Γιορτάζει ο έρωτας;

14 Φεβρουαρίου 2013

Αν ο Έρωτας έχει ορισμό, τότε αυτός περιέχει το πιο έντονο συναίσθημα το πιο ζωοποιό, αλλά και το πιο καταπιεστικό, καθώς απαιτεί την ανταπόκριση. Από τον Πλάτωνα, που αναφέρει στο Συμπόσιο ότι «αθανασίας γαρ χάριν παντί αύτη ή σπουδή και ό έρως έπεται» (για την αθανασία συνοδεύει όλα τα όντα ο ζήλος και ο έρωτας) μέχρι τον αυστηρό Σοπενχάουερ, που ονομάζει τον έρωτα «αναγκαίο κακό» ή την ψυχανάλυση, που θεωρεί την ορμή του Έρωτα αντίδοτο στο ένστικτο του θανάτου, το συμπέρασμα παραμένει ένα: Δεν νοείται ανθρώπινη ψυχή χωρίς έρωτα. Από τον Τρωικό πόλεμο μέχρι τον ηδονισμό της δεκαετίας του ΄60 στον 20ο αιώνα και την πορνογραφία του 21ου, ο Έρωτας, η ηδονή και η αγάπη, είναι βασικές παράμετροι που καθορίζουν την κοινωνική εξέλιξη, ισότιμα με τον πόλεμο και την τεχνολογία. Στο όνομα του Έρωτα έχουμε δει τα πάντα, να κλονίζονται εκκλησίες, να ανατρέπονται βασιλείες, να λέγονται τα μεγαλύτερα ψεύδη, να γράφονται έπη και ποιήματα.

eros2

Από τον ζωοποιό και σεισμικό έρωτα, φτάσαμε και στη γιορτή του, δηλαδή σε μια διαδικασία που μετριέται κάθε 14 του Φλεβάρη. Αν κάτι έχει επέτειο, δεν μπορεί να είναι θείο, καθώς η προσέγγιση του θείου είναι συνεχής, βιώνεται καθημερινά και είναι αδιάσπαστη. Ό έρωτας γίνεται γιορτή, δηλαδή τελετή με κανόνες από «δώρα φέροντες» και χάνει το άναρχον, ή και την τρυφερότητα της καθημερινής ιπποσύνης. Το δώρο του Αγίου Βαλεντίνου έγινε θεσμός και κόστος, δηλαδή πράξη συμβατή με μια μηχανικά οργανωμένη κοινωνία. Μας επιτρέπει να τον αξιολογήσουμε και να τον αποτιμήσουμε έστω και με την απόδειξη της ταμειακής μηχανής. Μα και ακόμα όσοι δεν γιορτάζουν, όσοι ζουν μέσα στην μοναξιά τους, τώρα έχουν την εύκολη λύση , αυτή της κατανάλωσης με τη ψηφιακή εκδοχή , την απεικόνιση του ερωτισμού.

Πως γεννήθηκε όμως αυτή η γιορτή; Με απόφαση του πάπα Γελάσιου του Α΄ (†496 μ.Χ.) για να αντικαταστήσει την παγανιστική τελετή γονιμότητας τα Λουπερκάλια, καθιερώθηκε ως εορτή των ερωτευμένων στις 14 Φεβρουαρίου. Αργότερα πέρασε από την Ιταλία στην υπόλοιπη Ευρώπη και από τη Βρετανία στην Αμερική, ενώ από το 16ο αιώνα εξαπλώνεται και στον υπόλοιπο κόσμο. Όμως στις αρχές του 20ου αιώνα παίρνει μια εντελώς διαφορετική μορφή. Η επιστημονική ανάπτυξη του marketing και της διαφήμισης προωθούν μια μαζική εμπορευματοποίηση των δώρων, με στόχο όλο και μεγαλύτερους τζίρους. Και στην Ελλάδα ; Η είσοδος της γιορτής στη χώρα μας πραγματοποιήθηκε τέλη της δεκαετίας του ΄70 με πρωτοβουλία πολυεθνικών εταιρειών. Λίγα χρόνια αργότερα είναι τέτοια η επιτυχία που προκάλεσε αντιδράσεις, κυρίως από την Ελληνική εκκλησία, που θεωρούσε και εξακολουθεί να θεωρεί αδιανόητο τον εορτασμό ενός Αγίου που δεν υπάρχει στο Ορθόδοξο Εορτολόγιο. Πρέπει να γνωρίζεις, Ορθόδοξε ερωτευμένε, ότι η ημέρα εορτής σου είναι του Αγίου Υακίνθου την 3η Ιουλίου ή αν δεν είσαι πολύ ερωτευμένος τον Ιούλιο, έχεις ως επιλογή την 13η Φεβρουαρίου, ημερομηνία εορτασμού των Αγίων Ακύλα και Πρισκίλλης.

Δεν θα ήταν υπερβολή αν ισχυριζόταν κανείς ότι ο άναρχος θεός έρωτας, κουκουλώνεται, από μια τυπολογία συμπεριφορών, που δίνονται απλόχερα ως λύση από την ψευδό – ελεύθερη εποχή μας. Κλασικό παράδειγμα «λύσεων» με πλήθος επιλογών αποτελεί και ο γάμος. Μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε θρησκευτικό, πολιτικό, επίσημη συγκατοίκηση, σύμφωνο συμβίωσης, ετεροφυλικό ή ομοφυλοφιλικό, κοσμικό ή πριβέ, με κέτερινγκ ή φθηνό. Αν η συνταγή αποτύχει, υπάρχει ένα άλλο πακέτο λύσεων, όπως το διαζύγιο, η τυπική συμβίωση για τα παιδιά και τελικά μια ερωτική διαδρομή από γεμάτη ένταση και αγωνία επιθυμία να διαχειριστούμε τον άναρχο έρωτα , ώστε να υπάρχει πάντα λύση. Δηλαδή λήξη. Για κάθε έρωτα που γιορτάζει του Αγίου Βαλεντίνου και μόνο, ελπίδα είναι ότι υπάρχει πάντα έρωτας, μυστικός και μαγικός, όπως το ερωτικό ξόρκι στο πουγκί. Η προϋπόθεση για να λειτουργεί παντοτινά, είναι να μην ανοίξεις το φυλακτό ποτέ, ούτε και να το βγάλεις από πάνω σου.

Όταν όμως το ρόλο του φίλου, του συντρόφου και του εραστή τον αναλαμβάνουν ένας υπολογιστής, ένα ΑVATAR, η ένας άνθρωπος με τον οποίο υπάρχει επαφή μόνο εξ αποστάσεως, τότε μιλάμε για ένα νέο κοινωνικό φαινόμενο το οποίο οδηγεί στην πλήρη αποστείρωση της ανθρώπινης επαφής. Από έρευνα που πραγματοποίησαν μέσω FACEBOOK μεταπτυχιακοί φοιτητές του τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, προέκυψαν αποκαλυπτικά αποτελέσματα. Το 80% των χρηστών του διαδικτύου που κάνουν cybersex είναι άνδρες, ενώ, ανεξαρτήτως φύλου, το 75% είναι ετεροφυλόφιλοι και το 50% είναι παντρεμένοι ή έχουν σταθερό δεσμό. Το 12% δηλώνει απομονωμένο κοινωνικά. Το «πλάσιμο» ιδανικού συντρόφου, αποτελεί έναν από τους σημαντικούς λόγους αυτής της επιλογής. Από όποια οπτική και να το δούμε, με μια μακρόσυρτη διαδικασία, ο έρωτας, ως αίσθημα, ως φιλοσοφία και πράξη, μετουσιώθηκε σε μια τεχνική διαδικασία και σε μια καταναλωτική συνήθεια.

Θανάσης Πάνου – Musicheaven