Κατάργηση αργίας: Από το Ιουδαϊκό Σάββατο στη Χριστιανική Κυριακή (2ο μέρος)

18 Νοεμβρίου 2013

  Η Κυριακή κατά τους Αποστολικούς Πατέρες

 Επιστολή Βαρνάβα: «Διο και άγομεν την ημέραν την ογδόην εις ευφροσύνην, εν η και ο Ιησούς ανέστη εκ νεκρών και φανερωθείς ανέβη εις ουρανούς» (Γι’ αυτό και εορτάζουμε την ογδόη μέρα [δηλ. την μέρα μετά το Σάββατο, την Κυριακή] μέσα σε ευφροσύνη, γιατί αυτή τη μέρα ο Ιησούς ανέστη εκ νεκρών κι αφού φανερώθηκε, ανέβηκε στους ουρανούς) (15, 8-9).

 Ιγνάτιος Αντιοχείας: «Ει ουν οι εν παλαιοίς πράγμασιν αναστραφέντες εις καινότητα ελπίδος ήλθον, μηκέτι σαββατίζοντες, αλλά κατά κυριακήν ζώντες, εν η και η ζωή ημών ανέτειλεν δι᾽ αυτού και του θανάτου αυτού» (Όσοι έχοντας ανατραφεί μέσα σε παλιά πράγματα, ήρθαν στην καινούργια ελπίδα, ας παύσουν να ζουν στο Σάββατο, αλλά στην Κυριακή, κατά την οποία και η ζωή μας ανέτειλε δια του Χριστού και του θανάτου του) (Προς Μαγνησιείς 9,1).

142585-555

 Διδαχή των Αποστόλων: «Καθ᾽ ημέραν δε Κυρίου συναχθέντες κλάσατε άρτον και ευχαριστήσατε» (Και την ημέρα του Κυρίου, αφού συναχθείτε, να κόψετε τον άρτο και να τελέσετε τη θεία ευχαριστία) (14:1).

 Ιουστίνος ο Μάρτυρας και Απολογητής: «Τη του ηλίου λεγομένη ημέρα πάντων κατά πόλεις η αγρούς μενόντων επί το αυτό συνέλευσις γίνεται…Κοινή πάντες την συνέλευσιν ποιούμεθα, επειδή πρώτη εστίν ημέρα, εν η ο Θεός κόσμον εποίησε… και Ιησούς Χριστός ο ημέτερος σωτήρ τη αυτή ημέρα εκ νεκρών ανέστη» (Κατά δε την ημέρα τη λεγομένη του ηλίου [την πρώτη μέρα της εβδομάδος] γίνεται συνέλευση εις το αυτό μέρος όλων των πιστών που μένουν στις πόλεις η σε αγροτικές περιοχές…  Πραγματοποιούμε δε τη συνέλευση όλοι μαζί κατά την ημέρα του ηλίου, επειδή αυτή είναι η πρώτη ημέρα κατά την οποία ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο… Και ο Ιησούς Χριστός, ο Σωτήρας μας, αναστήθηκε από τους νεκρούς την ίδια ημέρα) (Α  Απολογία).

 Η ομόφωνη μαρτυρία της αρχαίας Εκκλησίας είναι πως η πρώτη ημέρα της εβδομάδας, η Κυριακή, αποτελούσε ημέρα λατρείας των πρώτων Χριστιανών. Αλλά και στους μετέπειτα χρόνους τονίζεται από τους Πατέρες η σπουδαιότητά της. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, αντιπαραβάλλοντας την πρώτη δημιουργία με την αρχή των εσχάτων γράφει: «ώσπερ η πρώτη κτίσις την αρχήν από Κυριακής λαμβάνει ούτω και η δευτέρα πάλιν εκ της αυτής άρχηται» [23] (όπως η πρώτη δημιουργία άρχισε την ημέρα της Κυριακής, έτσι και η δευτέρα δημιουργία άρχισε πάλι από την Κυριακή).

Η νέα Δημιουργία είναι πιο θαυμαστή από την πρώτη «προς γαρ την άνω φέρει κατάστασιν» (διότι οδηγεί στην ουράνια κατάσταση), ενώ σύμφωνα με τον Ιερό Χρυσόστομο: «ημάς χρη τιμάν την ημέραν ταύτην…Απολωλότες γαρ ήμεν, και ευρέθημεν· νεκροί, και ανεζήσαμεν· εχθροί, και κατηλλάγημεν. Δια τούτο και προσήκει αυτήν τιμάν τιμήν πνευματικήν»[24] (πρέπει να τιμάμε αυτή την ημέρα…Διότι ήμασταν χαμένοι και βρεθήκαμε, νεκροί πνευματικά και αναζωογονηθήκαμε, εχθροί του Θεού και συμφιλιωθήκαμε… πρέπει να αποδίδουμε στην ημέρα αυτήν την πνευματική τιμή που αρμόζει).

Η διδασκαλία των αγίων Πατέρων δεν είναι αυθαίρετο κατασκεύασμα ανθρώπων· είναι η πίστη στην αποκαλυμμένη αλήθεια του Χριστού, με βάση το γεγονός της Αναστάσεώς Του, που έλαβε χώρα ημέρα Κυριακή. Τα παραπάνω επισφραγίζουν η Σύνοδος  της Λαοδικείας  (4ος αι.μ.Χ.) και η ΣΤ΄  Οικουμενική Σύνοδος (7ος αι. μ.Χ.)[25].  Αλλά και εκτός του εκκλησιαστικού χώρου, πολλοί αυτοκράτορες αρχής γενομένης από τον Μέγα Κωνσταντίνο[26], όρισαν με διατάγματα την καθιέρωση της Κυριακής ως αργίας.

            Η αργία της Κυριακής σήμερα

 Δυστυχώς στις μέρες μας, μεταξύ των πλείστων άλλων που μεταβάλλονται ανησυχητικά και αποδομούνται, πλήττεται και ιερή ημέρα της Κυριακής ως ημέρα αργίας, προσευχής και λατρείας του Θεού.

  Ήδη εφαρμόζεται ο νέος νόμος 4177/2013 για προαιρετική λειτουργία της αγοράς επτά Κυριακές τον χρόνο, με άνοιγμα των καταστημάτων από τις 11 το πρωί έως τις 8 το βράδυ. Το επόμενο βήμα, θα είναι πιθανότατα η αύξηση του αριθμού των Κυριακών (οι αρμόδιοι αντιπεριφερειάρχες των νομών μπορούν υπό προϋποθέσεις να διευρύνουν το μέτρο) και το άνοιγμα των καταστημάτων πριν από τις 11 το πρωί. Η πραγματοποίηση των ανωτέρω θα οδηγούσε ευθέως στην ανατροπή της ισορροπίας που υφίσταται στην εκκλησιαστική, οικογενειακή και κοινωνική ζωή με την κατάργηση της από Θεού και από αιώνων καθιερωμένης αργίας της Κυριακής, η οποία έχει επεκταθεί ακόμα και σε μη χριστιανικούς λαούς.

 Η Κυριακή, όπως δηλώνεται και από το περιεχόμενο της λέξης, είναι ημέρα αφιερωμένη ολόκληρη στον Κύριο. Η Εκκλησία μας έχει προ πολλού ταχθεί κατά της κατάργησης της αργίας της Κυριακής τόσο δια των δηλώσεων του Μακ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου, όσο και δια πλήθους Μητροπολιτών και Αγιορειτών Πατέρων, καθώς και δια του Εκπροσώπου Τύπου της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κορίνθου κ.κ. Διονυσίου, ο οποίος τόνισε ότι «πρέπει να παραμείνει αργία, ώστε να δίνεται η ευκαιρία στους χριστιανούς να λατρεύουν τον Θεό τους, αλλά και να τους παρέχεται η δυνατότητα να αναπαύονται από τον κόπο της εβδομάδος και να προετοιμάζονται και να προγραμματίζουν τις όποιες κινήσεις τους για την επομένη που ξεκινά».

 Κατά της αποδυνάμωσης της αργίας της Κυριακής, που δεν πλήττει βεβαίως μόνο την Ελλάδα, έχουν ταχθεί – πλην της Εκκλησίας – οργανώσεις πολιτών και συνδικάτα εργαζομένων και έχουν αναπτυχθεί τόσο στη χώρα μας όσο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες  «κοινωνικές συμμαχίες» που δεσμεύονται ότι θα αγωνιστούν για τη διαφύλαξη της ημέρας της Κυριακής ως γενικής αργίας, καθώς και για τη διεκδίκηση ανθρωπίνων συνθηκών εργασίας. Ιδιαίτερα στην πολύπαθη χώρα μας που δοκιμάζεται ανηλεώς από οικονομική και ηθική κρίση, τα προβλήματα της αγοράς δεν προκαλούνται από το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων, αλλά από την έλλειψη ρευστότητας και την συνεχώς μειούμενη αγοραστική δύναμη των συμπατριωτών μας. Γίνεται έτσι φανερό, ότι η πεποίθηση που βλέπει στην διεύρυνση του ωραρίου των καταστημάτων μία λύση-πανάκεια στη διαρκώς εντεινόμενη ύφεση, εμφανίζεται τουλάχιστον απλοϊκή και αρκούντως προβληματική. Για τον λόγο αυτό αντιδρά και η πλειονότητα των εμπορικών συλλόγων της χώρας στην κατάργηση της αργίας, θεωρώντας την απόφαση εξοντωτική, ιδιαίτερα για τους μικρούς επιχειρηματίες οι οποίοι αδυνατούν να ανταγωνιστούν τους πολυεθνικούς κολοσσούς.

 Κλείνοντας το παρόν, οφείλουμε να τονίσουμε ότι η επιτυχία η μη του νομοθετήματος που αναφέρεται στη βεβήλωση της αργίας της Κυριακής θα κριθεί από τη στάση όλων μας. Αν ο λαός μας, ο ορθόδοξος ελληνικός λαός, εξακολουθήσει να τιμά, και μάλιστα τώρα με μεγαλύτερο ζήλο, την αγία αυτή ημέρα λατρεύοντας τον Θεό, ενδυναμώνοντας τους οικογενειακούς δεσμούς, επιτελώντας έργα αγάπης και απέχοντας από εμπορικές δραστηριότητες, ο ίδιος ο εμπορικός κόσμος θα παραμερίσει το μέτρο ως άχρηστο.

[23] Εις την καινήν Κυριακήν, PG 36, 612.

[24] Περί της ελεημοσύνης, PG 51,265.

[25] Σύμφωνα με την πρώτη, «ου δει χριστιανούς ιουδαΐζειν και εν τω σαββάτω σχολάζειν, αλλ’ εργάζεσθαι αυτούς και εν τη αυτή ημέρα, την δε Κυριακήν προτιμώντας, είγε δύναιντο, σχολάζειν ως χριστιανοί. Ει δε ευρεθείεν ιουδαϊσταί, έστωσαν ανάθεμα παρά Χριστώ» (Κανόνας ΚΘ΄), ενώ από τη δεύτερη καθιερώθηκε η Κυριακή ως «τελεία αργία».

[26] Αυτοκρατορικό Διάταγμα της 3ης Μαρτίου 321.