Όψεις Θρησκευτικής Μισαλλοδοξίας – 1

Όψεις

Θρησκευτικής Μισαλλοδοξίας

Ιστορικά παραδείγματα

Η θρησκευτική μισαλλοδοξία αποτελεί διαχρονικά μία από  τις πλέον  σκοτεινές και απαίσιες αιτίες πού τροφοδοτεί το φανατισμό  και είναι  αιτία  εγκλημάτων εναντίον των ανθρώπων, της ελευθερίας και του πολιτισμού. Ταυτοχρόνως είναι ένας από τούς κύριους λόγους άθλιας δυσφήμισης της ευαγγελικής διδασκαλίας και του χριστιανισμού όταν αυτή προέρχεται  από το χριστιανικό χώρο.

Η ιστορική μνήμη  είναι πάντοτε ασφαλής μέθοδος για να μπολιάζει με ισχυρά αντισώματα τούς ανθρώπους για να μην επαναλαμβάνουν τα αίτια και τις αφορμές που τρέφουν οποιαδήποτε μορφή μισαλλοδοξίας.

Για το πού μπορεί να οδηγήσει η θρησκευτική μισαλλοδοξία και το πόσο αποτρόπαιες πράξεις χρησιμοποιήθηκαν για την τιμωρία των αντιφρονούντων και μάλιστα από ανθρώπους πού αυτοπροσδιορίζονταν ως χριστιανοί, θεωρούμε χρήσιμο να υπενθυμίσουμε ορισμένα τέτοια ιστορικά παραδείγματα από το παρελθόν της Ευρώπης.

1. Ιωάννης Ουΐκλιφ (1324 ; – 1384).  Υπήρξε  Άγγλος θεολόγος και εξέχουσα προσωπικότητα πού συγκρούστηκε με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και θεωρείται  από τούς πλέον επι- φανείς προδρόμους της Μεταρρύθμισης πού  ακολούθησε αργότερα.

Η ισχυρή προσωπικότητα του, η βαθιά γνώση της Αγίας Γραφής την οποία μετέφρασε στην αγγλική γλώσσα από τα λατινικά (Vulgata), η έντονη αίσθηση της πολιτικής και θρησκευτικής ελευθερίας που διά λόγου και γραφίδος εκπροσωπούσε, σε συνδυασμό με τις ρωμαιοκαθολικές καταχρήσεις και κακοδοξίες πού αναπτύχθηκαν μετά το Σχίσμα θα τον οδηγήσουν να συγκρουστεί κατά τρόπο έντονο με τη Ρώμη.

Η κριτική του σε ρωμαιοκαθολικές κακοδοξίες, όπως τον θησαυρό των αγίων, τα λυσίποινα και το εμπόριό τους, στην ανοχή δεισιδαιμονιών σε σχέση με θέματα πίστεως από τον κλήρο, η παρακμιακή πλευρά των επαιτικών μοναχικών ταγμάτων της Δύσης στην εποχή του, το αίτημα του για αποστολική βιοτή του κλήρου, ο τονισμός της αξίας  της μελέτης  Αγίας Γραφής από τούς λαϊκούς ενάντια στην ιεροκρατική καθιδρυ- ματική αίσθηση αυθεντίας της Ρώμης, συνέβαλαν καίρια για ν’ αντιμετωπίσει την οργισμένη αντίδραση της Ρώμης.

Αν στα ανωτέρω συνεκτιμηθεί και το γεγονός της  ισχυρής θεολογικής αμφισβήτησης της θέσης ότι ο πάπας είναι διάδοχος του  Πέτρου και  κληρονόμος της υποτιθέμενης εξουσίας του και κεφαλή της Εκκλησίας,  μαζί με την αμφισβήτηση για τη νομιμοποίηση και το θεμιτό της πληρωμής φόρου υποτέλειας των πολιτικών αρχόντων στον εκάστοτε πάπα, γίνεται αντιληπτό το εύρος της άμεσης και ποικιλόμορφης αντίδρασης της Ρώμης εναντίον του.

 Ο εκκλησιαστικός ιστορικός αρχιμ. Βασ. Στεφανίδης επίσημαίνει πολύ χαρακτηριστικά: «Οι πάπαι εφρόντιζον πρό πά- ντων περί των δυναστικών αυτών συμφερόντων». Ο Ιωάννης Ουΐκλιφ, λέγει ο ίδιος ιστορικός, και δεν είναι ο μόνος, ότι: «έσειεν εκ θεμελίων τον παπισμόν, την ιεραρχίαν, το ιεροτελεστι- κον και κανονικόν δίκαιον».

Αν και οι θέσεις του έτυχαν θερμής και ευρύτατης αποδοχής, από τις πρώτες τιμωρητικές αντιδράσεις εναντίον του υπήρξε η απομάκρυνση του από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης πού δίδασκε, η καταδίκη του τόσο στην Αγγλία, στη σύνοδο του Λονδίνου το 1382, όσο  από τον πάπα Γρηγόριο ΙΑ΄ .

Πέθανε το 1384, αφού προηγουμένως έζησε μία ζωή συνε- χών πιέσεων, διώξεων και διαβολών, ώστε να  πιστεύει, ότι θα επισφραγίσει με το αίμα του τις απόψεις του.

Η μισαλλοδοξία όμως της Ρώμης για το πρόσωπό του θα συνεχιστεί  και αργότερα με την καταδίωξη των οπαδών του, το καύσιμο των έργων του και θα επικυρωθεί και με την καταδίκη του, ως αιρετικού, 31 χρόνια μετά το θάνατό  του από τη Σύνοδο της Κωνσταντίας, πού θεωρείται ως η 16η Οικουμενική για τούς Ρωμαιοκαθολικούς, στη συνεδρίαση της 4-5-1415.

Αποκορύφωμα της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας και του φανατισμού εναντίον του, αποτελεί το αποτρόπαιο γεγονός άτι με αφορμή την καταδίκη του από τη σύνοδο της Κωνσταντίας, τόσα χρόνια μετά το θάνατο του άνοιξαν τον τάφο του, ξέθαψαν τα οστά του, τα έκαψαν δημόσια και πέταξαν την τέφρα στον παραπλήσιο ποταμό Σουίφτ .

π.  Βασίλειος Γεωργόπουλος

Λέκτορας Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.