά, η επιτροπή πρότεινε μέσω του γραμματέα επί των εκκλησιαστικών στην Αντιβασιλεία την ακόλουθη διάρθρωση στην εκπαίδευση: 1. τετραετές Δημοτικό σχολείο, 2. τριετές Γυμνάσιο, 3. τριετές Λύκειο, 4. Τετραετές Μουσείο (=Πανεπιστήμιο), με έξι Σχολές: Φιλοσοφική, Θεολογική, Ιστορική, Νομική, Φυσική, Ιατρική και 5. ως επιστέγασμα όλων την Ακαδημία.

Επιχειρώντας κανείς την σύγκριση και αξιολόγηση των αρχών που διαπερνούσαν το συνολικό αυτό σχέδιο θεμελίωσης και οργάνωσης της ελληνικής εκπαίδευσης διαπιστώνει ότι το περιεχόμενο και οι αρχές του είχαν σε σημαντικό βαθμό δεχθεί την γερμανική πολιτισμική επίδραση. Είναι επίσης γνωστό ότι την εποχή εκείνη ο θαυμασμός για το γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα ήταν έκδηλος σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Επομένως, η ελληνική προσπάθεια νομοθετικής τουλάχιστον σύμπλευσης με τα γερμανικά εκπαιδευτικά πρότυπα ήταν μέσα στο πνεύμα της εποχής. Ωστόσο, μελετώντας κανείς αναλυτικά το πρόγραμμα, το περιεχόμενο και την διάρθρωση γενικότερα των μαθημάτων κατά βαθμίδα διαπιστώνει ότι οι γερμανικές επιρροές είναι πολλές· με την διαφορά πως δεν υπάρχει εκείνο το στοιχείο της πιστής μίμησης και αντιγραφής που υπάρχει στους μεταγενέστερους νόμους για την ελληνική εκπαίδευση. Επομένως, η εισήγηση της επιτροπής του 1833  διαθέτει αρκετά στοιχεία που είναι προσανατολισμένα στις αυτόχθονες ανάγκες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόταση της επιτροπής σχετικά με την εκπαίδευση των κοριτσιών, που ήταν σε προγενέστερη περίοδο πολύ καλά φροντισμένη, ενώ αργότερα στα οθωνικά χρόνια αρκετά παραμελημένη. Ακόμα, η διάκριση του Πανεπιστημίου σε έξι σχολές και όχι σε τέσσερις, όπως έδειχνε η σταθερή πρακτική των γερμανικών Πανεπιστημίων, αποκαλύπτει μία προσπάθεια υιοθέτησης και άλλων στοιχείων πέραν των γερμανικών.

Ο Κ. Δ. Σχινάς παραμένοντας για δέκα συναπτούς μήνες επικεφαλής στον νευραλγικό τομέα της παιδείας, αν και δεν προώθησε το πλαίσιο οργάνωσης της εκπαίδευσης που οραματίστηκε ο ίδιος και η επιτροπή στην οποία συμμετείχε, για λόγους φυσικά ανεξάρτητους από την θέληση και τις δυνατότητές του, είναι γεγονός ότι εργάστηκε φιλότιμα για τον τομέα του. Μία πρώτη απόδειξη της εργώδους προσπάθειάς του αποτελεί η πληθώρα των μέτρων και νομοθετημάτων που θεσπίστηκαν στην θητεία του καλύπτοντας έτσι μία πλατιά γκάμα εκκρεμοτήτων. Το σημαντικότερο, ωστόσο, που αξίζει ιδιαίτερης μνείας, είναι ο νόμος «περί δημοτικών σχολείων» της 6ης/8ης Φεβρουαρίου 1834, με τον οποίο μπήκαν τα θεμέλια της στοιχειώδους εκπαίδευσης.

Υπουργός Δικαιοσύνης στη δίκη του Κολοκοτρώνη

Σε αντίθεση με τον εκπαιδευτικό χώρο, το πέρασμα του Σχινά από την γραμματεία της δικαιοσύνης σηματοδοτεί με ενάργεια το πιο αρνητικά φορτισμένο κεφάλαιο της ζωής του, του οποίου το βασικότερο χαρακτηριστικό, η εμπλοκή του στην δίκη του Κολοκοτρώνη, θα τον συνοδεύει σαν ανεξίτηλο στίγμα. Η θητεία του ξεκινά με τον δεύτερο κυβερνητικό ανασχηματισμό που έκανε η πρώτη βαυαρική Αντιβασιλεία τον Οκτώβριο του 1833, εφόσον είχε ολοκληρωθεί λίγο πριν η αποκάλυψη της «ελάσσονος» και της «μείζονος» συνωμοσίας. Το ουσιαστικότερο κίνητρο της κυβερνητικής αυτής αλλαγής, άλλωστε, ήταν η τοποθέτηση των κατάλληλων πολιτικών προσώπων στις νευραλγικές γραμματείες των εσωτερικών και της δικαιοσύνης έτσι, ώστε η «πλειοψηφία της Αντιβασιλείας» να ξεκαθαρίσει δυναμικά τους λογαριασμούς της με τους πολιτικούς της αντιπάλους.

[Συνεχίζεται]