Les Russes blancs: Οι Ρώσσοι της εξορίας
17 Δεκεμβρίου 2013Το παρόν βιβλίο είναι μία ενδιαφέρουσα μελέτη για τους Ρώσσους που αναγκάσθηκαν να εξορισθούν από την πατρίδα τους, εννοώντας όχι μόνον τους αριστοκράτες και τους μοναρχικούς αλλά ακόμη και τους σοσιαλεπαναστάστες.
Τίτλος: Les Russes blancs Συγγραφέας: Alexandre Jevakohoff: Εκδότης: Éditions Tallandier Paris 2011 ISBN:9782847347692 Σελ.: 624
Ο Alexandre Jevakohoff, ο οποίος είναι γενικός Επιθεωρητής των Οικονομικών στην Γαλλία, είναι γνωστός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό από την βιογραφία του Κεμάλ Ατατούρκ (εκδ. Τραυλός, Αθήνα 2002).
Το παρόν αναφέρεται γενικώς σ’ αυτούς που δεν ήταν με την πλευρά των «Κόκκινων». Η ιστορική αφήγηση καλύπτει μεν το διάστημα των ετών 1905-1937, αλλά δίδει ιδιαίτερη έμφαση στα χρόνια της εξουσίας των μπολσεβίκων κατά την διάρκεια και μετά τον εμφύλιο πόλεμο.
Το πρώτο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στην φυγή από την πατρίδα (σσ. 13-226) και το δεύτερο μέρος στο ενδεχόμενο της επιστροφής στην πατρίδα (σσ. 229-369). Οπωσδήποτε η πατρίδα δεν θα είναι πλέον αυτή που έχουν αφήσει όταν έφυγαν. Παράλληλα έχει παρατηρηθεί ότι «ήταν εκ των πραγμάτων αδύνατο να συνενωθούν οι εξόριστοι γύρω από μία συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, αφού ανάμεσά τους υπήραχαν φιλομοναρχικοί και αντιμοναρχικοί, σοσιαλιστές και αντισοσιαλιστές» (Οrl. Figes, Ο χορός της Νατάσας, μέρος δεύτερο, μετ. Χρ. Οικονόμου, Εκδόσεις Ηλέκτρα, Αθήνα, 2006, σ. 318).
Στο τρίτο μέρος ο Jevakhoff θέτει το ζήτημα της προτεραιότητας της επιβίωσης τόσο για τον Ρώσσο που έφυγε από την πατρίδα του, όσο και για τον Ρώσσο έμεινε στην Ρωσσία (σσ. 373-479).
Η βιβλιογραφία που παρατίθεται (σσ. 567-587) είναι εξαιρετικώς χρήσιμη, αλλά όχι εξαντλητική. Δείχνει πάντως ότι ο συγγραφέας, αν και όχι ιστορικός, γνωρίζει καλώς τα πράγματα.
Για τις ιστορικο-πολιτικές προσεγγίσεις ο σ. επικαλείται συχνά τις απόψεις επιφανών μελών της Ρωσσικής Διανοήσεως της εποχής πριν από την Επανάσταση, η οποία διέβλεπε την πορεία των πραγμάτων, ήτοι την άνοδο των μπολσεβίκων και την πτώση του τσαρισμού (βλ. σχετικώς σ. 39, σσ. 125-126).
Εκτενώς αναφέρεται ο Jevakhoff στον ρόλο των εμιγκρέδων οι οποίοι σχημάτισαν μία Ρωσσία εκτός της Ρωσσίας (πβ. σ. 354 κεξ.). Εδώ ένα από τα ζητήματα που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και περαιτέρω εξετάσεως είναι αν οι Ρώσσοι μοναρχικοί προσήγγισαν τις ιδέες του Χίτλερ (σσ. 295-308).
Ενδιαφέρουσα και χρήσιμη η μελέτη του Jevakhoff για τους αντιθέτους προς την εξουσία των μπολσεβίκων Ρώσσους οι οποίοι έφυγαν από την πατρώα γη. Κρίσιμο λοιπόν και με πολλές και διαφορετικές απαντήσεις παραμένει το ερώτημα που διατυπώνει ο συγγραφέας στο βιβλίο του: «Ποιοί εκπροσωπούν την πατρίδα, αυτοί που βρίσκονται στην πατρίδα η οι εξόριστοι;» (σ. 107).