Σχόλιο στην παράσταση «προσδοκώ ανάστασιν νεκρών»

Σαν ένα όραμα μου αποκαλύφθηκε όλη η παράσταση, που διαμορφώθηκε και πραγματοποιήθηκε για το Ιερό του Ναού της Υπαπαντής της Sartrouville, στο Παρίσι. Με διαστάσεις 3×3μ. περίπου, η μεγάλη τοιχογραφία ονομάστηκε «προσδοκώ ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος», και απλώνεται πίσω από την Αγία Τράπεζα, στο κεντρικό τμήμα του Ιερού που δεν περιέχει τον συνήθη θολωτό χώρο της κόγχης, αλλά  ορίζεται από ένα τοίχο κάθετο και επίπεδο.

Εάν μέσα στο Ιερό, με την δύναμη του Αγίου Πνεύματος, συν-τελείται λειτουργικά η μεταβολή των τιμίων δώρων του Θεού, του άρτου και του οίνου, σε Σώμα και Αίμα του Θεού και Υιού του Πατρός και Θεού, τότε το Ιερό σημαίνεται οργανικά, ως ο τόπος της Θείας Ευχαριστίας, και συνεπώς περαιτέρω σημαίνεται ως ο γενέθλιος τόπος της θεανθρώπινης Εκκλησίας.

Βαστάζοντας στην καρδιά μου το βιωματικό απόσταγμα όλων αυτών, σύντομα αισθάνθηκα ότι η έλλειψη της κόγχης, στο ναό της Υπαπαντής, δηλ. η έλλειψη του χωρικού βάθους και ο περιορισμός της εικαστικής δραστηριότητας στην επιπεδότητα της επιτοίχιας επιφάνειας καθώς και η απόκρυψη εξαιτίας των λειτουργικών σκευών της Αγίας Τράπεζας, κεντρικών σημείων της προσφερόμενης επιφάνειας, θα αποτελούσαν τελικά αφορμές για μια αποκαλυπτική εικονογραφική και εικαστική αφήγηση. Όλα αυτά τα εμπόδια στάθηκαν αφορμές για να σημανθούν εικονογραφικά και ανακαινιστικά οι μεγάλες αλήθειες της θείας Ευχαριστίας, της προσευχής και της ζωοποιού νεκρώσεως, ως δρόμοι εισόδου της εν τόπω και χρόνω ιστορικής μας ενέργειας, μέσα στην αιωνιότητα της Αναστάσεως και της Ζωής, της Υιοθεσίας, και της Αγάπης του Θεού.

Έτσι ο κεντρικός εικονογραφικός άξονας, στα κατώτερα μέρη της παράστασης, σχηματοποιείται από τον σκοτεινό τόπο του Άδη και από το Κενωθέν Μνημείο του Ιησού Χριστού, ενώ στο επάνω μέρος της ολοκληρώνεται από τον κατάφωτο θόλο της ερχόμενης Βασιλείας του Θεού.

 Το κενωθέν Μνημείο του Χριστού, οπού εντός του  λάμπουν σώα, τα άθικτα και αδειανά σουδάρια του Εσταυρωμένου και Αναστάντος Θεανθρώπου, μορφοποιεί, προς το μέσον ολόκληρης της σύνθεσης, τη βάση ενός φωτοειδούς Δισκοπότηρου. Το δισκοπότηρο αυτό, μεταφέρει με τον κορμό του το βλέμμα μας ψηλά προς τον ουρανό, ενοποιώντας τα καταχθόνια τα επίγεια και τα επουράνια. Χτισμένο με οπάλιο φως σε τόνους ανοιχτού γαλάζιου, ενσωματώνει αφενός το μητρικό-θεομητορικό μυστήριο της Μητέρας του Θεού, που εγκωμιάζεται, ως Πλατυτέρα των γαλανών ουρανών, και αφετέρου το εκκλησιαστικό Μυστήριο της του Θεού ενσωματώσεως. Στην κορυφή λοιπόν του ευχαριστιακού δισκοπότηρου και εντός αυτού, εικονίζεται με ενδύματα εξαστράπτοντα ο ηλιοειδής Θεός Λόγος, που ως τέλειος Θεός και τέλειος Άνθρωπος, υποστασιοποιεί και ιερουργεί το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αλλά και ως «πάλιν ερχόμενος» βασιλέας της Δόξας και Αρχιερέας της θείας υιοθεσίας, ευλογεί και αγκαλιάζει, με τα δύο Του χέρια, τη σύμπασα Εκκλησία και την σύμπασα κτίση. Ταυτόχρονα, με πατρικό βλέμμα θυσίας, με πρόσωπο-χώρα ζωής, παρέχει  και παραθέτει τοις πάσιν ανθρώποις τον εκουσίως προσφερόμενο, διαδιδόμενο και εκχεόμενο Εαυτό Του, ως την όντως τροφή και το όντως ποτό της αθανασίας, της αφθαρσία, της ελευθερίας και της αγάπης.

Τα αδειανά σουδάρια, δηλ. οι εντάφιες λωρίδες που φιλοξένησαν το πανάγιο σώμα του  ενταφιασθέντος Ιησού, ως σύμβολα νικητήρια του θανάτου, ξετυλίγονται σχηματίζοντας,  από τα κατώτερα έως τα  ανώτερα μέρη της σύνθεσης, ένα πελώριο πίδακα αδύτου φωτός. Και μέσα στον πίδακα αυτό, ζωγραφίζονται δοξολογώντας και γονατίζοντας, κρατώντας λαμπάδες και φτερουγίζοντας, ολόφωτοι αρχάγγελοι,  πανηγυρίζοντα εξαπτέρυγα, πνεύματα διακονικά και άχραντες αγγελικές δυνάμεις.

Εξάλλου, από τα βραχώδη κράσπεδα της κοιλότητας του Άδη, τα ζωγραφικά προεκτεινόμενα όρια αναμέσον της ζωής και του θανάτου, ως άλλες επιτάφιες λωρίδες, διαμορφώνουν εκατέρωθεν του κεντρικού Δισκοπότηρου της Ζωής και των αγγέλων, δύο άλλες ζώνες. Και μέσα σε αυτές ζωγραφίζονται, εγειρόμενοι  και εκθαμβούμενοι, οι απ’ αιώνος κεκοιμημένοι.

 Αρχή λοιπόν γίνεται από τον προπάτορα Αδάμ και την προμήτορα Εύα, που με σταυρωμένα χέρια προσευχόμενοι και οι δύο, εξέρχονται πρώτοι, προς συνάντηση του Κυρίου του θανάτου και της ζωής, ατενίζοντες τον πάμφωτο και Ζωοδόχο Τάφο του Χριστού. Ακολουθούν από δεξιά, ο άκακος Δίκαιος Άβελ και από αριστερά και απέναντί του ο προφήτης Ενώχ, πρόσωπο σημαντικό και μυστικό της Αποκάλυψης. Επάνω από τον Άβελ, την έξοδο των αγίων συνεχίζει ο πύρινος προφήτης Ηλίας, πρόσωπο επίσης επίκαιρο των εν τοις εσχάτοις φοβερών τελουμένων. Και ψηλότερα από τον Ενώχ, εικονίζεται ο Δίκαιος Μελχισεδέκ, ζωντανό σύμβολο της ιεροσύνης του Χριστού. Και επάνω από αυτούς  και από τις δύο πλευρές, δοξασμένα σώματα άλλων αγίων, εμφανιζόμενα, διαπλάθουν μια αλυσίδα αναστημένης ζωής και αισθητοποιούν το ζωντανό και μυριοκύτταρο ποταμό των αγαπημένων και ενχριστωθέντων παιδιών του Θεού.

Το κεντρικό φως, χλοερό λευκό και λευκό σαπφείρινο και τυρκουάζ, στο μέσον της παράστασης, πηγάζει από το δοξασμένο Σώμα του Χριστού. Διαπερνάει όλο το θόλο ψηλά και όλο τον τόπο της Ουράνιας  Βασιλείας, πληρώνει  το άγιο Δισκοπότηρο και ξεχύνεται αείζωο και ενεργητικό, όπως το Άγιο Φως του Μεγάλου Σαββάτου, στον ναό της Αναστάσεως των Ιεροσολύμων. Όμως ο κεντρικός αυτός άξονας,δεν είναι  μόνο ένας πίδακας του  μεγάλου Φωτός της Αναστάσεως. Είναι επίσης μία εικονογραφική επίσκεψη της δόξας της Μεταμορφώσεως, που επέρχεται και κατακλύζει, με την δυναμική νεφέλη του θαβωρείου Φωτός, όλη την κορυφή της σύνθεσής μας.  Και επιπλέον, είναι ένας λειτουργικός-ευχαριστιακός στύλος του θεανθρώπινου Φωτός, που διανοίγει δραστικά, προς μία απερίγραπτη και αχώρητη υπερτελειότητα, τον κύκλο της μεγάλης και τέλειας προσευχής. Στην προσευχή αυτή, ο Ιησούς Χριστός ως εκκλησιαστική Αυτοπηγή της Θείας Ευχαριστίας, και του Θείου Φωτός, ιερουργεί περιβαλλόμενος κατάσαρκα ένα χιτώνα-πέπλο των αχνορόδινων σωματικών στοιβάδων του ανθρώπου. Και επάνω από αυτόν τον χιτώνα, περιβάλλεται από  ένα ιμάτιο-πέπλο της αχνοπράσινης λαμπρότητας και αίγλης της Εδέμ. Μαζί του, συλλειτουργεί μεθεκτικά, σύμπασα η ανθρωπότητα και σύμπασα η Εκκλησία του Θεού, και για το λόγο αυτό, στα δεξιά του Βασιλέα της Δόξας, προΐσταται η Μητέρα του Θεού, και από τα αριστερά Του ο Άγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος.

Η Παναγία  και ο Πρόδρομος παρίστανται  ευλαβικοί, μετάρσιοι, σε στάσεις κεκλιμένες, ερμηνεύοντας έτσι και τον εικονογραφικό τύπο της Δεήσεως. Τελούντες εν τούτοις μέσα στη Λειτουργία της αδιάλειπτης προσευχής και γενόμενοι ως λαμπάδες της θείας  χάρης,  πάσχουν  τους θεουργικούς και άρρητους αρπαγμούς του Πνεύματος. Δια τούτο οι  μορφές τους, εδώ στην σύνθεση αυτή, ανασαίνουν ολόσωμες μέσα στο άβατο αέρα των θείων ενεργειών και τα σώματά τους κολυμπούν μέσα στο ρεύμα των αστραπών του Ακτίστου Φωτός που τις περιβάλλει. Και έτσι, κυκλοειδώς αλλά ανοιχτά διαμορφούμενο, ως συμμετρικά ασύμμετρος θόλος πολλαπλών ζωνών, στοιβάδων και διαφυγών ολοκληρώνεται το εικονογραφικό και προσφερόμενο αυτό όραμα.

 Ο Ιησούς Χριστός, ιστορημένος κομβικά σε αυτή την εικονογραφική σύνθεση, τόσο ως περιεχόμενο, δηλ. σώμα, κεφαλή και καρδιά του εκκλησιαστικού και μητρικού δισκοπότηρου, όσο και ως πλήρωμα της προσευχής του καθενός και της όλης Εκκλησίας, ενίσταται βέβαια και όλος έρχεται σε αυτόν τον κύκλο της προσευχόμενης Εκκλησίας. Αλλά ταυτόχρονα, εξίσταται όλος, αν-έρχεται, πορεύεται και δια-βαίνει προς αυτό το ανεξάντλητο άνοιγμα της υπερτέλειας, της ενοτριαδικής και υπερούσιας πραγματικότητας. Ή καλύτερα, συγκροτεί και συνιστά ο ίδιος την αμφίδρομη Πύλη, τον αένναο Δρόμο και την υπερβατική διάβαση προς την ενοτριαδική Κοινωνία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος και προς το περισσόν της Θείας και όντως Αγάπης.

Μέσα στα σκοτεινά αυτά χρόνια, μέσα στο κρίσιμο 2013, σαν ένα όραμα αυγής της ερχόμενης, της ανέσπερης και ασκίαστης Ημέρας του Θεού, μου αποκαλύφθηκε η παράσταση αυτή και προσδοκώ ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος. Αμήν.