Οι ιερομάρτυρες Νεόφυτος & Αμβρόσιος και οι οσιομάρτυρες Μακάριος & Διονύσιος, οι εν Κρήτη μαρτυρήσαντες

22 Ιουνίου 2015

Ο άγιοι νέοι ιερομάρτυρες Αμβρόσιος και Νεόφυτος και ο οσιομάρτυς Μακάριος οι Βατοπαιδινοί (+ 22 Ιουνίου 1821). Εικόνα στον αριστερό πεσσό του Καθολικού της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου.

Υπήρξαν μοναχοί της ιεράς μονής Βατοπαιδίου. Το 1820 απεστάλησαν οι ιερομόναχοι Νεόφυτος και Αμβρόσιος, ο Ιεροδιάκονος Παρθένιος και οι μοναχοί Διονύσιος και Δωρόθεος και αργότερα ο Μακάριος στην Κρήτη, κατόπιν προσκλήσεως, με τίμια λείψανα, προκειμένου να εκδιωχθεί η φοβερή ασθένεια της πανώλης, η οποία μάστιζε τους κατοίκους του νησιού. Αυτά ήταν, μέρος της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου, δώρο στη μονή του αυτοκράτορα Ιωάννου Καντακουζηνού, τεμάχιο Τιμίου Ξύλου και η κάρα του αγίου Ανδρέου Κρήτης.

Άπό τή διήγηση του μοναχού Αρσενίου Παντοκρατορινού, που αντεγράφη στις 25 Ιουνίου 1932 και σώζεται στη μονή Βατοπαιδίου, πληροφορούμεθα πώς η μονή απέστειλε στό Μεγάλο Κάστρο της Κρήτης, το Ηράκλειο, τον Ιούνιο του 1820 πέντε αδελφούς της με τα προαναφερόμενα τίμια λείψανα. Μετά από δεκαπενθήμερο ταξίδι οι Βατοπαιδινοί πατέρες έφθασαν στό Ηράκλειο και μετά επίσημη εκεί υποδοχή, έκαμαν αγιασμούς ως το Πάσχα τού 1821 στην μεγαλόνησο.

Στις 22 Ιουνίου 1821 κληρικοί και λαϊκοί ήταν συναγμένοι στη μητρόπολη του Ηρακλείου για τον φόβο των Τούρκων, αφού σε πολλά μέρη είχαν εξεγερθεί. Κατά την έφοδο των Τούρκων στό κτήριο της μητροπόλεως θανατώθηκαν κληρικοί και λαϊκοί, μεταξύ των οποίων οι Βατοπαιδινοί ιερομόναχοι Νεόφυτος και Αμβρόσιος και ο μοναχός Μακάριος. Ο ιεροδιάκονος Παρθένιος και οι μοναχοί Διονύσιος και Δωρόθεος έλαβαν την Αγία Ζώνη, τον Τίμιο Σταυρό και την κάρα τού αγίου Ανδρέου Κρήτης και κρύφτηκαν σε σπίτια κρυπτοχριστιανών.

Ο άγιος νέος οσιομάρτυς Διονύσιος ο Βατοπαιδινός (+ 13 Φεβρουαρίου 1822). Φορητή εικόνα στο παρεκκλήσιο της Αγίας Ζώνης της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου

Μετά άπό πολλές περιπέτειες συνέλαβαν τον μοναχό Διονύσιο, «τον εβίασαν να τουρκίση και δεν έστρεξε». Μετά άπό πολλά βασανιστήρια τρύπησαν το κεφάλι του με πυρωμένη σούβλα και τον κρέμασαν την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας τού 1822 (13 Φεβρουαρίου). Προηγουμένως είχε εξομολογηθεί και είχε μεταλάβει των θείων και αχράντων μυστηρίων. Σε επιστολή τού διασωθέντος ιεροδιακόνου Παρθενίου Βατοπαιδινού της 2 Σεπτεμβρίου 1824 επιβεβαιώνεται ότι ο ένας των πατέρων κρεμάσθηκε, προφανώς ο Διονύσιος.

Τα τίμια λείψανα περνώντας άπό διάφορα χέρια έφθασαν στη Σαντορίνη, όπου μετά πολλούς κόπους κατάφερε ο Προηγούμενος Διονύσιος Βατοπαιδινός με τή βοήθεια τού οικείου μητροπολίτου Ζαχαρία να τα παραλάβει και να τα μεταφέρει στό μοναστήρι του στις 2 Μαΐου 1831.

Η Μεγάλη του Χριστού Εκκλησία, το Σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο, διά της υπ΄ αριθμ. πρωτ. 837 της 21.9.2000 Πατριαρχικής και Συνοδικής Πράξεως κατέταξε στό Αγιολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας τους ως άνω Βατοπαιδινούς οσιομάρτυρες μετά των άλλων ιερομαρτύρων και μαρτύρων της Κρήτης, «ότι υπέρ Χριστού πανδήμως το μαρτύριον αποδεξάμενοι και ενώπιον πάντων γενναίως τον Ιησού Χριστόν ομολογήσαντες το αίμα αυτών υπέρ της αληθούς ομολογίας εξέχεαν και τού μαρτυρίου, ως γνήσιοι μάρτυρες τού Χριστού, παρά πάντων τών εν τη μεγαλονήσω Κρήτη Ορθοδόξων Χριστιανών μαρτυρηθέντες».

Συγκεκριμένα στό μηνολόγιο της ιεράς ακολουθίας αυτών αναφέρεται πώς εφόνευσαν αρχιερείς, ιερείς και «αγιορείτας πατέρας εκ της Ιεράς Μονης Βατοπεδίου, προσκομίσαντες εις το Μέγα Κάστρον προς προσκύνησιν κατά της επιδημίας της πανώλους τίμια λείψανα και την Αγίαν Ζώνην της Υπεραγίας Θεοτόκου».

Η μνήμη των ιερομαρτύρων Νεοφύτου και Αμβροσίου και του οσιομάρτυρος Μακαρίου τιμάται στις 22 Ιουνίου, του δε οσιομάρτυρος Διονυσίου η μνήμη τιμάται στις 10 Οκτωβρίου. Ακολουθία συνέθεσαν ο ιερομ. Κύριλλος Κογεράκης, νυν μητροπολίτης Ρόδου και ο κ. Χαραλάμπης Μπούσιας.

Πηγή: Μοναχού Μωϋσέως Αγιορείτου, Βατοπαιδινό Συναξάρι, Έκδοσις: Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου Άγιον Όρος, 2007
Σχετικά άρθρα Το Συναξάρι της Πεμπτουσίας
Η Αγία Παρθενομάρτυς Λουκία 13 Δεκεμβρίου 2023 Η Αγία Λουκία κατήγετο από τις Συρακούσες της Σικελίας και εμαρτύρησε κατά το έτος 304 μ.Χ. όταν ηγεμόνας της Σικελίας ήταν ο Πασχάσιος και αυτοκράτωρ της Ρώμης ο Διοκλητιανός. Υπήρξε παρθένος, μεμνηστευμένη με κάποιον ειδωλολάτρη. Η μητέρα της Ευτυχία υπέφερε από χρόνια αιμορραγία και έτσι ηναγκάσθη μαζί της να καταφύγη στην Κατάνη στον ναό της θ...
Άγιος Σάββας ο Ηγιασμένος, ένας μεγάλος ασκητής 5 Δεκεμβρίου 2023 Αυτός ο Άγιος έζησε στα χρόνια του μεγάλου Ιουστινιανού, κατά το έτος 527, καταγόμενος από την χώρα των Καππαδοκών από το μέρος που ονομάζεται Μουταλάσκη, υιός γονέων ευσεβών, του Ιωάννου και της Σοφίας. Αμέσως λοιπόν από την αρχή της ζωής του, έτρεξε στην ζωή των Μοναχών και μπήκε σε ένα Μοναστήρι ονομαζόμενο Φλαβιανές. Τόσο δε εγκρατής έγινε ο αο...
Η Αγία Μεγαλομάρτυς Βαρβάρα προστάτις των παρθένων, των ψυχορραγούντων, των πυροβολητών 4 Δεκεμβρίου 2023 Η Αγία Βαρβάρα έζησε κατά τα χρόνια που αυτοκράτορας ήταν ο διώκτης των χριστιανών Διοκλητιανός (284-305). Γεννήθηκε στην Ηλιούπολη (σημερινό Μπάαλμπεκ) του Λιβάνου και υπήρξε θυγατέρα του πλουσίου ειδωλολάτρη και τοπάρχη Διόσκορου. Η κόρη ήταν πολύ όμορφη και καθώς ήταν ορφανή από μητέρα και χωρίς αδέλφια, ο πατέρας της την πρόσεχε ιδιαιτέρως. Ήθ...
Η αγία Αικατερίνα και οι «κομψοί των ασεβών» 25 Νοεμβρίου 2023 Οι τότε και οι σημερινοί «κομψοί ασεβείς» Η Αγία μεγαλομάρτυς Αικατερίνη έζησε μέσα σε ένα κόσμο καθολικής παρακμής, ανάλογο με το σημερινό. Γεννήθηκε το 294 μ. Χ. στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια ειδωλολατρών και το όνομα της πριν γίνει χριστιανή, όπως αναφέρει ο Λατίνος εκκλησιαστικός συγγραφέας Ρουφίνος, ήτα...
Ο Άγιος Φιλόθεος ο Κόκκινος 11 Οκτωβρίου 2023 Πρόκειται για έναν από τους επιφανέστερους και πολυγραφότερους αρχιερείς της Εκκλησίας μας κι έναν από τους μεγαλύτερους οικουμενικούς πατριάρχες. Ο κατά κόσμον Φωκάς γεννήθηκε περί το 1300 στη Θεσσαλονίκη από μητέρα εβραϊκής καταγωγής. Έλαβε εξαιρετική μόρφωση παρά του Θωμά Μαγίστρου, του οποίου υπήρξε και υπηρέτης. Νωρίς ασπάσθηκε τον μοναχισμό ...