Sean Scully. Δωρικός ρυθμός

9 Μαΐου 2012

Στο Μουσείο Μπενάκη, στην Πειραιώς φιλοξενείται μέχρι τις 15 Ιουλίου η έκθεση Sean Scully. Δωρικός ρυθμός (Sean Scully Doric).

 Είναι η πρώτη ατομική έκθεση του Ιρλανδοαμερικανού καλλιτέχνη Sean Scully στην Ελλάδα. Η παρουσίαση επικεντρώνεται σε έξι μνημειώδεις «δωρικούς» πίνακες ζωγραφικής τους οποίους ο καλλιτέχνης φιλοτεχνεί από το 2008.   Πελώρια σε κλίμακα και φιλόδοξα, τα έργα έχουν ως απαρχή τους το δωρικό στοιχείο το οποίο γεννήθηκε στην Ελλάδα. Τα έργα του Scully χαρακτηρίζονται συχνά για την αρχιτεκτονική τους δομή, ωστόσο οι συγκεκριμένοι πίνακες πραγματεύονται το παραπάνω στοιχείο από μια νέα οπτική γωνία: ανάμεσα στο αφηρημένο και το σχηματικό, τα έργα του έχουν ταυτόχρονα κάτι το ουσιώδες και το αιώνιο.

Υπενθυμίζεται ότι ο Δωρικός Ρυθμός που γεννήθηκε στην Ελλάδα, διακρίνεται για τη λιτότητα και την αυστηρότητα από τον πιο διακοσμητικό Ιωνικό Ρυθμό.

Οι απαρχές του Δωρικού Ρυθμού πιστεύεται ότι βρίσκονται στο Άργος και την Κόρινθο, δύο σημαντικά δωρικά κέντρα τέχνης κατά τη Γεωμετρική Περίοδο (8ος αι. π.Χ.).  Για την κατασκευή τους θα πρέπει να είχε χρησιμοποιηθεί κυρίως ξύλο. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι στον δωρικό ναό της Ήρας στην Ολυμπία (έναν από τους αρχαιότερους) είδε έναν ξύλινο κίονα ανάμεσα στους λίθινους. Φαίνεται ότι οι ξύλινοι κίονες αντικαταστάθηκαν σταδιακά με λίθινους. Αυτό δικαιολογεί και το ότι κανένας από αυτούς δεν είναι ίδιος με κάποιον άλλο.

Κύριο χαρακτηριστικό των κιόνων είναι η απουσία βάσης: οι κίονες στηρίζονται απευθείας στον στυλοβάτη. Τα κιονόκρανα είναι λιτά σε σχέση με τους άλλους δύο ρυθμούς. Αποτελούνται από δύο μέρη, τον «εχίνο» και τον «άβακα». Ο «άβακας» είναι το τετράγωνης κάτοψης ανώτερο σημείο του κίονα στο οποίο στηρίζεται το επιστύλιο, ενώ ο «εχίνος» (αχινός) είναι το αμέσως κατώτερο σημείο το οποίο αποτελεί ομαλή μετάβαση από τον «άβακα» στον κυρίως κίονα. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό των δωρικών κιόνων είναι ότι οι αιχμές των ραβδώσεών τους είναι οξύες και όχι επίπεδες όπως στον Ιωνικό και τον Κορινθιακό.

Σε ό,τι αφορά στο στήσιμο της έκθεσης, η επιμελήτρια Sally Radic μαζί με τους «δωρικούς» πίνακες, μετά από την επιλογή του καλλιτέχνη, τοποθετεί χαρακτικά, υδατογραφίες, παστέλ και άλλα ζωγραφικά έργα του δημιουργού προερχόμενα από διαφορετικές περιόδους της τριαντάχρονης πορείας του. Τα έργα αυτά έχουν σκοπό να δώσουν στον θεατή την ευκαιρία να εξερευνήσει κι άλλους τομείς της τέχνης του Scully, αλλά και να αντιληφθεί πώς το πρώιμο έργο του στάθηκε ένας προάγγελος για το σύνολο των νέων αυτών δημιουργιών.

Πώς δημιουργήθηκε όμως αυτή η σειρά;  Ο Sean Scully σημειώνει ότι «Η έμπνευση για τη σειρά Doric προκλήθηκε από την αρχιτεκτονική φόρμα που συνόδευσε τη γέννηση της Δημοκρατίας. Θέλησα να αποτίνω ένα φόρο τιμής στην Αθήνα, ως κοιτίδα της Δημοκρατίας και όλων όσων πολιτισμικών διεργασιών ακολούθησαν στη Δύση. Ήθελα να εκφράσω την τάξη και τον ανθρωπισμό. Είναι σπάνιο οι προθέσεις ενός καλλιτέχνη να συνδέονται τόσο άμεσα με έναν τόπο, με τέτοιον τρόπο ώστε η πρώτη τους δημόσια παρουσίαση να πραγματοποιείται στην πόλη στην οποία αναφέρονται: την Αθήνα».

Ο Sean Scully, ο οποίος γεννήθηκε το 1945, υπήρξε δύο φορές υποψήφιος για το Bραβείο Turner. Το έργο του έχει παρουσιαστεί σε εκθέσεις σε μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων: The Prints of Sean Scully (Smithsonian Museum of American Art, 2007), Sean Scully (Scottish Nation Gallery of Modern Art, 2007) και Sean Scully. Wall of Light (Metropolitan Museum of Art, New York, 2007).

Έργα του βρίσκονται σε αναρίθμητες συλλογές σε όλο τον κόσμο συμπεριλαμβανομένων και των μουσείων Museum of Fine Arts (Βοστώνη), Metropolitan Museum of Art (Νέα Υόρκη), MoMA (Νέα Υόρκη), Tate (Λονδίνο) και Museo Nacional Reina Sofia (Μαδρίτη).

Η έκθεση Sean Scully. Δωρικός Ρυθμός μετά την πρώτη της παρουσίαση στην Αθήνα πρόκειται να περιοδεύσει στο Institut Valencià d’Art Modern στην Ισπανία (www.ivam.com) και στο Hugh Lane στην Ιρλανδία (www.hughlane.ie).