Οι πνευματικοί συνοδοιπόροι του γέρ. Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου

H μελέτη του π. Χαριλάου Παπαγεωργίου για τη θεολογία του Γέρ. Αιμιλιανού (προηγούμενη δημοσίευση: https://www.pemptousia.gr/?p=85257), εισέρχεται στην ενότητα των πνευματικών συναθλητών του.

Ε.  Οι πνευματικοί  συνοδοιπόροι  του  γέροντος  

Η πνευματική  σπορά  της φιλοκαλικής  αναγέννησης  των  Κολλυβάδων  και  του  αγίου Νεκταρίου – ως  ενδιάμεσου  κρίκου  με  το   νεοφιλοκαλικό  κίνημα –  καρποφορεί  στα  πρόσωπα  των συγχρόνων μας  γερόντων.  Με  τους  σημαντικότερους  εξ  αυτών ο  π. Αιμιλιανός  διατηρούσε  εμμέσως  η  αμέσως  μια  προσωπική  κοινωνία είτε  σε  επίπεδο  προσευχητικής  εμπειρίας  είτε  σε  επίπεδο  αδελφικής επικοινωνίας  οδεύοντας  σε  μια  κοινή  πορεία  μαζί  τους. Σύμφωνα με τις  μαρτυρίες των  πνευματικών  του  παιδιών[215]  σχετίζεται  με  σημαντικότατες  πνευματικές  φυσιογνωμίες  και   οσιακές  μορφές  των  ημερών του όπως οι πατέρες Αθανάσιος Χαμακιώτης, Δημήτριος Γκαγκαστάθης, Αμφιλόχιος  Μακρής, Φιλόθεος  Ζερβάκος, Σίμων Αρβανίτης, Δαμασκηνός Κατρακούλης  κ.α.

Ο π. Αθανάσιος Χαμακιώτης (1891-1967)[216], ευλαβής  εφημέριος  στη  Νερατζιώτισσα του Αμαρουσίου Αττικής,  αποτελούσε  μια  πνευματική  όαση  στην  έρημο της πρωτεύουσας  και  με  το  συγκλονιστικό  λατρευτικό–προσευχητικό  του  βίωμα[217] συνήρπαζε κάθε  πιστό  με  πνευματικές  αναζητήσεις. Διακρίθηκε  ως  ευλαβής  ποδηγέτης πλείστων  πνευματικών  του  παιδιών[218]. Ως  επιστέγασμα  της  πνευματικής  του  προσφοράς και  καρπός  του ησυχαστικού  του  πόθου[219]  υπήρξε  η συγκρότηση  γυναικείας αδελφότητας και η εγκατάστασή της στο ησυχαστήριο Φανερωμένης  Ροδοπόλεως  Αττικής.

Επίσης  αγιασμένη  μορφή της  Αττικής παράλληλα  με τον  π. Αθανάσιο  υπήρξε  και  ο εναρέτως  και  θεαρέστως  βιώσας ιερομόναχος  Σίμων  Αρβανίτης (1901-1988) ο  οποίος  ασκούνταν  στο  όρος  της  Πεντέλης. Μετά  από  πλούσιο  ποιμαντικό  ενοριακό  έργο αρχικά  στην  Κύμη Ευβοίας[220] και  κατόπιν στη  Λυκόβρυση Αττικής [221], απεσύρθη στην Πεντέλη όπου και έκτισε την Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος,  συνεχίζοντας  με ιερόν  πόθο  να  εξομολογεί  και  να  στηρίζει  τα  πνευματικά  του  τέκνα  έως το οσιακό του τέλος[222]. Κοντά  του  κατέφευγαν πολλοί  νέοι  με  πνευματικές αναζητήσεις ορισμένοι μάλιστα εξ αυτών εγκαταβίωσαν στα  κοινόβια  που  καθοδηγούσε  πνευματικά  ο  γέροντας  Αιμιλιανός[223].

Ο π. Φιλόθεος Ζερβάκος (1884-1980)[224], πνευματικό τέκνο  του  αγίου Νεκταρίου  και  ηγούμενος  της  Ιεράς  Μονής  Λογγοβάρδας  στην  Πάρο, συνέχισε  επαξίως  την  πνευματική παράδοση του τόπου του όπως τη θεμελίωσαν οι καταφυγόντες εκεί  κολλυβάδες πατέρες, ο σύγχρονός του άγιος Αρσένιος, ο εκ Πάρου γέρων Ιωσήφ ο Ησυχαστής  κ. α.  Επρόκειτο  για  έναν σύγχρονο νηπτικό αλλά  και  ιεραποστολικό άνδρα, οσιωθέντα μέσα από την άσκηση και την προσευχή, πνευματικό  πατέρα  δύο  μοναστικών αδελφοτήτων, της ανδρώας μονής της Λογγοβάρδας και της γυναικείας των Θαψανών[225], διδάσκαλο  και   καθοδηγητή  πλείστων  πιστών[226]  στην  Ελλάδα  και το εξωτερικό, ακλόνητο προασπιστή  της  ορθόδοξης  πίστης[227]. Η πνευματική  του πορεία επιβεβαιώνεται από το πλήθος των θαυμάτων που επιτελεί πριν αλλά και μετά την οσιακή κοίμησή του[228]. Με τον γέροντα Αιμιλιανό σχετίσθηκε, και κάποτε  αλληλοεξομολογήθηκαν[229], μέσω του παπα-Δημήτρη Γκαγκαστάθη, παρέχοντάς του  μέρος  της  πνευματικής  του  εμπειρίας[230] και  επισφραγίζοντας την εμπιστοσύνη  του  στο πρόσωπο του Γέροντος με την παρότρυνση σε φιλομόναχους νέους, όπως  ο σημερινός μοναχός Φ.Σ., να  ενταχθούν  στην  αδελφότητα  της  Σιμωνόπετρας.

Ο επίσης  σύγχρονος, όσιος  πατήρ Αμφιλόχιος  Μακρής (1888-1970) προηγούμενος  της Ι.Μ. Αγίου Ιωάννου Θεολόγου και πνευματικός πατέρας της γυναικείας Ι. Μονής  Ευαγγελισμού Πάτμου[231] υπήρξε ένα πολυσέβαστο πρόσωπο για  το  Γέροντα. Υπήρξε  και  αυτός  πνευματικό  τέκνο  του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως[232] και  συμπύκνωνε  πλήθος  χαρισμάτων, τα οποία, εκτός  της  νηπτικής  εμπειρίας [233], αποτυπωνόταν στην  εθνική του δράση και την κοινωνική προσφορά[234]. Διέπρεψε ως φιλόστοργος  πνευματικός  πατέρας  σε  σημείο  ώστε   σύμφωνα  με  την  άποψη  του  μητροπολίτου  Διοκλείας Καλλίστου Ware να  θεωρείται ο  μεγαλύτερος  εξομολόγος  στην  Ελλάδα  του  20ου αι.[235]. Σήμερα γίνονται  σημαντικά βήματα  για  την  επίσημη  αγιοκατάταξή  του  από το Οικουμενικό Πατριαρχείο με πρωτοστάτη το πνευματικό τέκνο του  π. Αμφιλοχίου, τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο[236] μετά από πλήθος θαυμαστών  σημείων[237].

Μία  επίσης  σεβάσμια  μορφή, που  συμπαραστάθηκε  αδελφικά  και ολόψυχα  στο  Γέροντα υπήρξε ο αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Κατρακούλης, πνευματικός πατέρας  της  γυναικείας  αδελφότητας  της  Ι. Μονής  Αγίου Ιωάννου Μακρυνού και  ηγούμενος  της ανδρώας Ι.Μονής Αγίας Παρασκευής Μαζίου στα  Μέγαρα της  Αττικής. Φιλάνθρωπος εξομολόγος  όλης  της  Δυτικής Αττικής, φιλακόλουθος, βαθυστόχαστος, οργανωτικός, φιλόπονος, δόκιμος χειριστής του θεολογικού[238] και κηρυγματικού λόγου, άνθρωπος  βαθυτάτης  νήψεως  και  προσευχής [239]. Την  μικρή  -στο  ξεκίνημά  της- γυναικεία  αδελφότητα  της  Ορμυλίας, ο  γέροντας  Αιμιλιανός  την  εμπιστεύθηκε αρχικά στην  μητρική και αρχοντική φιλοξενία της μονής Μακρυνού[240] όπου και  πραγματοποιήθηκε  η  κουρά  της  κατοπινής  γερόντισσας Νικοδήμης  και  ολίγων ακόμη αδελφώνχάρη στη γνωριμία, την αλληλοεκτίμηση και την εμπιστοσύνη των δύο πατέρων. Υπήρξε κοινωνός της αγάπης προς την αγία Μυροφόρο και ισαπόστολο Μαρία τη  Μαγδαληνή, την έφορο  της  Σιμωνόπετρας,  την οποία  επισκεπτόταν  και όπου με  θέρμη  λειτουργούσε[241].

Ένα  μεγάλο  κεφάλαιο  στην  πνευματική  συγκρότηση  του  π. Αιμιλιανού υπήρξαν  οι ιεραποδημίες  του  στο  Άγιον Όρος  και  η  σφυρηλάτηση  πνευματικών  δεσμών  με  ιερές  μορφές  του  Άθω. Ξεκίνησε  με  την  εντρύφησή  του  στη  νηπτική  παράδοση  του οσίου Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού, τον οποίο γνώρισε μέσα από τη ζωή των  πνευματικών του τέκνων και τα γραπτά κείμενά του[242]. Πρόκειται για τη  σημαντικότερη ίσως  νηπτική  μορφή  του  20ου  αιώνος  με  αξιόλογη  προσφορά  στον  αγιορειτικό και τον οικουμενικό μοναχισμό[243]. Ενταγμένος σε μια φιλοκαλική  παράδοση [244], συνετέλεσε τα μέγιστα  στην  πνευματική  ανάκαμψη  του  αγιορειτικού  μοναχισμού[245] και χάρισε ανανεωτική πνοή στον εκτός Αγίου Όρους μοναχισμό ανδρικό  και  γυναικείο [246].

Ο π. Αιμιλιανός  σχετίζεται  καταρχήν  με   τον  κατά  πνεύμα  υιό  του  Γέροντα  Ιωσήφ,  ιερομόναχο  π. Εφραίμ Κατουνακιώτη  απ’ όπου  διδάσκεται  τα  προκαταρκτικά  της  νοεράς  προσευχής  και  της  νήψης, φθάνοντας  αργότερα  να χαρακτηρίζεται  από  τον  ερημίτη παπα-Εφραίμ «χρυσόγλωσσος  και  σεβαστός»[247]. Γνωρίζεται  επίσης με  τους  ιερομύστες  της  μοναστικής  παράδοσης  του  Άθω  γέροντα  Παΐσιο, προηγούμενο Εφραίμ Φιλοθείτη [248], προηγούμενο Χαράλαμπο Διονυσιάτη[249] και πλείστους  άλλους  γνωστούς   και  αγνώστους,  από  τους  οποίους  συλλέγει  το  μέλι  της  ησυχαστικής  και  νηπτικής  ζωής.

[215] Ιερομ. Σεραπίωνος Σιμωνοπετρίτου, μνημ. εργ., σ. 109-110.
[216] Νεκταρίου Αντωνοπούλου Αρχιμ., Ιερομόναχος Αθανάσιος Χαμακιώτης , εκδ. Ακρίτας Αθήνα 1998 (2)  σ.11-35.
[217] Οπ. παρ., σ. 37-68.
[218] Οπ. παρ., σ. 141-165.
[219] Οπ. παρ., σ. 231-263.
[220] Μοναχού Ζωσιμά , Ιερομόναχος  Σίμων Αρβανίτης ( 1901-1988 ) Η ζωή  και  το  έργο  του, Αθήναι  1996  σ. 40-67.
[221]Οπ.παρ., σ. 73-96
[222] Οπ. παρ. σ. 99-220  και 231- 457.
[223] Μοναχού Μωϋσέως  Αγιορείτου, Ιερές  μορφές  του  αγίου Όρους, σ.308 και 310.
[224] Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου, Ο  Όσιος  Φιλόθεος  της  Πάρου, Πάρος  1999, σ. 81-107.
[225] Οπ. παρ. , σ. 165-174  και  297-306.
[226] Αρχιμ. Αιμιλιανού , οπ. παρ., Κατηχήσεις τ. 1 , σ. 168.
[227] Μοναχού Θεοκλήτου Διονυσιάτου, οπ. παρ., σ. 214-235.
[228] Οπ. παρ. σ.256-296.
[229] Μοναχού Μωϋσέως, οπ.παρ., σ. 445.
[230] Στυλιανού Κεμεντζετζίδη, Παπα-Δημήτρης Γκαγκαστάθης 1902-1975, Βίος –θαύματα- νουθεσίαι και επιστολαί, εκδ. Ορθ. Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1990 (2), σ. 238-245.
[231] Αρχιμ. Παύλου Νικηταρά,  Ο γέροντας Αμφιλόχιος Μακρής, εκδ. Επτάλοφος Αθήνα  1992 (3), σ. 30-33 και  49-54.
[232] Κλείτου Ιωαννίδη, Σύγχρονοι άγιοι γέροντες, Λευκωσία  1994, σ. 167-175.
[233] Αρχιμ. Αιμιλιανού , οπ.παρ. , Κατηχήσεις τ. 1 , σ. 168.
[234] Αρχιμ. Παύλου Νικηταρά ,οπ. παρ. σ. 33-38, 49-54   και  Ι.Μ. Παναγίας Ελεούσας   Καλύμνου,   Ο  Γέροντάς  μας , Κάλυμνος 1986  σ. 67-76.
[235] Κλείτου Ιωαννίδη, οπ. παρ. , σ. 175.
[236] Αρχιμ.Παύλου Νικηταρά, οπ. παρ.,  σ. 15-16  και Πρεσβ. Θεμιστοκλέους  Χριστοδούλου, Γέροντος  Παύλου  Νικηταρά  , Πνευματικές  νουθεσίες   από  το  νησί  της  Αποκαλύψεως , εκδ. Ομολογία, Αθήνα  2002 σ. 24-27.
[237] Αρχιμ. Παύλου Νικηταρά ,οπ. παρ. σ. 61-67 .Ι.Μ. Παναγίας Ελεούσας   Καλύμνου, οπ.παρ. σ. 105-113.
[238] Αρχιμανδρίτου Δαμασκηνού, Ωδή υπέρ του Αγαπητού, εκδ. Ευεργέτιδος, εν Μεγάροις  1998 σ. 15-42.
[239] Αρχιμανδρίτης  Δαμασκηνός  Κατρακούλης , στο   περιοδικό  «Όσιος  Γρηγόριος», εκδ. Ι.Μ. Γρηγορίου τ. 26 , 2001 , σ. 66 – 74.
[240] Μοναχού Μωϋσέως, οπ.παρ., σ. 445.
[241] Ι.Μ. Αγίου Ιωάννου  Μακρυνού, Ο πατήρ  Δαμασκηνός, Μέγαρα  2006 , σ. 272 – 274 , 505 – 506.
[242] Πρόλογος του γέροντος Αιμιλιανού  στο  βιβλίο  του  μοναχού  Ιωσήφ  Βατοπαιδινού, Ο Γέρων
[243] Ιωσήφ ο Ησυχαστής, εκδ. Ι.Μ. Βατοπαιδίου (4) 1998 σ. 2-5.
[244] Άρθρο του αρχιμ. Εφραίμ,καθηγουμένου Ι.Μ. Βατοπαιδίου, με  τίτλο «Η  προσφορά  του  Γέροντος Ιωσήφ  του  Ησυχαστού  στον Ορθόδοξο  μοναχισμό» στο περιοδικό « Όσιος Γρηγόριος », εκδ. Ι.Μ. Γρηγορίου τ. 27   2002 , σ.14 – 29.
[245] Μοναχού Μωϋσέως  Αγιορείτου, Οι  πνευματικοί  πρόγονοι  του Γέροντος  Ίωσήφ  του Ησυχαστού, στο  συλλογικό  τόμο: «Γέροντας  Ιωσήφ  ο Ησυχαστής, Άγιον Όρος – Φιλοκαλική εμπειρία», εκδ. Ι.Μ. Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2007 σ. 85-92. Αυτόθι: Δημητρίου  Τσελεγγίδη, Ο  Γέροντας  Ιωσήφ  ο  Ησυχαστής  συνεχιστής  της  ησυχαστικής  και  φιλοκαλικής  παραδόσεως , σ. 145-156.
[246] Οπ.παρ. Γεωργίου Μαντζαρίδη, Ο  Γέροντας  Ιωσήφ  ο  Ησυχαστής  και η  ανάκαμψη    του αγιορειτικού μοναχισμού, σ.158-167.
[247] Οπ. παρ. Ανέστη Κεσελόπουλου, Ο γέροντας  Ιωσήφ ο Ησυχαστής  και ο  γυναικείος  μοναχισμός  σ. 263-270.
[248] Ιερομ. Σεραπίωνος Σιμωνοπετρίτου, μνημ. εργ.,  σ. 110.
[249] Οπ. παρ. σ. 108.