Biohacking: η τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου ή μία σύγχρονη ηλεκτρονική δουλεία;

Χιλιάδες άνθρωποι εμφυτεύουν στο σώμα τους μικροτσίπ, τα οποία λειτουργούν ως ανέπαφες κάρτες, κλειδιά, ακόμη και ηλεκτρονικά εισιτήρια για τα μέσα μεταφοράς, καθώς, όπως υποστηρίζουν, με το τσιπ κάτω από το δέρμα, δεν έχουν καμία ανησυχία για το αν έχουν μαζί τους, πού βρίσκονται ή αν χαθούν οι κάρτες, το κινητό, το πορτοφόλι κ.α. Αφορμή για αυτό το άρθρο έδωσε η είδηση ότι περίπου 3500 Σουηδοί εδώ και λίγους μήνες έχουν δεχθεί να ενσωματώσουν ένα μικροτσίπ, το οποίο χρησιμοποιείται ως πειραματική τεχνολογία για την ώρα. Κάτι ανάλογο με το μικροτσίπ που εμφυτεύουν σε μωρά και κατοικίδια ζώα στην Αμερική.

Χάρις το ενσωματωμένο μικροτσίπ μπορούν να εισέρχονται στους χώρους και να πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους, σκανάροντας το χέρι τους σε ένα ειδικό μηχάνημα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με σουηδικά δημοσιεύματα, η 28χρονη Ulrika Celsing δέχθηκε να κάνει την εμφύτευση αυτού του μικροτσίπ στο χέρι της, για να έχει την εμπειρία  και να αποφασίσει αν θέλει να χρησιμοποιήσει στο μέλλον αυτήν τη νέα τεχνολογία. Το μικροτσίπ αντικατέστησε την κάρτα γυμναστικής και την κάρτα κλειδιού του γραφείου της. Επίσης η κρατική σιδηροδρομική γραμμή SJ, εδώ και ένα χρόνο, άρχισε να σαρώνει τα χέρια των επιβατών με μικροτσίπ σε αντικατάσταση του εισιτηρίου. Σήμερα, αρκετές εταιρίες ανά τον κόσμο έχουν εισαγάγει την νέα αυτή τεχνολογία στον εργασιακό χώρο, δίνοντας στους εργαζόμενους την επιλογή της χρήσης του μικροτσίπ. Εργαζόμενοι για παράδειγμα σε τράπεζα συμφώνησαν οικειοθελώς να τοποθετήσουν τα μικροτσίπ στα χέρια τους, τα οποία θα μπορούσαν στη συνέχεια να τα χρησιμοποιήσουν για τις αγορές σνακ, την σύνδεση με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές ή ακόμα και για το φωτοτυπικό μηχάνημα.

Η διαδικασία, γνωστή ως biohacking, είναι παρόμοια με αυτή ενός piercing και περιλαμβάνει μια σύριγγα που εισάγει το μικροτσίπ στο χέρι του ατόμου. Ωστόσο, τα εμφυτεύματα θα μπορούσαν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας στον οργανισμό, όπως λοιμώξεις ή αντιδράσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα, σύμφωνα με δηλώσεις του Ben Libberton (μικροβιολόγος στο εργαστήριο MAX IV στη Σουηδία) στο AFP.

Την εμφύτευση αναλαμβάνουν να κάνουν οι ερασιτέχνες της βιολογίας, γνωστοί με τον όρο biohackers, οι οποίοι διεξάγουν πειράματα στη βιοϊατρική, αλλά εκτός παραδοσιακών ιδρυμάτων και δομών που υπόκεινται σε έλεγχο). Όπως οι χάκερ «χακάρουν» υπολογιστές έτσι και οι biohackers «χακάρουν» ό,τι βιολογικό.

Αναφορικά με την όλη συζήτηση που ανοίγει σχετικά με το biohacking αναδεικνύεται και ένας σοβαρός προβληματισμός γύρω από αυτή την τεχνολογία. Αναδύονται ερωτήματα όπως, τι πραγματικά συμβαίνει με το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα; Πόσο εύκολο είναι άτομα που φέρουν το μικροτσίπ να πέσουν θύματα κακόβουλων χάκερς και να χάσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία; τίθεται σε κίνδυνο η σωματική τους ακεραιότητα; Πόσα θα γνωρίζουν οι εταιρείες για την υγεία των ανθρώπων; Καταπατάται η ελευθερία του ανθρώπου; Καθώς και μία άλλη σειρά ερωτημάτων που καλείται να απαντήσει ο επιστημονικός και πνευματικός κόσμος.

Οι υποστηρικτές λένε ότι πρόκειται για ένα πρώτης τάξεως τρόπο να προστατεύεται η ασφάλεια ενός ανθρώπου και να επαληθεύονται τα στοιχεία ταυτότητας του, ενώ υποστηρίζουν ότι αυτό το μικροτσίπ θα αλλάξει για πάντα τον τρόπο ζωής, διευκολύνοντας την καθημερινότητα, είναι όμως έτσι;

Οι ειδικοί στρέφουν την προσοχή τους στον κίνδυνο εισβολής κακόβουλων λογισμικών στα μικροτσίπ, αφού όλα τα πλεονεκτήματά τους μπορούν εύκολα να στραφούν ενάντια στον χρήστη. Με αυτούς τους κινδύνους έχει ασχοληθεί εκτενώς ο ερευνητής Mark Gasson από το πανεπηστήμιο του Reading, ο οποίος, χάκαρε το δικό του εμφύτευμα, με τρόπο που θα μετέφερε κακόβουλο λογισμικό σε υπολογιστές με τους οποίους θα ερχόταν σε επαφή. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα», δηλώνει ο Gasson, «είναι πως οι εν λόγω συσκευές δεν μπορούν να αφαιρεθούν ή να κλείσουν εύκολα», κάνοντας τα ιδιαίτερα επικίνδυνα σε περίπτωση που κάποιος καταφέρει να ξεπεράσει τις ασφαλιστικές δικλείδες τους σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Καθημερινή.

Αν ως πειραματική τεχνολογία ανησυχεί και προβληματίζει, σίγουρα δεν υπάρχουν ακόμη απαντήσεις για το τι θα αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα αν για κάποιο λόγο αυτό το μικροτσίπ γίνει καθεστώς. Για πολλούς, η ιδέα και μόνο ενός «φυτεμένου» στο σώμα μικροτσίπ είναι δυσάρεστη, καθώς απηχεί μια αίσθηση δυστοπίας και όχι την πρακτική διάσταση της καθημερινότητας. Είναι ένα μέσο με το όποιο θα διευκολυνθεί η καθημερινότητα του ανθρώπου ή μήπως ανατέλλει μία σύγχρονη ηλεκτρονική δουλεία;

Σε όλες αυτές τις ραγδαίες εξελίξεις τί λόγο θα μπορούσε να αρθρώσει η Ορθόδοξη Εκκλησία και η Θεολογία της. Τα αντανακλαστικά που έδειξε τις τρεις τελευταίες δεκαετίες στον χώρο της Βιοηθικής δημιουργούν κατάλληλο έδαφος για να προσεγγίσει τα νέα φλέγοντα ερωτήματα που γεννιούνται μέσα από αυτό το «πάντρεμα» της ανθρώπινης φύσης και της τεχνολογίας. Η Εκκλησία προσλαμβάνει άμεσα την επικαιρότητα, αλλά δεν δίνει πρόχειρες και γρήγορες απαντήσεις. Για τον λόγο αυτό μία πρώτη προσέγγιση θα μπορούσε να γίνει με την ανάδειξη των θεολογικών και ποιμαντικών ερωτημάτων και μετά να προχωρήσει στην επιμέρους εξέτασή τους:

1. Με την χρήση της νέας αυτής τεχνολογίας μήπως έχουμε την αρχή μίας νέας ανθρωπολογίας σε συνδυασμό με την αμφισβήτηση και άλλων πτυχών της ανθρώπινης φύσεως που εισηγείται η σύγχρονη εποχή;

2. Μήπως ο σύγχρονος άνθρωπος με την πλήρη αποδοχή και την υπερ-αισιόδοξη στάση απέναντι στην ψηφιακή τεχνολογία, μαζί με τις ωφέλειες προξενεί στον εαυτό του και βλάβες σε πολλά επίπεδα;

3. Μήπως η συνεχής τεχνική και τεχνολογική διευκόλυνση τον απομακρύνει από την αυθεντική πνευματική ανάπτυξη που του προσφέρει η εκούσια και συνειδητή αποχή από την ευμάρεια, την οποία προϋποθέτει η χριστιανική ασκητική;

4. Μήπως η γενικευμένη χρήση της νέας αυτής τεχνολογίας φαλκιδεύει την ελευθερία του ανθρωπίνου προσώπου στα σύγχρονα κέντρα εξουσίας;

5. Μήπως τελικά το ανθρώπινο πρόσωπο φτάσει να αρέσκεται και να εθίζεται στην αυτοφαλκίδευση της ελευθερίας του μέσα από την ταύτισή του με πτυχές και χρήσεις της ψηφιακής τεχνολογίας;

Η Εκκλησία εκλαμβανόμενη ως ο «χώρος» της διαρκούς διαμονής του Αγίου Πνεύματος στην ιστορία της ανθρωπότητας αποτελεί τον διαρκή θεματοφύλακα της αυθεντικής ανθρωπολογίας, όπως αυτή εκφράστηκε εν Χριστώ.

Αυτή η αλήθεια που βιώνεται στην Θεία Ευχαριστία, αλλά και σε κάθε εκδήλωση της χριστιανικής ζωής είναι ίσως η μόνη ασφαλής βάση για να προσεγγίσουμε με σύνεση και ψυχραιμία τα νέα δεδομένα που μας έρχονται με το biohacking.