Μεταμοσχεύσεις χωρίς βιοηθικά διλήμματα, με ελληνική σφραγίδα

9 Απριλίου 2013

eantoniadou_ copyΔιαβάζοντας κανείς το άρθρο που αναφέρεται στη βράβευση της Ελληνίδας ερευνήτριας Ελένης Αντωνιάδου ως γυναίκας της χρονιάς, στο πλαίσιο του θεσμού «FDM everywoman in technology Awards 2013», πλημμυρίζει οπωσδήποτε με αισθήματα χαράς, και εθνικής υπερηφάνειας. Στην παρούσα συγκυρία, δεν είναι λίγο μια συμπατριώτισσά μας να λαμβάνει μια τόσο υψηλή διάκριση, και μάλιστα εργαζόμενη σε έναν τόσο αξιόλογο τομέα.

Στόχος της ερευνητικής προσπάθειας της κ. Αντωνιάδου είναι η  μείωση του χρόνου αναμονής για μεταμοσχεύσεις, με τη δημιουργία τεχνητών οργάνων από βιοϋλικά και βλαστοκύτταρα. Ήδη υπάρχουν ως κλινικά δεδομένα για μεταμοσχεύσεις τεχνητών οργάνων και συγκεκριμένα: τραχείας, μύτης, αυτιών, σε ασθενείς που βρίσκονταν στο τελικό στάδιο του καρκίνου (εγκεκριμένο από τους ανώτατους θεσμικούς οργανισμούς ελέγχου FDA και European Medicines Agency). Ο συνδυασμός τόσο της επιστημονικής έρευνας πάνω στην τεχνολογία των τεχνητών οργάνων, όσο και η αξιοποίηση της κλινικής εμπειρίας από τις ζώσες και πτωματικές μεταμοσχεύσεις, έφεραν αυτό το ελπιδοφόρο και πολλά υποσχόμενο μεταμοσχευτικά μέλλον, προσμετρώντας στα θετικά και το γεγονός ότι υπερβαίνονται τα όποια ηθικο-κοινωνικά προβλήματα-διλήμματα, τα οποία γεννώνται από τον κλασικό τρόπο μεταμόσχευσης.

Eπιδίωξη της όλης προσπάθειας είναι να υπάρξει μία εναλλακτική μέθοδος, με την οποία δεν θα χρειάζεται να περιμένει κάποιος για χρόνια ολόκληρα σε λίστες για να λάβει κάποιο όργανο. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα της αισιόδοξης προοπτικής αναπτύσσεται και η έρευνα για την κλωνοποίηση οργάνων προς μεταμόσχευση από ταυτόσημο DNA.  

Συλλογιζόμενη ανασκοπικά την ιστορία των μεταμοσχεύσεων, αντιλήφθηκα πως κάθε εποχή, ανάλογα με την επιστημονική γνώση, τεχνογνωσία, κλινική εμπειρία και τεχνολογία που διέθετε, προσέφερε τις δικές της καινοτόμες λύσεις στα προβλήματα που απασχόλησαν την ανθρώπινη ύπαρξη.

Δεν μπορώ να αγνοήσω την ευρηματική και ευφυή επέμβαση με την προκλητική τεχνική της ξενομεταμόσχευσης, από τον Αρχιεπίσκοπο Κριμαίας και Συμφερουπόλεως και Καθηγητή Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Τασκένδης, άγιο Λουκά Βόινο-Γιασενέτσκι, όταν το 1924 για πρώτη φορά στην ιστορία των μεταμοσχεύσεων καταγράφεται η πρώτη επιτυχής μεταμόσχευση νεφρού από ζώο (μοσχάρι), σε νεαρό ασθενή που έπασχε από νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Θυμήθηκα το πρόσωπο, που έκανε πράξη τη Θεολογία, διακονώντας τον άνθρωπο υπό τη διπλή ιδιότητά του: ως επισκόπου (ιατρού των ψυχών) και ως χειρουργού (θεραπευτή των σωμάτων), προσφέροντας στον πάσχοντα άνθρωπο τα δώρα της επιστήμης – την οποία «Κύριος έδωκεν ανθρώποις».

Οι αντιδράσεις σε κάθε καινοτόμο δράση είναι αναμενόμενη. Άλλωστε νόμος της φύσης είναι πως κάθε δράση, φέρνει αντίδραση. Ευχής έργον θα ήταν, τέτοιες επαναστατικές τεχνικές να μη συνοδεύονταν από αντίστοιχα ηθικά διλήμματα καταστάσεων, κάτι που υπόσχεται η αναγεννητική ιατρική με το τεχνικά επιτεύξιμο της μεταμόσχευσης τεχνητών οργάνων.

Ωστόσο δεν μπορούμε να αγνοήσουμε και να υποβαθμίσουμε τις επιτυχείς τεχνικές μεταμόσχευσης που προέρχονται από το διπολικό σχήμα, ζώντες και πτωματικοί δότες. Πηγές μοσχευμάτων, από τις οποίες πολλοί συνάνθρωποί μας οφείλουν όχι απλά την ποιότητα ζωής τους, αλλά την Ύπαρξή τους. Αυτό το δώρο ζωής που γίνεται σήμερα από τους συνανθρώπους μας μέσω της επιστήμης, η αναγεννητική ιατρική “υπόσχεται” να το προσφέρει απευθείας στον πάσχοντα.

Επιλογικά, θα ήθελα να τονίσω πως οι μεταμοσχεύσεις “έζησαν” γιατί οι άνθρωποι έμαθαν να δίνουν. Εύχομαι να έρθει σύντομα η ώρα που η επιστήμη έχοντας εμπλουτιστεί από την κλινική, εμπειρική, εργαστηριακή και τεχνολογική γνώση και μέσα από την εργαστηριακή έρευνα, να αξιοποιήσει τον όγκο των νέων δεδομένων για ένα μέλλον με ευοίωνες προβλέψεις στο χώρο των μεταμοσχεύσεων και με τεχνικές επίτευξης που να μην δημιουργούν βιοηθικούς προβληματισμούς, όπως αυτή της αναγεννητικής ιατρικής.