Εν Χορδαίς: «Δημήτριος Καντεμίρης: Η περιπλάνηση ενός Πρίγκιπα»

3 Νοεμβρίου 2011

Στις 11 Νοεμβρίου 2011, στις 20:30 το βράδυ, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, Λεωφ. Συγγρού 107-109

 

Ένα μοναδικό αφιέρωμα στη μουσική της Κωνσταντινούπολης ανάμεσα στα τέλη του 17ου και στις αρχές του 18ου αιώνα, η οποία διαμόρφωσε το μουσικό γίγνεσθαι της καθ’ ημάς Ανατολής και το επηρεάζει μέχρι και τις μέρες μας, παρουσιάζουν οι Εν Χορδαίς μαζί με καλεσμένους δεξιοτέχνες από τη Μεσόγειο. Είναι η περίοδος που η επιρροή της λόγιας περσικής μουσικής στον οθωμανικό χώρο αμβλύνεται και συντελείται μια νέα δημιουργική σύνθεση με τη βυζαντινή κληρονομιά.

Στο αφιέρωμα δεσπόζει η πολυσχιδής φυσιογνωμία του πρίγκιπα Δημητρίου Καντεμίρη. Κορυφαίος συνθέτης, θεωρητικός, ιστορικός, γεωγράφος και θεολόγος, σφράγισε με την παρουσία του τα μουσικά και επιστημονικά πράγματα.

Ο Δημήτριος Καντεμίρης (1673-1723), που υπήρξε για σύντομο χρονικό διάστημα Πρίγκιπας της Μολδαβίας (1693 και 1710-11), θεωρείται πλέον ένας από τους επιφανέστερους λογίους της Ανατολικής Ευρώπης και ένας από τους ελάχιστους, μέχρι το 18ο αιώνα, του οποίου η φήμη είχε διαδοθεί στη Δυτική Ευρώπη. Μεγάλη ήταν η συνεισφορά του στο χώρο της επιστήμης και κυρίως στην ιστοριογραφία, τη θρησκειολογία, τη φιλοσοφία, αλλά και στη λογοτεχνία και τη μουσική. Η επιθυμία πολλών λογίων να τοποθετήσουν το έργο του στο ευρωπαϊκό πολιτισμικό γίγνεσθαι, τους ώθησε στη σύνδεση του έργου του με τα ποικίλα φιλοσοφικά και καλλιτεχνικά ρεύματα: πολλοί ήταν εκείνοι που τον αποκάλεσαν ουμανιστή, άλλοι τον ενέταξαν στο Ανατολικό Μπαρόκ, και άλλοι πάλι τον θεωρούν πρωτεργάτη του Διαφωτισμού. Αυτό συμβαίνει επειδή στο μεταίχμιο μεταξύ 17ου και 18ου αιώνα, ο Καντεμίρης έζησε σε ένα σταυροδρόμι μεταξύ διαφορετικών κόσμων, των οποίων οι αξίες αψηφούσαν τους καθιερωμένους ορισμούς των πιο σημαντικών ρευμάτων του Ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Το μουσικό σχήμα «Εν Χορδαίς» είναι ένα εργαστήρι ήχων της καθ’ ημάς Ανατολής, με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Αποτελεί αυτόνομο τμήμα του ομώνυμου μουσικού οργανισμού που, μαζί με τη λειτουργία της σχολής παραδοσιακής και βυζαντινής μουσικής και τη δραστηριότητα στο χώρο των εκδόσεων βιβλίων και παραγωγής δίσκων, συνθέτει μια ολοκληρωμένη πρόταση στα ελληνικά μουσικά πράγματα.

Κύριοι άξονες αναζήτησης και δημιουργίας του, η ελληνική μουσική παράδοση και οι λόγιες και οι λαϊκές μουσικές παραδόσεις της Μεσογείου. Το ρεπερτόριό του περιλαμβάνει έργα μεγάλων συνθετών της Μεσογείου, μεταβυζαντινή μουσική από χειρόγραφους μουσικούς κώδικες (15ος–19ος αι.), μουσικές παραδόσεις του ελληνισμού, καθώς και συνθέσεις σύγχρονων συνθετών από την Ελλάδα και τη Μεσόγειο.

Από την ίδρυσή του το σχήμα (1993) συνδυάζοντας την έρευνα με την ζωντανή μουσική πράξη, έχει πραγματοποιήσει πάνω από 400 εμφανίσεις σε σημαντικά φεστιβάλ και σε επιφανείς συναυλιακούς χώρους όπως η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, το Institut du Monde Arabe (Παρίσι), το The Grace Rainey Rogers Auditorium of Metropolitan Museum of Art (Νέα Υόρκη), το Salle Pierre-Mercure (Montreal), το Palais de Bozar (Βρυξέλλες), το Carl-Orff – Saal Gasteig (Μόναχο), την εκκλησία του Αγίου Μάρκου (Βενετία), το Parcel Room of South Bank (Λονδίνο), το City Hall Concert Hall (Χονγκ Κονγκ), το Theatre De La Ville – Les Abbesses (Παρίσι), το Melbourne Recital Centre, το Ten Days on the Island (Τασμανία) και άλλους πολλούς. Σημαντικές είναι ακόμη οι συναυλίες του σε όλη την Ελλάδα και σε πολλές άλλες πόλεις του εξωτερικού (Κωνσταντινούπολη, Μασσαλία, Κοπεγχάγη, Βελιγράδι, Φιλιππούπολη, Νυρεμβέργη, Κεμπέκ, Λουξεμβούργο, Τύνιδα, Αμμάν, Λάρνακα, Λευκωσία, Λεμεσός, Βηρυτός, Άμπου Ντάμπι, Μουσκάτ, Κουβέιτ, Ιερουσαλήμ, Προύσα, Ικόνιο κ.α.), καθώς και συνεργασίες με κορυφαίους Έλληνες, Άραβες, Πέρσες, Τούρκους, Κινέζους, Καναδούς, Εβραίους και πολλούς Ευρωπαίους δεξιοτέχνες μουσικούς.

Τον Νοέμβριο του 2006 το «Εν Χορδαίς» συνόδευσε τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Κάρολο Παπούλια, στο επίσημο ταξίδι του στα ΗΑΕ και το Ομάν, ενώ το 2007 αποτέλεσε επίσημη πρόταση του Ελληνικού τμήματος της UNESCO για το Βραβείο Sharjah για την προβολή του αραβικού πολιτισμού.

Το Μάρτιο του 2008 τιμήθηκε με το βραβείο της Γαλλικής Ραδιοφωνίας “Prix France Musique des Musiques du Monde» στο πλαίσιο του Φεστιβάλ BabelMed της Μασσαλίας, για τη συνδρομή του στην ανάδειξη της ελληνικής μουσικής στο εξωτερικό. Το βραβείο συνοδεύεται από την ηχογράφηση ενός δίσκου του «Εν Χορδαίς» για τη γαλλική δισκογραφική εταιρεία Occorá με παγκόσμια διανομή από την Harmonia Mundi.

Το Μουσικό σχήμα «Εν Χορδαίς» αποτελείται από τους:

Κυριάκος Πετράς: βιολί

Κυριάκος Καλαϊτζίδης: ούτι

Δρόσος Κουτσοκώστας: τραγούδι

Άλκης Ζοπόγλου: κανονάκι

Πέτρος Παπαγεωργίου: κρουστά

Συμμετέχουν οι:

Kiya Tabassian: setar

Ziya Tabassian: tombek

Neva Ozgen: πολίτικη λύρα

Yelda Ozgen: βιολοντσέλο

Jovan Sofronievsky: clarinet, caval, ney

Την Καλλιτεχνική Διεύθυνση έχει o:

Κυριάκος Καλαϊτζίδης

Θα προηγηθεί στις 8 Νοεμβρίου στις 19.00 το βράδυ στη Μικρή Σκηνή, και στον Κύκλο Λογοτεχνία: Οι ιστορίες των ανθρώπων εκδήλωση αφιερωμένη στον Πρίγκιπα Δημήτριος Καντεμίρη, με ομιλητές τους:

Θανάσης Αγγέλου: Καθηγητής Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Κυριάκος Καλαϊτζίδης: Καλλιτεχνικός Διευθυντής του μουσικού συνόλου «Εν Χορδαίς», Δρ Βυζαντινής Μουσικολογίας

Στέφανος Πεσμαζόγλου: Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας Παντείου-Συνεκδότης της επιθεώρησης Επιστημονικού Προβληματισμού και Παιδείας Σύγχρονα Θέματα

Συντονίζει ο Πασχάλης Κιτρομηλίδης: Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του ΕΙΕ