Ένα διεθνές Συνέδριο για την Απόκρυφη Χριστιανική Γραμματεία

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΡΥΦΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Η Αρχαία Χριστιανική Γραμματεία και τα Χριστιανικά Απόκρυφα

Θεσσαλονίκη, 26-29 Ιουνίου, 2014

Ένα πρωτοποριακό στον τομέα του Συνέδριο πρόκειται να διεξαχθεί τις προσεχείς ημέρες στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για το Διεθνές Συνέδριο για την Απόκρυφη Χριστιανική Γραμματεία. Οι εργασίες του Συμποσίου θα ξεκινήσουν το απόγευμα της Πέμπτης 26 Ιουνίου 2014 και θα λήξουν το μεσημέρι της Κυριακής 29 Ιουνίου. Όλες οι συνεδρίες θα πραγματοποιηθούν στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, στο Κτίριο της ΚΕΔΕΑ (γνωστό ως «κόκκινο κτίριο» της Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ).

Το Συνέδριο θα περιλάβει ειδικές διαλέξεις διακεκριμένων ομιλητών σε ειδικά θέματα της πρόσφατης έρευνας για τη σχέση των απόκρυφων κειμένων με την αρχαία χριστιανική γραμματεία, καθώς και σε επιμέρους ζητήματα. Θα εστιάσει την προσοχή του στη θέση των απόκρυφων χριστιανικών κειμένων μέσα στη μεγάλη δεξαμενή της αρχαίας χριστιανικής γραμματείας και θα διερευνήσει σημαντικές πτυχές της σχέσης αυτών των κειμένων με την κανονική παράδοση της Εκκλησίας τόσο κατά την πρώιμη χριστιανική όσο και κατά τη βυζαντινή περίοδο.

Το γενικό ζήτημα της αποδοχής και άμεσης ή έμμεσης χρήσης των απόκρυφων χριστιανικών κειμένων από τους χριστιανούς συγγραφείς της πατερικής και βυζαντινής περιόδου εξακολουθεί να κεντρίζει το ενδιαφέρον της θεολογικής έρευνας, δεδομένου ότι τα κείμενα αυτά συχνά θεωρήθηκαν συλλήβδην ως ένα ενιαίο σώμα, όχι απλά ενταγμένο στη μη κανονική παράδοση της Εκκλησίας, αλλά ως το θεωρητικό όχημα των χριστιανικών αιρέσεων. Κύριος στόχος επομένως του Συνεδρίου είναι η διαλεύκανση αυτών των κρίσιμων ζητημάτων και η ανάδειξη της ουσιαστικής σχέσης και προσφοράς των απόκρυφων χριστιανικών κειμένων στη διαμόρφωση της εκκλησιαστικής παράδοσης της πρώτης χιλιετίας.

 Κεντρικοί άξονες του Συνεδρίου είναι οι παρακάτω:

1. Η χρήση των χριστιανικών απόκρυφων στην πατερική γραμματεία.                               Η χρήση των χριστιανικών απόκρυφων από τους Πατέρες της Εκκλησίας και τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς παραμένει ένα κρίσιμο ερώτημα. Ποια στάση τήρησαν οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς των πρώτων αιώνων απέναντί τους και σε ποιο βαθμό και με ποιο τρόπο υιοθετήθηκαν αυτά τα κείμενα από τους Πατέρες της Εκκλησίας στην εξηγητική και δογματική της παράδοση;

2. Η επίδραση των χριστιανικών απόκρυφων στη χριστιανική Λατρεία και Τέχνη. 
Αποτέλεσαν τα απόκρυφα χριστιανικά κείμενα πηγή για την ανάπτυξη της χριστιανικής Λατρείας και του εορτολογίου της Εκκλησίας; Σε συνάρτηση με το ερώτημα αυτό τίθεται κι εκείνο της σχέσης της απόκρυφης γραμματείας με τις αφετηρίες και την εξέλιξη της χριστιανικής Τέχνης.

3. Η απόκρυφη γραμματεία και η εκκλησιαστική ιστοριογραφία. 
Ποια είναι η εικόνα των απόκρυφων χριστιανικών κειμένων, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στην επίσημη εκκλησιαστική ιστοριογραφία των πρώτων αιώνων και ποια κριτήρια υιοθετούνται από τους εκκλησιαστικούς ιστορικούς όσον αφορά στην αποδοχή αυτών των κειμένων;

4. Η απόκρυφη γραμματεία και η χριστιανική αιρεσιολογία.
Ποιος είναι ο ρόλος των απόκρυφων κειμένων στην εμφάνιση των χρι­στιανικών αιρέσεων και πώς καταγράφεται αυτή η σχέση στην αντιαιρετική γραμματεία και στη συνοδική και κανονική παράδοση της αρχαίας Εκκλησίας;

5. Η απόκρυφη γραμματεία και η διάδοση της χριστιανικής πίστης. 
Πώς συνέβαλε η απόκρυφη γραμματεία στο περιεχόμενο της χριστιανικής γραμματείας (κατηχήσεων, πραγματειών, ομιλιών) η οποία με τη σειρά διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της χριστιανικής πίστης;

Το Συνέδριο συνδιοργανώνεται από τα Ιδρύματα:

School of Pastoral and Social Theology, Aristotle University of Thessaloniki
AEL AC                                                                                                                                       Institut Romand des Sciences Bibliques, University of Lausanne                                                 Centre for Byzantine Research, Aristotle University of Thessaloniki                                           Centre d’ Analyse et de Documentation Patristiques, University of Strasbourg

To Πρόγραμμα του Συνεδρίου έχει ανακοινωθεί ως εξής:

Thursday, June 26

14.00 – 16.00 REGISTRATION (Foyer of the Αristotle University’s Research Dissemination Center [KEDEA])
16.00 – 20.45 OPENING SESSION*
■ Welcoming address of Prof. Despo LIALIOU, Vice Rector of the Aristotle University of
Thessaloniki
■ Greeting address by Prof. Michael TRITOS, Dean of the Faculty of Theology
■ Greeting address by Prof. Theodoros YIANGOU, President of the School of Pastoral
and Social Theology
■ Greeting address by Prof. Αthanasios SEMOGLOU, member of the administrative council of the Centre for Byzantine Research of Aristotle University of Thessaloniki
■ Introduction to the theme of the Conference by Prof. Rémi GOUNELLE & Prof. Symeon
PASChALIDIS
A music welcome interlude : The “OLIGOHORDA” classical music duo for oud and double bass interprets classical music compositions from Roman composers of Constantinople, (17th – 20th century). [Solist: Vassilis KASSOURAS (oud), Giannis KOLOVOS (double bass). Special participation: Vassilis TERZIS (ney)]
17.00 FIRST PLENARY SESSION (chair: Bertrand BOUVIER)
Rémi GOUNELLE [Strasbourg]: Diffusion et réception des Actes de Pilate/Evangile de
Nicodème dans le monde byzantin
17.45 Break – Coffee
18.00 – 19.00 FREE COMMUNICATIONS
CONFERENCE ΗALL I (chair: Athanassios PAPARNAKIS)
18.00 Bruce BECK – Christos ARABATZIS [Boston – Thessaloniki], Intertextuality and Reception History in the story of Jonah and Elijah in the Lives of the Prophets
18.30 Ekaterini TSALAMPOUNI, [Thessaloniki]: One Villain, Many Deaths: the case of Judas Iscariot from the perspective of cultural memory
CONFERENCE hALL III (chair: Αthanassios SEMOGLOU)
18.00 Michel-Yves PERRIN [Paris]: Epigraphie et textes apocryphes chrétiens: un témoin méconnu de la Lettre tombée du ciel sur le dimanche
18.30 Archim. Gregorios PAPAThOMAS [Athens]: La Litterature Apocryphe comme source des canons de l’Eglise
19.00 SECOND PLENARY SESSION (chair: Kyriakoula PAPADEMETRIOU)
Christos OIKONOMOU [Thessaloniki]: The Apocryphal Revelation of John: the morphological effect of the canonical to the apocryphal Apocalypse of John

CONFERENCE ΗALL I (chair: Ekaterini TSALAMPOUNI)
19.45 Matteo GROSSO [Torino]: For a Reception History of Thomas’ Sayings in Early Christian Literature: An Overview of the Textual Evidences
20.15 Vasileios TZERPOS [Athens], The Parable of “the Trees and their Fruits” in the New
Testament and the Apocryphal Literature
CONFERENCE ΗALL III (chair: Michel-Yves PERRIN)
19.45 Dominique CÔTÉ [Ottawa], Rufin d’Aquilée et les Reconnaissances: stratégies littéraires et prises de position doctrinales
20.15 Sotirios DESPOTIS – Dimitrios ALEXOPOULOS [Αthens]: Artemis and Thecla. Τhe meeting of the ancient goddess with the christian female apostolic saint in the first four
centuries of Christianity (historical and comparative reflections)

19.45 – 20.45 FREE COMMUNICATIONS Reception in the courtyard of the Αristotle University’s Research Dissemination Center (KEDEA)

Friday, June 27                                                                                                                             09.00 ThIRD PLENARY SESSION (chair: Bruce BECK)                                                         Els ROSE (Utrecht): Cultural contexts of the apocryphal Acts of the Apostles in the Latin Middle Ages

09.45 Break – Coffee
10.00 – 11.00 FREE COMMUNICATIONS
CONFERENCE ΗALL I (chair: his Eminense metrop. ELPIDOPhOROS of Prousa)
10.00 Emanuela VALERIANI [Genève]: Symbolism and eschatology in the Apocryphal Apocalypse of John starting from the comparison with the canonical Book of Revelation
10.30 Athanasios DESPOTIS [Bonn]: Bekehrung ser fahrung und –erinnerung in den „gnostischen Evangelien“

CONFERENCE HALL III (chair: Albert FREY)
10.00 Kristian S. hEAL [Provo, Utah]: Redeeming Potiphar’s Wife: The Reception of a Motif in the Syriac Tradition
10.30 Nikos KOUREMENOS [Roma]: The Garden of Jannes and Jambres in Egyptian Monastic Tradition
11.00 Break – Coffee
11.15 FOURTh PLENARY SESSION (chair: Jean-Daniel KAESTLI)
Ioannis KARAVIDOPOULOS [Thessaloniki]: L’apocryphe “Paralipo mena de Jérémie” et
son influence sur les textes liturgiques de l’Église orthodoxe

12.00 – 13.30 FREE COMMUNICATIONS
CONFERENCE hALL I (chair: Xavier LEqUEUX)
12.00 Christiane FURRER [Lausanne]: Germain de Constantinople et les Actes de Pilate. Un texte apocryphe à la source d’une symbolique liturgique
12.30 Rev. Konstantinos KARAISARIDIS [Thessaloniki]: La reception des traditions apocryphes sur saint John le Precurseur dans les textes liturgiques byzantines
13.00 Maïeul ROUqUETTE [Lausanne]: L’apôtre Tite dans l’hagiographie byzantine
CONFERENCE hALL III (chair: John CAREY)
12.00 Susana TORRES-PRIETO [Madrid]: The Slavonic tradition of the Gospel of Nicodemus: possible answers to the labyrinth
12.30 Eirini PANOU [Jerusalem]: The Protevangelion of James, the holy Scripture and the
veneration of Mary’s parents in ninth-century Byzantium
13.00 Eirini ARTEMI [Athens]: “In a man who loves wisdom the father will be glad.” Stromata A1. Clement’s of Alexandria teaching about the cryptic tradition in the Apocryphal books of the Bible

Lunch in the Holy Monastery of St Theodora of Thessaloniki

16.00 – 17.30 FIFTh PLENARY SESSION (chair: Stephen ShOEMAKER)
Amphitheatre of the Holy Monastery of St Theodora (34, Ermou Str)
16.00 Xavier LEqUEUX [Brussels]: L’Index apostolorum discipulorumque Domini attribué à Dorothée de Tyr: le contenu et sa diffusion à Byzance
16.45 John CAREY [Cork]: The Reception of Apocryphal Texts in Medieval Ireland

TOUR TO ROMAN AND BYZANTINE MONUMENTS OF THESSALONIKI

Saturday, June 28

09.00 SIXTh PLENARY SESSION (chair: Jean-Michel ROESSLI)
Frédéric AMSLER [Lausanne]: Remarques sur la réception byzantine des Actes de
Philippe
09.45 Break – Coffee
10.00 – 11.30 FREE COMMUNICATIONS
CONFERENCE hALL I (chair: Aristotelis MENTZOS)
10.00 Athanassios SEMOGLOU [Thessaloniki]: L’apport des apocryphes dans l’interpretation de l’iconographie chrétienne: le cas des deux compositions énigmatiques de l’enfance du Christ

10.30 Angeliki TRIVYZADAKI [Thessaloniki]: The influence of the apocryphal literature in the depiction of the childhood of Theotokos
11.00 Melina PAISSIDOU [Thessaloniki]: L’influence des Apocryphes et des Drames Liturgiques a la peinture murale du 15eme siecle
CONFERENCE hALL III (chair: Konstantinos CHRESTOU)
10.00 Nicole J.B. VOLMERING, [Dublin]: Journeys to the Afterworld: “Apocalypse” or “Vision”?
10.30 Evangelos STAVROPOULOS [Paris]: Mundus Senescit: la contribution de l’Apocalypse de pseudo-Méthode de Patara à l’élaboration du messianisme politique romain tardif
11.00 Konstantinos GEORGhIADIS [Thessaloniki]: Apocrypha: The Ideological Matrix of
Byzantine Iconoclasm
11.30 Break – Coffee
11.45 – 12.30 SEVENTh PLENARY SESSION (chair: Christos OIKONOMOU)
11.45 Christopher VENIAMIN [Pennsylvania]: The Transfiguration in Pre-Nicene Apocryphal Literature
12.30 – 14.00 FREE COMMUNICATIONS

CONFERENCE HALL I (chair: Christopher VENIAMIN)
12.30 Peter TOTh [London]: Apocryphized Christology: Origin and Function of the Apocryphal Vision of Christ in Gethsemane
13.00 Constantinos BOZINIS [Thessaloniki]: Theios Eros in the apocryphal Acts of Paul and Thecla
13.30 Michael MUThREICh [Göttingen]: The Autobiography of Dionysius the Areopagite or How to Promote the Implementation of Philosophy into Christianity
CONFERENCE HALL III (chair: Frédéric AMSLER)
12.30 Theoni BOURA [Athens]: The apocryphal texts of the 5th century: content and historical context
13.00 Dariya SYROYID [Lviv]: The Image of Paradise in medieval monastic hagiography and its apocryphal origins
13.30 Spyros P. PANAGOPOULOS [Patras]: The Influence of the Pro te vangelium Iacobi in the Middle Byzantine Homiletic Tradition on the Mother of God

Buffet Lunch offered by the Metropolitan Church of St Gregory Palamas
16.00 – 17.30 EIGhTTh PLENARY SESSION (chair: Rémi GOUNELLE)
Conference Hall of the Metropolitan Church of St Gregory Palamas (3, Hag. Sophias Str)
16.00 Jean-Michel ROESSLI [Montreal]: Les Sibylles: prophétesses divines, instruments du démon ou forgeries? Réflexions sur la réception des Oracles sibyllins à l’époque moderne
17.30 Stephen ShOEMAKER [Oregon]: Receiving the Last Emperor: Ps.-Methodius’ Reception and Revision of the Tiburtine Sibyl

VISIT TO ThE MUSEUM OF BYZANTINE CIVILISATION
Buffet dinner at the Metropolitan Church of St Gregory Palamas

Sunday, June 29

9.00 Feast of the Apostles Peter and Paul in the Patriarchal Monastery of Vlatadon
11.00 – 12.30 LAST PLENARY SESSION (chair: Rev. Christos FILIOTIS)
Amphitheatre of the Patriarchal Institute of Patristic Studies (64, Eptapyrgiou Str)
Jean-Daniel KAESTLI [Lausanne]: La réception des Actes de Paul. Retour sur quelques
vicissitudes d’un texte “profitable à l’âme” (ψυχωφελής)
Symeon PASChALIDIS [Thessaloniki]: Byzantine apocryphal traditions regarding the
Apostles: the case of St Paul Buffet offered by the Patriarchal Monastery of Vlatadon

VISIT TO ΗOSIOS DAVID AND TO ThE CΗURCΗ OF ST NIKOLAOS ORPΗANOS

Προσκεκλημένοι ομιλητές είναι οι:
■ Frédéric AMSLER, Professor of the history of Christianity [University of Lausanne, [email protected]]
■ John CAREY, head of the Department of Early and Medieval Irish (University College Cork) [[email protected]]
■ Rémi GOUNELLE, Professor of the history of Christian Antiquity [University of Strasbourg, [email protected]]
■ Jean-Daniel KAESTLI, Emeritus Professor of New Testament, General Secretary of AELAC [University of Lausanne, [email protected]]
■ Ioannis KARAVIDOPOULOS, Emeritus Professor of New Testament [Aristotle University of Thessaloniki, [email protected]]
■ Xavier LEqUEUX, Bollandist (Société des Bollandistes, Brussels, [email protected])
■ Chr. OIKONOMOU, Professor of New Testament [Aristotle University of Thessaloniki, [email protected]]
■ Jean-Michel ROESSLI, Associate Professor of historical theology [Concordia University, Montreal, [email protected]]
■ Els ROSE, Associate Professor of Medieval Latin [Utrecht University, [email protected]]
■ Stephen ShOEMAKER, Professor of Religious Studies [University of Oregon, [email protected]]
■ Symeon PASChALIDIS, Professor of Patristics and hagiography, President of the Centre for Byzantine Research [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Christopher VENIAMIN, Professor of Patristics [St Tikhon’s Orthodox Theological Seminary, Pennsylvania, [email protected]]

Συμμετοχές:
■ Dimitrios ALEXOPOULOS, Theologian [University of Athens, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Christos ARABATZIS, Associate Professor of Patristics, [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Eirini ARTEMI, Doctor of Theology [Greek Orthodox Archdiocese of Athens, [email protected]]
■ Bruce BECK, Assistant Professor of New Testament, Director of the Pappas Patristic Institute [holy Cross Greek Orthodox School of Theology, Boston, beck.bruce @comcast.net]
■ Constantinos BOZINIS, Assistant Professor of Ancient Greek and Byzantine Philosophy [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Theoni BOURA, Master of Theology [Athens, [email protected]]
■ Bertrand BOUVIER, Emeritus Professor of modern Greek Language and Literature [Faculté des Lettres, Université de Genève]
■ Κonstantinos ChRESTOU, Professor of Church history [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Dominique CÔTÉ, Associate Professor [Department of Classics and Religious Studies, University of Ottawa, [email protected]]
■ Athanasios DESPOTIS, Privatdozent [Evangelisch-Theologische Fakultät Bonn, [email protected]]
■ Sotirios DESPOTIS, Associate Professor of New Testament [University of Athens, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Rev. Christos FILIOTIS, Associate Professor of the history of Doctrines [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Albert FREY, Scientific Secretary of AELAC [IRSB, Université de Lausanne, [email protected]]
■ Christiane FURRER, Maître d’enseignement et de recherche (FTSR/IRSB Université de Lausanne, [email protected])
■ Constantinos GEORGhIADIS, Αdjunct lecturer [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Matteo GROSSO, Research Fellow [Dipartimento di Studi Umanistici, Università di Torino, [email protected]]
■ Kristian S. hEAL, Assistant Research Fellow, Director of the Center for the Preservation of Ancient Religious Texts, [Brigham Young University, Provo Utah, kristian_ [email protected]]
■ Rev. Konstantinos KARAISARIDIS, Associate Professor of Liturgics [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Anna KOLTSIOU, Professor of Ancient Greek of Jewish and Christian Literature [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Nikos KOUREMENOS, Postdoctoral Fellow [Pontificio Istituto Orientale, Roma, [email protected]]
■ Elpidoforos (LAMBRINIADIS), Metropolitan of Bursa, Associate Professor of Inter-Orthodox and Inter-Christian Relations [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Aristotelis MENTZOS, Professor of Byzantine Archaeology and Art, [AUTh, Faculty of Philosophy, [email protected]]
■ Michael MUThREICh [Akademie der Wissenschaften / Patristische Kommission, Göttingen, [email protected]]
■ Melina PAISSIDOU, Assistant Professor of Byzantine Archaeology [AUTh, Faculty of Philosophy, [email protected]]
■ Spyros P. PANAGOPOULOS, Philologist [Univeristy of Patras, [email protected]]
■ Eirini PANOU, Post-Doctoral Researcher [hebrew University of Jerusalem, [email protected]]
■ Kyriakoula PAPADEMETRIOU, Associate Professor of the New Testament [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Athanassios PAPARNAKIS, Associate Professor of the Old Testament [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Archim. Gregorios PAPAThOMAS, Professor of Canon Law [University of Athens, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Michel-Yves PERRIN, Directeur d’études [Ecole Pratique des hautes Etudes/Laboratoire d’études sur les monothéismes, Paris,  [email protected]]
■ Maïeul ROUqUETTE, Assistant diplômé en histoire du christianisme ancien et littérature apocryphe chrétienne [FTSR/IRSB, Université de Lausanne, [email protected]]
■ Athanassios SEMOGLOU, Associate Professor of Byzantine Archaeology and Art, Member of the Administrative Council of the Centre for Byzantine Research [AUTh, Faculty of Philosophy, [email protected]]
■ Dariya SYROYID, Associate Professor [Ivan Franko National University of Lviv, [email protected]]
■ Evangelos STAVROPOULOS, Doctorant de l’histoire du Droit Romain Tardif [Paris Sud XI, [email protected]]
■ Peter TOTh, Research Fellow [King’s College, London, [email protected]]
■ Susana TORRES PRIETO, Associate Professor [Universidad Eclesiástica San Dámaso, Madrid, [email protected]]
■ Angeliki TRIVYZADAKI, Lecturer of Christian and Byzantine Archaeology and Art [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Ekaterini TSALAMPOUNI, Assistant Professor of New Testament [AUTh, Faculty of Theology, [email protected]]
■ Vasileios D. TZERPOS, Master of Theology [Scientific Journal Theologia, Athens, [email protected]]
■ Emanuela VALERIANI, ThD Candidate [Université de Genève, [email protected]]
■ Joseph VERhEYDEN, Professor of New Testament, University of Leuven, [email protected]]
■ Andrey VINOGRADOV, Associate Professor [National Research University, Moscow, mailto: [email protected]]
■ Nicole J.B. VOLMERING, De Finibus Postgraduate Fellow [Dublin Institute of Advanced Studies, [email protected]]

Επικοινωνία:

[email protected]
Αναπλ. Καθ. Συμεών Πασχαλίδης,
Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας
ΤΘ 9, Πανεπιστημιούπολη
54124 Θεσσαλονίκη
symposiumapocrypha.wordpress.com