Ο Ιάκωβος Νεασκητιώτης και οι Βατοπαιδινοί άγιοι

[Προηγούμενη δημοσίευση:https://www.pemptousia.gr/?p=96194]

Ολοκληρώνοντας την εγκωμιαστική του διήγηση για τους Βατοπαιδινούς αγίους, «τα του Άθωνος όρους βλαστήματα, των μοναζόντων το καύχημα, ιερέων η δόξα, και κατ εξαίρετον της ιεράς και σεβασμίας ημών Μονής το μέγα και σεμνόν και περιφανέστατον εγκαλλώπισμα»[25], ο εγκωμιαστής εκφράζει την πεποίθηση ότι οι Βατοπαιδινοί πατέρες πρέπει να καυχώνται για τους αγίους τους για τρεις λόγους: πρώτον για την ενάρετη και θεάρεστη πολιτεία τους, δεύτερον για την εκ μέρους τους «ανάκτησιν» της Μονής, και τρίτον, «διά την κατ’ άμφω προστασίαν τε και βοήθειαν αυτών»[26]. Κι αυτό καθώς οι τιμώμενοι και εγκωμιαζόμενοι άγιοι όχι μόνο κατά καιρούς προξένησαν μεγάλη βοήθεια στη Μονή αλλά με τις ακατάπαυστες πρεσβείες και ικεσίες τους περιφρουρούν συνέχεια τους πατέρες «εκ παντοίων κακών και δεινών περιστάσεων» και τους καθοδηγούν «προς διάβασιν ουρανίου μακαριότητος»[27], την οποία εύχεται να απολαύσουν όλοι.

Οι πηγές του Εγκωμιαστικού Λόγου

Αναφορικά με τις πηγές που είχε στη διάθεσή του ο Ιάκωβος Νεασκητιώτης για τη σύνταξη του Εγκωμιαστικού Λόγου και ειδικότερα για τα σχετιζόμενα με το Μαρτύριο του ηγουμένου Ευθυμίου και των δώδεκα ιερομονάχων και μοναχών που μαρτύρησαν μαζί του, παραπέμπουμε στα όσα σημειώσαμε σχετικά με τις πηγές του Υπομνήματος του ίδιου περί των εικοσιέξι Ζωγραφιτών οσιομαρτύρων, καθώς, όπως διαπιστώσαμε από τα προπαρατιθέμενα κείμενα, στον Εγκωμιαστικό Λόγο δεν προστίθεται κάποιο νέο στοιχείο.

Η χειρόγραφη παράδοση

Σύμφωνα με την μέχρι σήμερα έρευνά μας, ο Εγκωμιαστικός Λόγος προς τους Βατοπαιδινούς αγίους παραδίδεται μόνο στον κώδ. Αγ. Παντελεήμονος 731, ιδιόγραφο του Ιακώβου Νεασκητιώτου[28].

σσ. 73-92: «Λόγος εγκωμιαστικός και διήγησιν έχων συνοπτικώς προς τους οσίως βιώσαντας, και αθλήσει διαλάμψαντας Πατέρας ημών, εν ταύτη τη καθ’ ημάς Ιερά και Σεβασμία Μονή Βατοπεδίου».

Άρχ. «Εγκωμιαζομένου δικαίου ευφρανθήσονται λαοί…».

Οι εκδόσεις

Ο Εγκωμιαστικός Λόγος προς τους Βατοπαιδινούς αγίους, όπως αυτός παραδίδεται στον παραπάνω κώδικα του μοναχού Ιακώβου Νεασκητιώτου είναι ανέκδοτος.

[25]Κώδ. Αγ. Παντελεήμονος 731, σ. 91.

[26]Αυτόθι.

[27]Αυτόθι.

[28]ΛΑΜΠΡΟΣ, Κατάλογος κωδίκων Αγίου Όρους, τ. 2, σ. 421.

Πηγή: Παταπίου μοναχού Καυσοκαλυβίτου, Ο μοναχός Ιάκωβος Νεασκητιώτης († 1869), Υμναγιολογικά για τη Θεοτόκο και τους Αγίους οσιομάρτυρες, Συμβολή στη μελέτη του αγιορειτικού μοναχισμού κατά τον 19^ο αιώνα, σελ.512-523, Έκδοση Ιεράς Μονής Αγίου Παύλου, Άγιον Όρος 2014. vatopedi.gr