Άγ. Μάξιμος ο Γραικός, ο λόγιος και φωτιστής των Ορθοδόξων

Πρόλογος του Σεβασμιωτάτου πρώην Μητροπολίτου Άρτης για τον Β’ Τόμο των απάντων του Αγίου Μαξίμου του Γραικού

Η πορεία του ανθρώπου του Θεού, του πιστού και συνειδητού Χριστιανού, Κληρικού, Μοναχού η λαϊκού είναι δύσκολη, αγωνιστική, μαρτυρική. «Οι θέλοντες ευσεβώς ζειν εν Χριστώ διωχθήσονται» (Β Τιμ. γ 12). Σαφής και η διαβεβαίωση του Κυρίου: «Και έσεσθε μισούμενοι υπό πάντων δια το όνομά μου» (Ματθ.ι 22).
Ο δι᾽ ημάς σαρκωθείς Κύριος και Λυτρωτής μας Ιησούς Χριστός, ταπεινώθηκε, δέχθηκε ύβρεις, συκοφαντίες και εξευτελισμούς, οδηγήθηκε στον ατιμωτικό σταυρικό θάνατο. Από τους Αρχιερείς της Ιουδαϊκής θρησκείας, τους πολιτικούς Άρχοντες και τη συμμετοχή του λαού, τον οποίον αυτοί κρατούσαν στην πλάνη, στο ψεύδος, στο γράμμα του Νόμου, στο φόβο και στην καταπίεση.
Η πορεία του Λυτρωτού μας Ιησού Χριστού προσδιορίζει και την πορεία της Εκκλησίας μας, καθότι Εκκλησία είναι ο ίδιος ο Χριστός «παρατεινόμενος εις τους αιώνας», αλλά και τη δική μας προσωπική πορεία και ζωή, ως μελών της Εκκλησίας.
Αυτό μαρτυρεί και επιβεβαιώνει και η ζωή του Αγίου Μαξίμου του Γραικού.

Ο Άγιος Μάξιμος γεννήθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα μας, στη Βυζαντινή πόλη της Άρτας, στην πρωτεύουσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Εδώ έμαθε τα πρώτα γράμματα. Συνέχισε τις σπουδές του στη Δύση. Εμόνασε και ασκήθηκε στο Άγιο Όρος. Έδρασε ιεραποστολικά στη Ρωσία.
Η προσφορά του στο δύσκολο έργο της σωστής μεταφράσεως και αποκαταστάσεως των λειτουργικών κειμένων υπήρξε μεγάλη. Αξιόλογοι επίσης οι αγώνες του εναντίον της τυπολατρείας, της Αστρολογίας, του Αποκρυφισμού, του Παγανισμού και άλλων κακοδοξιών. Σκληρός και ο έλεγχός του εναντίον των ετεροθρήσκων και ετεροδόξων, των ιουδαϊζόντων, του ισλαμισμού, του παπισμού, της μοναστικής κτημοσύνης.
Στην αρχή απολάμβανε την μεγάλη εκτίμηση και αγάπη του Ηγεμόνος και του Πατριάρχου. Σύντομα όμως έπεσε στη δυσμένειά τους, γιατί η αυθεντική ορθόδοξη μαρτυρία και ομολογία του προκάλεσαν την αντιπάθεια και τον πόλεμο του Ηγεμόνος και του Πατριάρχου. Συκοφαντήθηκε ως εχθρός της Ρωσίας και ως αιρετικός. Διώχθηκε σκληρά. Υπέμεινε είκοσι τέσσερα χρόνια φυλακής και απομόνωσης.
Οι είκοσι επτά λόγοι, που περιλαμβάνονται στον παρόντα δεύτερο τόμο, από το τετράτομο έργο του, είναι δογματικοί. Με μεγάλη σαφήνεια και ειλικρίνεια απολογείται, ομολογεί και αποδεικνύει την ορθότητα της πίστεώς του. Με ταπείνωση δε επιζητεί την επιείκεια και συγχώρηση όλων, δια τυχόν σφάλματα, τα οποία δεν έγιναν εκ προθέσεως η πεποιθήσεως, αλλά από ελλειπή γνώση της Ρωσικής γλώσσης.
Οι λόγοι του είναι εξόχως σημαντικοί, διδακτικοί και εποικοδομητικοί. Μαρτυρούν δε, κατά τον πλέον σαφή τρόπο, το ορθόδοξο φρόνημα του Αγίου Μαξίμου, όπως αυτό διαμορφώνεται και εκφράζεται μέσα από την ευρυμάθειά του, την αγιογραφική και αγιοπατερική κατάρτισή του και την οσιακή και ασκητική του ζωή.
Ευγνώμονες ευχαριστίες οφείλω στον αγαπητό καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου, Πανοσιολογιώτατο Αρχιμανδρίτη κ.Εφραίμ, ο οποίος ανέλαβε το δύσκολο έργο της μεταφράσεως στην Ελληνική γλώσσα, των τεσσάρων τόμων των έργων του Αγίου Μαξίμου.
Ιδιαιτέρως χαίρομαι για την έκδοση του δευτέρου τόμου, ο οποίος ετέθη ήδη εις κυκλοφορίαν, προς οικοδομήν και καταρτισμόν των πιστών.
Εύχομαι ο Άγιος Μάξιμος να ευλογεί και να φωτίζει όλους μας, να μας στηρίζει με την διδασκαλία του και να μας εμπνέει με την ορθόδοξη μαρτυρία και ομολογία της αγίας, οσίας και αγωνιστικής του ζωής, ώστε και εμείς να βαδίζουμε με συνέπεια την σταυροαναστάσιμη πορεία του Κυρίου και Λυτρωτού μας Ιησού Χριστού.

Ο Μητροπολίτης Άρτης
Ιγνάτιος Δ΄