Σκιά θανάτου

« 39λέγει ὁ Ἰησοῦς• ἄρατε τὸν λίθον. λέγει αὐτῷ ἡ ἀδελφὴ τοῦ τετελευτηκότος Μάρθα• κύριε, ἤδη ὄζει τεταρταῖος γάρ ἐστιν. 40λέγει αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς• οὐκ εἶπόν σοι ὅτι ἐὰν πιστεύσῃς ὄψῃ τὴν δόξαν τοῦ θεοῦ; 41ἦραν οὖν τὸν λίθον. ὁ δὲ Ἰησοῦς ἦρεν τοὺς ὀφθαλμοὺς ἄνω καὶ εἶπεν• πάτερ. εὐχαριστῶ σοι ὅτι ἤκουσάς μου. 42ἐγὼ δὲ ᾔδειν ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεις, ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον, ἵνα πιστεύσωσιν ὅτι σύ με ἀπέστειλας. 43καὶ ταῦτα εἰπὼν φωνῇ μεγάλῃ ἐκραύγασεν• Λάζαρε, δεῦρο ἔξω. 44ἐξῆλθεν ὁ τεθνηκὼς δεδεμένος τοὺς πόδας καὶ τὰς χεῖρας κειρίαις καὶ ἡ ὄψις αὐτοῦ σουδαρίῳ περιεδέδετο. λέγει [αὐτοῖς] ὁ Ἰησοῦς (αὐτοῖς)• λύσατε αὐτὸν καὶ ἄφετε αὐτὸν ὑπάγειν» ( Ιω.11, 39-44)

Αυτό το καλοκαίρι πάνε τριάντα ένα χρόνια από τότε που κάθησα για πρώτη φορά κοντά σ’ ένα ενορίτη μου την ώρα που πέθαινε. Αυτή η εμπειρία μου επαναλείφθηκε εκατοντάδες φορές από τότε. Σε κάθε περίπτωση λάποια πράγματα είναι όμοια και άλλα διαφορετικά- δεν πεθαίνουμε όλοι με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχει όμως ένα κοινό υπαρξιακό χαρακτηριστικό. Σε μεγάλο βαθμό αυτοί που τριγυρίζουν τον ετοιμοθάνατο και τον νεκρό κάνουν λόγο για τον ΄αλλο κόσμο’, και χρησιμοποιούν λόγια ενθαρρυντικά, περιγράφοντας σκηνές από φανταστικές ιστορίες εκείνου του κόσμου, ανάμικτες με χαρά και θαυμασμο.

Σχεδόν όλα απ’ όσα ακούμε γύρω από το θέμα του θανάτου συνοδεύονται με ανακουφιστικά παραμύθια του άλλου κόσμου. Π.χ.«Είναι με τη μητέρα. Δεν χρειάζεται πλέον να ζούν με τον πόνο του χωρισμού».

Οταν πέθανε η γιαγιά μου μου ο Πρεσβυτεριανός ιερέας που εκφώνησε τον επικήδειο λόγο είπε: «Ο Θεός την κάλεσε να γευτεί τα γλυκά της μπισκόττα»! Ολοι μας λατρεύαμε τα μπισκότα της γιαγιάς αλλά σίγουρα δεν έφτανναν κανένα θεικό επίπεδο ούτε αποτελούσαν αιτία για να χαρούμε στο θανατό της!

Ο θάνατος, ειδικά κάποιου αγαπημένου προσώπου, ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα επώδυνος. Ο θάνατος του πατέρα μου την περασμένη εβδομάδα μού αφήσε ένα κενό και μού προκάλεσε μεγάλη θλίψη. Δεν είναι κακό να νιώθουμε κενό και να είμαστε γεμάτοι θλίψη- αυτό είναι κάτι φυσικό. Ωστόσο πρεπει να σκεφτώ πολλά πολύπλοκα θέματα πριν ξεπεράσω αυτήν την εμπειρία.

Ο θάνατος χωρίς την ιδέα του ‘άλλου κόσμου’ είναι ιδιαίτερα δύσκολος γιατί δεν υπάρχει η φαντασία και η ανακούφιση. Δεν μπορώ να φανταστώ πώς είναι η ζωή του πατέρα μου τώρα. Οι Γραφές μάς δίνουν πολύ λίγα στοιχεία. Η ξεκάθαρη επιβεβαίωση στο βιβλίο της Σοφίας ότι «οι ψυχές των δικαίων είναι στα χέρια του Θεού» μού προσφέρει αρκετή ενθάρρυνση. Δεν μπορώ να περιγράψω τι σημαίνει να είναι κάποιος στα χέρια του Θεού αλλά δεν μπορώ και να φανταστώ κάποιον που θέλει να είναι κάπου αλλού.

Πολλές από τις ανακουφιστικές ιστορίες για τον ‘αλλο κόσμο’ που βρίσκουμε στον πολιτισμό μας προέρχονται από ημι-ειδωλολατρικούς μύθους. Δεν μιλούμε για τον παράδεισο τόσο όσο για τα Ηλύσια Πεδία. Το μυστήριο της Ενσάρκωσης- η απόκρυψη του και η έκφρασή του- θέτει υπό αμφισβήτηση τις καθημερινές μας αυταπάτες. Ο Θεός είναι πανταχού Παρών και τα πάντα Πληρών και όμως εμείς Τον αντιλαμβανόμαστε ως απών και όλα τα πράγματα ώς άδεια. Η μεγάλη διστοκία δεν είναι τόσο μεταξύ ιδεών όσο μιά διαμάχη μεταξύ της αντίληψης της πραγματικότητας και της πίστης σε αυτές τις αντιλήψεις.

Το Ευαγγέλιο είναι ξεκάθαρο: «Μάκαριοι οι καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεόν όψονται». Και επομένως η πλειονότητα των ανθρώπων δεν διαθέτει τις προυποθέσεις ώστε να μπορεί να μιλά με αυθεντία για θέματα που άπτονται του Θεού και της υποσχεσής Του για τον παράδεισο. Η πίστη είναι ένα μυστήριο, το οποίο όπως περιγράφει ένας ορθόδοξος συγγραφέας της εποχής μας, είναι ‘όργανο αντίληψης’. Οι Γραφές την αποκαλούν «ελπιζομένων υπόστασις’.

Στην πιό θεμελιώδη έννοιά της, η πίστη είναι η υπόσταση της Χριστιανικής ζωής. Δεν πρόκειται για ‘άλμα πίστεως’ ούτε για ‘εκούσια ελπίδα’ αλλά για μιά εξαιρετικά αμυδρή αντίληψη, σύμφωνα με την οποία τα αντικείμενα εμφανίζονται καθαρά μόνο στο βαθμό που προσδίδουν αρκετή ελπίδα ότι η πραγματικότητα που θεωρούμε θριαμβευτική είναι κάπως απούσα.

Η Χριστιανική πίστη αρχίζει με το Πάσχα του Χριστού. Είναι εύκολο να προσπαθήσει κανείς να αναζητήσει την πηγή αλλού- πχ να αρχίσει με τη Γένεση και να συζητεί τη φύση και το χρόνο της Δημιουργίας. Ωστόσο τέτοιες συζητήσεις, περιλαμβανομένων αυτών που ισχυρίζονται οι κριτικοί της Βίβλου και οι φονταμενταλιστές, δεν έχουν κανένα νόημα εκτός από το Πάσχα του Κυρίου. Το δικό Του Πάσχα, που περιλαμβάνει το Πάθος, τα βασανιστήρια, το Θάνατο, την Ταφή, την Κάθοδο στον Αδη και τη θριαμβευτική Ανάσταση από τους νεκρούς είναι η μοναδική βάση της Χριστιανικής πίστης. Χωρίς αυτή, είμαστε ‘οι πλέον αξιοθρήνητοι των ανθρώπων’ όπως αναφέρει ο απ. Παύλος. Είναι επίσης πολύ εύκολο να προσδώσουμε υπέρμετρη αγιότητα σ’ αυτά τα γεγονότα και να μην καταφέρουμε να τα δούμε στη σωστή τους διάσταση.

Το νεκρό Σώμα του Χριστού στο Σταυρό και κατά την Αποκαθήλωση όπου ο Ιωσήφ από την Αριμαθαία και άλλοι Το ετοίμασαν για την ταφή, έφερε μόνο τα σημάδια ενός νεκρού σώματος. Η αφοσίωσή τους αφορούσε τη μνήμη Του και η θλίψη τους ήταν ίσως βαθύτερη απ’ όση θα μπορούσαμε να φανταστούμε γιατί οι προσδοκίες τους ήταν τόσο μεγάλες.

Ο ευσχήμων Ιωσήφ, απο του ξύλου καθελών το άχραντό Σου Σώμα, σινδόνι καθαρά ειλήσας και αρώμασιν, εν μνήματι καινώ κηδεύσας απέθετο….

Δεν υπήρχαν σημάδια στο ‘άχραντο Σώμα’ γι’ αυτό που θα ακολουθούσε. Φαίνεται ότι οι Απόστολοι είχαν ξεχάσει τις προρρήσεις Του στα τρία χρόνια που βρισκόταν μαζί τους. Όταν έγινε η Ανάσταση, οι μαθητές ήταν πιό προθυμοι να πιστέψουν ότι κάποιος είχε κλέψει το σώμα παρά σ’ αυτό. Ακόμα και οι μαρτυρίες αυτόπτων μαρτύρων αμαυρώθηκαν από λανθασμένη ταυτότητα και θλίψη. Είναι μετά την Ανάσταση που η διδασκαλία του Χριστού αρχίζει να έχει νόημα και να μεταβάλλει τις αντιλήψεις των μαθητών Του. Αν δεν γινόταν η Κάθοδος του Αγίου Πνέυματος κατα την Πεντηκοστή, η άγνοια των Αποστόλων θα έμενε η ίδια.Και έτσι η δική μας πίστη στην Ανάσταση του Χριστού στηρίζεται στη μαρτυρία των Αποστόλων και της Εκκλησίας και στη δωρεά του Αγίου Πνεύματος.

Εχοντας παραμείνει αρκετή ώρα δίπλα από το νεκρό σώμα του πατέρα μου την περασμένη εβδομάδα δεν πρόσεξα καμιά ένδειξη αυτού που πρόκειται να συμβεί. Κρατούσε το σταυρό στο ένα χέρι, μιά εικόνα κρυμμένη στο άλλο και παρέδωσε το πνεύμα του στο Θεό. Το σώμα του αναπαύεται με την ελπίδα της αναστάσεως.Δεν υπάρχουν εδώ φαντασίες για ‘τον άλλο κόσμο’ εκτός από την ηχώ των δικών μου μοναχικών δακρύων. Το σώμα του, όπως και του Λαζάρου πριν από αυτόν, περιμένει τον Ιησού. Οπως και το σώμα του Ίδιου του Ιησού, παραδόθηκε στα χέρια μας χωρίς αντίσταση και διαμαρτυρία. Η ελπίδα του είναι η ίδια με τη δική μου. Χριστός ανέστη εκ νεκρών, θανάτω θάνατον πατήσας και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος.

Όταν θα έρθει ο καιρός πιθανόν να συναντήσω τον πατέρα και τη μητέρα μου στη σιγή του τάφου, αναμένοντας την ανάσταση των νεκρών. Προσεύχομαι ώστε κατά τη διάρκεια της ζωής μου να έχω δώσει τέτοια μαρτυρία για την ανάσταση του Χριστού ωστε η προσοχή των δικών μου και της οικογένειάς μου να εστιαστεί στην πίστη και όχι στο άδειο και μάταιο μου σώμα.

«7ἀλλὰ ἅτινα ἦν μοι κέρδη, ταῦτα ἥγημαι διὰ τὸν Χριστὸν ζημίαν. 8ἀλλὰ μενοῦνγε καὶ ἡγοῦμαι πάντα ζημίαν εἶναι διὰ τὸ ὑπερέχον τῆς γνώσεως Χριστοῦ Ἰησοῦ τοῦ κυρίου μου, δι’ ὃν τὰ πάντα ἐζημιώθην, καὶ ἡγοῦμαι σκύβαλα, ἵνα Χριστὸν κερδήσω 9καὶ εὑρεθῶ ἐν αὐτῷ, μὴ ἔχων ἐμὴν δικαιοσύνην τὴν ἐκ νόμου ἀλλὰ τὴν διὰ πίστεως Χριστοῦ, τὴν ἐκ θεοῦ δικαιοσύνην ἐπὶ τῇ πίστει, 10τοῦ γνῶναι αὐτὸν καὶ τὴν δύναμιν τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ καὶ [τὴν] κοινωνίαν [τῶν] παθημάτων αὐτοῦ συμμορφιζόμενος τῷ θανάτῳ αὐτοῦ, 11εἴ πως καταντήσω εἰς τὴν ἐξανάστασιν τὴν ἐκ νεκρῶν.

12Οὐχ ὅτι ἤδη ἔλαβον ἢ ἤδη τετελείωμαι, διώκω δὲ εἰ καὶ καταλάβω, ἐφ’ ᾧ καὶ κατελήμφθην ὑπὸ Χριστοῦ Ἰησοῦ. 13ἀδελφοί, ἐγὼ ἐμαυτὸν οὔπω / οὐ λογίζομαι κατειληφέναι• ἓν δέ, τὰ μὲν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενος τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενος, 14κατὰ σκοπὸν διώκω εἰς τὸ βραβεῖον τῆς ἄνω κλήσεως τοῦ θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. 15ὅσοι οὖν τέλειοι, τοῦτο φρονῶμεν καὶ εἴ τι ἑτέρως φρονεῖτε, καὶ τοῦτο ὁ θεὸς ὑμῖν ἀποκαλύψει• 16πλὴν εἰς ὃ ἐφθάσαμεν, τῷ αὐτῷ στοιχεῖν» ( Φιλλιπ. 3, 7-17).

Υπάρχουν πολλά στοιχεία στα οποία θα μπορούσαμε να επικεντρωθούμε ώστε να ασπαστούμε την ανάσταση των νεκρών. Πρώτα απ’ ολα το Πάσχα του Χριστού, οι συνεχείς και θριαμβευτικές μαρτυρίες των μαρτύρων και των αγίων, η αίσθηση της δικής μας καρδίας και τα έμπιστα λόγια του Θεού στις Γραφές. Ολα αυτά μάς καθοδηγούν πέραν των δικών μας ισχνών αμφιβολιών σ’ ένα κόσμο που καταργεί την αδυναμία κάθε φαντασίας.

Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν! Δόξα νύν και αεί!

Μετάφραση: Φιλοθέη

Πηγή: http://glory2godforallthings.com/2011/08/25/the-shadow-of-death/