Αεροδιαστημικός Τουρισμός: Δυνατότητες και Προοπτικές

16 Δεκεμβρίου 2013
aeospace_01_UP

Το διαστημόπλοιο Soyuz TMA-03M προσεγγίζει το διεθνή διαστημικό σταθμό ISS (φωτ.: ESA)

Μεταξύ των ποικίλων ιδεών που έχουν προταθεί για την εμπορική εκμετάλλευση των αεροδιαστημικών πτήσεων ιδιαίτερη θέση κατέχει ο τουρισμός, ο οποίος δείχνει ιδιαίτερα ελκυστικός, αφού μπορεί να προσελκύσει και ιδιωτικά κεφάλαια στην αναβάθμιση της διαστημικής τεχνολογίας.

Οι πτήσεις ανθρώπων στην εξαιρετικά αραιή ανώτερη ατμόσφαιρα άρχισαν το 1961, με την πρώτη τροχιακή αεροδιαστημική πτήση σε υψόμετρα 169~327km γύρω από την Γη του κοσμοναύτη Yuri Gagarin, μέσα στο σοβιετικό όχημα Vostok 1 που είχε μάζα 4.725 kg, το οποίο σχεδίασε ο σπουδαίος πυραυλικός επιστήμονας Sergey Korolyov. Έκτοτε τόσο ο ανταγωνισμός όσο και η διεθνής συνεργασία επέφεραν την τεράστια βελτίωση στην σχετική τεχνολογία, με αποτέλεσμα να υπάρχει μόνιμα σε τροχιά ένας επανδρωμένος διεθνής διαστημικός σταθμός (Mir, ISS). Ενώ παράλληλα έγιναν πολλές σκέψεις και προτάθηκαν διάφορες ιδέες, για την εμπορική εκμετάλλευση των αεροδιαστημικών πτήσεων, ούτως ώστε να αξιοποιηθεί η μικροβαρύτητα, το διαστημικό κενό και η πρόσκαιρη πτήση ή/και η διαμονή σε υψόμετρα που δεν φτάνουν τα αεροσκάφη. Μεταξύ των ποικίλων ιδεών ο τουρισμός ήταν πάντοτε η ελκυστικότερη επιδίωξη, αφού μπορεί να προσελκύσει και ιδιωτικά κεφάλαια στην αναβάθμιση της τεχνολογίας και στην παροχή υπηρεσιών.

Σήμερα πλέον τα σχέδια για τον αεροδιαστημικό τουρισμό εξετάζονται σοβαρά, όχι μόνο από την διαστημική βιομηχανία, αλλά και από την πολύ μεγαλύτερη και ευρύτερη ταξιδιωτική και τουριστική επιχειρηματική δραστηριότητα. Η άμεση προοπτική είναι να υπάρξουν αρκετοί τουρίστες που θα ενδιαφέρονται για τις εμπειρίες στην μικροβαρύτητα και έτσι θα εξετάζουν την δυνατότητα για μια βόλτα στο διάστημα σε υποτροχιακές και σε τροχιακές πτήσεις, κάτω από τις ζώνες Van Allen.

Οι ιδιαίτερα σημαντικές οικονομικές και τεχνικές απαιτήσεις, για την ανάπτυξη τέτοιων πρωτοβουλιών, τόσο από δημόσιους όσο και από ιδιωτικούς διαστημικούς φορείς, καθυστέρησαν την έναρξη των δοκιμαστικών εγχειρημάτων. Όπου όμως αυτά πραγματοποιήθηκαν, έδειξαν ότι δεν έχει πολλά αρνητικά στοιχεία η συμμετοχή ενός κατάλληλα καταρτισμένου και πολύ πλούσιου τουρίστα, στις τροχιακές αποστολές δημοσίων φορέων, όπως είναι ο Dennis Tito (2001) που πλήρωσε 20Μ$, ο Mark Shuttleworth (2002), ο Greg Olsen (2005), η Anousheh Ansari (2006), ο Richard Garriott (2008), ο Guy Laliberte (2009) και ο Charles Simonyi (2007 & 2009 στον ISS) που πλήρωσε 60Μ$ για την συμμετοχή του σε δύο πτήσεις. Ενώ για όσους διαθέτουν λιγότερα ποσά (70-250Κ$/άτομο) προγραμματίζονται ημίωρες υποτροχιακές πτήσεις σε υψόμετρα γύρω στα 100Km με ιδιωτικά πυραυλοκίνητα αεροσκάφη ή/και με ειδικά αερόστατα σε χαμηλότερα υψόμετρα.

parabolic_flight

Ημιτονοειδείς πτήσεις αεροσκαφών για επαναληπτικά μηδενικό G (μικροβαρύτητα) επί 30 δευτερόλεπτα

Οι ενδείξεις αυτές ενισχύονται και με την εμπειρία από τις ιδιωτικά οργανωμένες ημιτονοειδείς πτήσεις, με συμβατικά αεροσκάφη που ήδη γίνονται τακτικά σε υψόμετρα 8-12Km, με κύριο σκοπό την εκπαίδευση στην μικροβαρύτητα και την αντίστοιχη έρευνα της ανθρώπινης αντοχής, απόδοσης και συμπεριφοράς.

aeospace_05

Η υπάρχουσα επιστημονική γνώση, για τις περιβαλλοντικές συνθήκες του διαστήματος (ακτινοβολίες, κενό, μικροβαρύτητα), αποτρέπει προς το παρόν τα υψόμετρα πάνω από 500Km (μέσα ή έξω από τις ζώνες Van Allen), τα μικρά παιδιά και την μεγάλη διάρκεια παραμονής (πέραν των δύο εβδομάδων) σε μικροβαρύτητα. Έτσι οι εφαρμογές του αεροδιαστημικού τουρισμού, εκτός από τις ημιτονοειδείς με τα συμβατικά αεροσκάφη, μπορεί να περιλαμβάνουν τις σύντομες υποτροχιακές και τροχιακές πτήσεις με πυραυλοκίνητο αεροσκάφος σε υψόμετρα πλέον των 100Km και τις πτήσεις με κάποιου τύπου αερόστατο, σε υψόμετρα δεκάδων Km. Το είδος, η διάρκεια και το κόστος της τουριστικής υπηρεσίας είναι σημαντικό ζήτημα για τον ενδιαφερόμενο τουρίστα. Ο οποίος θα μπορούσε να εξετάσει τόσο την περίπτωση της δαπάνης μερικών χιλιάδων ευρώ, για να βρεθεί για λίγο σε συνθήκες μικροβαρύτητας, όσο και την πληρωμή μερικών δεκάδων χιλιάδων ευρώ, για την συμμετοχή σε μια υποτροχιακή πτήση που θα διαρκεί περισσότερο.

aerospace_04

O παράλυτος καθηγητής Stephen Hawking σε ημιτονοειδή πτήση το 2007

Οι αεροδιαστημικοί επιστήμονες και οι ειδικοί στον τουρισμό έχουν ταξινομήσει στατιστικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αεροδιαστημικός τουρισμός. Με δεδομένο ότι η ασφάλεια και η προσωπική υγιεινή είναι πολύ σημαντικές στις διαστημικές πτήσεις, γίνονται διάφορα σενάρια, για το υπόβαθρο και την προοπτική του αεροδιαστημικού τουρισμού για μεγαλύτερη της ωριαίας διάρκειας και για τα προφίλ των φορέων εκμετάλλευσης των τροχιακών και υποτροχιακών πτήσεων. Ο διαστημικός τουρίστας δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί όπως ο επιβάτης ενός αεροσκάφους, αλλά πρέπει να ακολουθήσει μια διαδικασία κατάρτισης, ανάλογα με το είδος της πτήσης. Έτσι για τις υποτροχιακές πτήσεις, απαιτείται θεωρητική κατάρτιση, συνδυασμένη με πρακτική για το ραγδαία μεταβλητό G και για τυχόν απότομη αποσυμπίεση. Εκτός αυτών για τις τροχιακές πτήσεις απαιτείται λεπτομερέστερη θεωρητική και πρακτική κατάρτιση, για τις διαδικασίες επιβίωσης, διατροφής και προσωπικής υγιεινής.

Πλην όμως για να γίνουν πραγματικότητα αυτά, από κάποιον τουριστικό φορέα, θα πρέπει να δεσμευτούν σημαντικές επενδύσεις που θα συνοδεύονται από την ανάπτυξη περίπλοκων και πιθανόν νέο-αναπτυσσόμενων τεχνολογικών δομών. Επομένως απαιτείται η συνδρομή του πολυεθνικού κεφαλαίου στην αεροδιαστημική επιστήμη και τεχνολογία. Το σημαντικό είναι ότι κατά τα τελευταία χρόνια, η έννοια των αεροδιαστημικών πτήσεων στον χώρο του τουρισμού τείνει να γίνει αποδεκτή από το ευρύ κοινό, αν και ένα μέρος του κοινού αμφιβάλει για την ασφάλεια και την άνεση που θα προσφέρουν τα ταξίδια στο διάστημα. Επί πλέον όμως στην πράξη διατίθενται μικρός αριθμός από αεροσκάφη, αερόστατα και μικρά πτητικά διαστημικά οχήματα, ενώ καθυστερεί η ανάπτυξη των οχημάτων και μεθόδων που θα μαζικοποιήσουν την νέα αυτή αγορά, με στόχο να γίνει προσιτό το υπερβολικό έως και απαγορευτικό σημερινό κόστος.

aeospace_02

Η Samantha Cristoforetti και ο Alexander Gerst σε εκπαιδευτική ημιτονοειδή πτήση (φωτ. ESA)

Οι συνθήκες που επικρατούν στην δορυφορική βιομηχανία, δείχνουν τον αναπτυξιακό δρόμο που θα πρέπει να ακολουθήσουν και οι επιχειρήσεις που σχεδιάζουν να δραστηριοποιηθούν στον αεροδιαστημικό τουρισμό. Στον τομέα αυτόν μια τουριστική μεσογειακή χώρα, όπως η Ελλάδα που δεν διαθέτει πυραυλική τεχνολογία, μπορεί και πρέπει να προετοιμαστεί, για να προσφέρει συνδυασμούς του επίγειου με κάποιον από τους τύπους του αεροδιαστημικού τουρισμού. Όπως είναι οι πτώσεις αλεξιπτωτιστών από αερόστατο σε μεγάλο υψόμετρο (space diving) και οι περιηγήσεις με αερόστατο που θα έχει κλειστή καμπίνα ή οι ημιτονοειδείς πτήσεις ενός ειδικά διαμορφωμένου αεροσκάφους. Πολλά μπορούν να  προσφέρουν, τόσο οι διεθνείς συνεργασίες με φορείς που δραστηριοποιούνται στην πυραυλική και στην διαστημική τεχνολογία, όσο και η παρακολούθηση των σχετικών εξελίξεων και πρωτοβουλιών. Ούτως ώστε κάθε εγχείρημα να είναι ασφαλές, ελκυστικό και προσιτό σε ένα τμήμα των τουριστών που θέλουν την χαλάρωση, αλλά και την μύηση σε πρωτόγνωρες εμπειρίες.