Ο άγιος νεομάρτυς Αυξέντιος καταγόταν απ’ τη Βελλά των Ιωαννίνων και γεννήθηκε από ευσεβείς γονείς.
Όταν ήταν πολύ νέος, πήγε στην Κωνσταντινούπολη και εργαζόταν σαν γουναράς σε ένα χάνι, που λεγόταν «το χάνι, του Μεχμέτ πασά».
Αλλά ο εχθρός του καλού, ο διάβολος, που πάντοτε πολεμάει τους Χριστιανούς και ιδιαίτερα τους νέους, δεν υπέφερε να βλέπει την ψυχική καθαρότητα του Αυξεντίου. Έτσι έσπειρε στον άπειρο νέο πονηρούς λογισμούς, δηλαδή να περάσει αυτήν εδώ τη ζωή με ηδονές και διασκεδάσεις. Κατόρθωσε έτσι να τον παρασύρει μακριά από το δρόμο του Χριστού. Ο Αυξέντιος άφησε την τέχνη του και αργότερα έπιασε δουλειά σε ένα βασιλικό πλοίο. Εκεί έμεινε διασκεδάζοντας με άλλους φίλους του Μωαμεθανούς. Συκοφαντήθηκε απ’ αυτούς πως άλλαξε τη Χριστιανική πίστη και ασπάσθηκε τη δική τους.
Επειδή φοβήθηκε μήπως τον κατηγορήσουν στον πλοίαρχο, έφυγε κρυφά και επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη.
Με τα χρήματα που είχε αγόρασε ένα μικρό πλοιάριο και δούλευε σ’ αυτό για να εξοικονομεί τα απαραίτητα. Ήρθε όμως στον εαυτό του, όπως ο άσωτος, και ανεγνώρισε τα σφάλματά του. Μετενόησε και επέστρεψε πάλι στο δρόμο της αρετής.
Η καρδιά του όμως καιγόταν απ’ τον έρωτα του μαρτυρίου και παρακαλούσε τον Θεό με θερμά δάκρυα να του φανερώσει έναν έμπειρο πνευματικό για να εξομολογηθεί και να του υποδείξει πως να φθάσει στο ποθούμενο, δηλαδή στο μαρτύριο. Ο Πανάγαθος Θεός, ο οποίος θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν, άκουσε τις προσευχές του και του έδωσε το ποθούμενο.
Κάποια μέρα ο Σύγκελλος της Μεγάλης Εκκλησίας Γρηγόριος Αγιορείτης απ’ την Ιερά Μονή Ξηροποτάμου μπήκε εκ Θείας Προνοίας στο πλοιάριο του Αγίου να πάει από το Καράκιοϊ στο Φανάρι. Μόλις ο Άγιος είδε τον σεβάσμιο Σύγκελλο, αποφάσισε να αποκαλύψει σ’ αυτόν το σκοπό του. Ο Σύγκελλος τον επήνεσε, αλλά φοβήθηκε μήπως δειλιάσει στα βασανιστήρια. Του επρότεινε να γίνει μοναχός και να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του ενάρετα ελπίζοντας στην αγαθότητα του Θεού να τον συναριθμήσει, μετά θάνατον, στο χορό των Μαρτύρων. Αλλά ο Άγιος φλεγόταν απ’ τον έρωτα του μαρτυρίου και εξακολουθούσε να εργάζεται στο πλοιάριό του και απ’ τα χρήματα που έβγαζε κρατούσε τα αναγκαία και τα υπόλοιπα τα μοίραζε στους φτωχούς.
Έτσι περνούσε τις μέρες της ζωής του με νηστείες και αγρυπνίες ολονύκτιες. Πολλές φορές πήγαινε στο Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου και παρακαλούσε την Πανάχραντο να τον καταξιώσει να τελειώσει τη ζωή του με μαρτύριο.
Μια μέρα οπλισμένος με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος πήγε στο πλοίο που εργαζόταν, και, μόλις τον είδαν οι παλιοί σύντροφοι του, όρμησαν επάνω του και, αφού τον έδειραν, τον έσυραν στο κριτήριο λέγοντας: «Αυτός είχε ασπασθεί τη θρησκεία μας και τώρα την αρνήθηκε».
Αυτός με θάρρος έλεγε: «Εγώ Χριστιανός ήμουν και είμαι έτοιμος διά τον Χριστόν μου να λάβω μύρια βάσανα».
Βλέποντας το θάρρος του ένας απ’ τους συκοφάντες του τον κτύπησε με το σίδερο στο δεξί μάτι και του το έβγαλε.
Αυτός ευχαριστούσε τον Κύριο, γιατί έπασχε για το όνομά Του. Πολλά άλλα βασανιστήρια έπαθε υπομένοντας με θάρρος και δοξάζοντας τον Θεό.
Ύστερα τον οδήγησαν στο δικαστήριο και εκεί ο Άγιος ομολόγησε τον Χριστό. Τότε ο δικαστής διέταξε να του δώσουν 300 ραβδισμούς και να τον φυλακίσουν.
Ο πνευματικός του πατέρας, ο Γρηγόριος, έμαθε την παρρησία του Αγίου και τα βάσανα που υπέμεινε για τον Χριστό. Κατόρθωσε και πήγε στη φυλακή και με λόγους πνευματικούς τον ενεθάρρυνε. Ο Αυξέντιος ζήτησε να κοινωνήσει τα άχραντα μυστήρια, όπως και έγινε.
Ύστερα από 5 μέρες έφεραν τον Μάρτυρα στο δικαστήριο. Ο δικαστής του είπε: «Διατί εσύ δεν ομολογείς τη δική μας θρησκεία ως αληθινή;». Ο μάρτυς του απήντησε: «Εγώ είμαι Χριστιανός και θέλω να πεθάνω Χριστιανός και δεν αρνούμαι την πίστη μου, γιατί αυτή είναι αληθινή και είθε να πιστέψεις και εσύ για να μην κολασθείς». Όταν άκουσε αυτά ο δικαστής, οργίστηκε και εξέδωκε τη διαταγή για την διά ξίφους θανατική ποινή.
Αμέσως τον οδήγησαν στο μέρος της καταδίκης, όπου ο Άγιος, αφού προσευχήθηκε, είπε στο δήμιο να εκτελέσει τη διαταγή.
Ο δήμιος τότε απέκοψε την κεφαλή του Αγίου στις 25 Ιανουαρίου ημέρα Τρίτη. Ο Άγιος ήταν σε ηλικία 30 ετών. Την αυγή της Τετάρτης ουράνιο φως κατέβηκε πάνω στο μαρτυρικό λείψανο, το οποίο ειδαν πολλοί Χριστιανοί και Τούρκοι.
Ένας άρχοντας, ο Μιχαήλ, ζήτησε απ’ το Σουλτάνο το σώμα του Μάρτυρος και το ενταφίασε στο ναό της Ζωοδόχου Πηγής.
Στον ενταφιασμό παραβρέθηκε ο Πατριάρχης με πολλούς Αρχιερείς και πλήθος Χριστιανών. Ο Μιχαήλ πήρε την Κάρα του Αγίου, η οποία έκανε πολλά θαύματα. Όταν ο Μιχαήλ πήγε στη Μονή Ξηροποτάμου, τον παρεκάλεσαν να αφιερώσει την αγία Κάρα στη Μονή, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα.
«Αστέρες πολύφωτοι του νοητού στερεώματος της Εκκλησίας» είναι οι άγιοι Μάρτυρες. Και, διαβάζοντας κανείς τους βίους τους και το θαυμαστό τους μαρτύριο, δεν μπορεί παρά να έχει στη ζωή του το παράδειγμα τους φως, οδηγό, πολικό αστέρι.
Ο βίος του αγίου Αυξεντίου δίνει στους πιστούς θάρρος και κουράγιο να προχωρήσουν στον αγώνα τον καλό της πίστεως αψηφώντας τα πεπυρωμένα βέλη του πονηρού. Σαν άνθρωπος ο νεαρός Αυξέντιος έπεσε, παρασύρθηκε απ’ τον προαιώνιο εχθρό της ψυχής μας. Μα και εδώ μας δίνει το φωτεινό παράδειγμα της μετανοίας.
Δεν έμεινε στην πτώση και στην αμαρτία, μα σηκώθηκε, απετίναξε την αδράνεια και την αμέλεια και προχώρησε αποφασιστικά και με συνέπεια στο δρόμο της αρετής. Και τον βάδισε ολοκληρωτικά μέχρι το θάνατο του.
Σφράγισε με το αίμα του την ομολογία της πίστεώς του. Δεν δελεάσθηκε απ’ τις πλούσιες υλικές απολαβές που οπωσδήποτε θα του έδινε η άρνηση ούτε δείλιασε απ’ τα φοβερά μαρτύρια που του έκαναν οι άπιστοι. Με υπέροχο ψυχικό θάρρος προχώρησε στο μαρτύριο, αντλώντας δύναμη απ’ τον αγωνοθέτη Ιησού.
Μεγάλη η προσφορά του στην εποχή του, αλλά και στη δική μας εποχή. Στάθηκε παράδειγμα πίστεως, ομολογίας και αυτοθυσίας στους συγχρόνους του.
Ασφαλώς πολλοί θα ήταν οι νέοι, αλλά και ώριμοι άνθρωποι που καθημερινά θ’ αντιμετώπιζαν το σκληρό δίλημμα η Χριστό και μαρτύριο η άρνηση και εξισλαμισμό. Η πάλη που θα γινόταν στην ψυχή τους θα ήταν οπωσδήποτε οδυνηρή.
Μα το ηρωικό παράδειγμα της σταθερότητος των Μαρτύρων και τα πολλαπλά τους θαύματα, έγινε γι’ αυτούς στήριγμα και πηγή θάρρους να μείνουν Χριστιανοί μέχρι θανάτου και να κερδίσουν το αμάραντο στεφάνι της ουρανίου δόξης.
Αλλά και σε μας τους Χριστιανούς του 20ού αιώνος πολλά έχει να προσφέρει η θυσία του αγίου Αυξεντίου.
Να μας διδάξει την ομολογία της πίστεώς μας, την ακλόνητη σταθερότητα στις χριστιανικές μας αρχές, την υπομονή στους πειρασμούς και στις δοκιμασίες και τέλος την ακλόνητη ελπίδα στην αιώνια μακαριότητα και δόξα «ην ητοίμασεν ο Κύριος τοις αγαπώσιν Αυτόν».
Πηγή: Κωνσταντίνος Ηρ. Δεσπότης, Άγιοι της Ηπείρου, Β΄ έκδοση βελτιωμένη καί συμπληρωμένη, Εκδόσεις «Παρακαταθήκη», Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2009.
