Αρχιμ. Σπυρίδων Σκορδίλης: Το Φεστιβάλ Εκκλησιαστικής Μουσικής Κέρκυρας

Το 4^ο Χορωδιακό Φεστιβάλ Εκκλησιαστικής Μουσικής Κέρκυρας 2015 πραγματοποιήθηκε το Σάββατο και Κυριακή Σταυροπροσκυνήσεως στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου παλαιού Φρουρίου Κέρκυρας. Διοργανώθηκε με πρωτοβουλία και ευθύνη της Βυζαντινής Χορωδίας Κερκύρας με την συνδιοργάνωση της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας και της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων. Συμμετείχαν 14 Χορωδίες από την Κέρκυρα και την Πρέβεζα. Η Πεμπτουσία συνομίλησε με τον Αρχιμ. Σπυρίδωνα Σκορδίλη, Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Υψηλής Μαγουλαδων Κέρκυρας, Χοράρχη της Βυζαντινής Χορωδίας Κέρκυρας και έναν εκ των βασικών συντελεστών-εμπνευστών του θεσμού.

Πεμπτουσία: Θα θέλαμε να μας μιλήσετε για το πως ξεκίνησε αυτό το φεστιβάλ, ποιες ήταν οι αφορμές που οδήγησαν στην πραγματοποίηση και καθιέρωσή του.

Αρχιμ. Σπυρίδων Σκορδίλης:  Η πρωτοβουλία μας αυτή, είναι καρπός της αγωνίας και του προβληματισμού μας για την παλαιότερη απουσία ενός «χώρου», ενός «βήματος» που θα προέβαλε την Εκκλησιαστική μουσική όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα στους αιώνες στα Επτάνησα και την Κέρκυρα.. Γιατί, είναι αλήθεια, ότι η Κέρκυρα είχε την τύχη να καταστεί ένας χώρος ιδιαίτερης άνθισης του πολιτισμού με ιδιαίτερη έμφαση στη μουσική και μάλιστα σε περιόδους πολύ δύσκολες για την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων.

Ιδιαίτερα όσον αφορά την Εκκλησιαστική Μουσική αναπτύχθηκε ιδιαιτέρως σε πολλές μορφές διαχρονικά και κατέληξε στη διαμόρφωση τριών ιδιαίτερων κλάδων της Ψαλτικής, την Ελληνική ή όπως είναι περισσότερο γνωστή Βυζαντινή Μουσική, το Εντόπιο Ψαλτικό Ιδίωμα και την Ευρωπαϊκή Πολυφωνία.

Σκοπός και στόχος του Χορωδιακού Φεστιβάλ Εκκλησιαστικής Μουσικής είναι να παρουσιαστούν όλες οι μορφές της Εκκλησιαστικής Μουσικής όπως έχουν αποκρυσταλλωθεί στους τρεις κλάδους που αναφέραμε.

 Π: Πρόκειται για ένα γεγονός που τείνει να γίνει θεσμός;

Α.Σ.Σ.: Χαιρόμαστε διαπιστώνοντας οτι το Χορωδιακό Φεστιβάλ Εκκλησιαστικής Μουσικής έχει αναγνωριστεί και αγκαλιαστεί από όλες τις Χορωδίες και έχει πλέον καταστεί ένας θεσμός, δημιουργώντας ένα βήμα για όσους καλλιεργούν την Εκκλησιαστική Μουσική, και ελκύονται από τους ύμνους της Εκκλησίας μας.

Πιστεύουμε ότι η προσπάθεια που καταβάλλουμε, θα αποτελέσει έστω ένα μικρό λιθαράκι, στη δημιουργία κινήτρων και προϋποθέσεων για την ευρύτερη καλλιέργεια της Εκκλησιαστικής μουσικής στο νησί μας. Ακόμη με το «βήμα» αυτό επιθυμούμε να γίνει ευρύτερα γνωστή κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται από τους Μαέστρους και Χορωδούς των Χορωδιών σε σχέση με το Εκκλησιαστικό Ρεπερτόριο, την ποικιλία και τον πλούτο της μουσικής έκφρασης μέσα στην Λατρεία της Εκκλησίας μας.

Π.: Στην πραγματοποίηση του Φεστιβάλ πόσο επηρεάζει και βοηθά η μουσική κουλτούρα της Κέρκυρας;

Α.Σ.Σ.: Η Κέρκυρα έχει καταστεί, λόγω της θέσεώς της και της Ιστορίας της ένα σταυροδρόμι συνάντησης πολιτιστικών στοιχείων τα οποία επεξεργάστηκε και αφομοίωσε. Η μουσική καλλιέργεια στην Κέρκυρα όπως και σε όλα τα Επτάνησα ξεκίνησε αρχικά με την καλλιέργεια της Ψαλτικής τέχνης, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της η οποία με της τριφωνία που περιείχε διαμόρφωσε ένα πρώτο μουσικό αισθητήριο στον λαό. Στη συνέχεια η εξέλιξη της μουσικής στην Κέρκυρα γνώρισε μεγάλη άνθιση λόγω και των επιρροών που υπήρξαν.

Σήμερα στην Κέρκυρα η μουσική αποτελεί την ζωή και καθημερινότητα του κάθε Κερκυραίου. Υπάρχουν στο νησί πάνω από 20 φιλαρμονικές, οι οποίες αποτελούν σχολεία μουσικής, με σχολές οργάνων αλλά και επιπλέον μικρότερα μουσικά σχήματα, υπάρχουν πολλές χορωδίες (ξεπερνούν τις 50), ωδεία με προεξάρχον το Ιστορικό Ωδείο Κερκύρας, πολλά μουσικά σχήματα, καθώς και μεγάλη δραστηριότητα γύρω από την μουσική με πληθώρα εκδηλώσεων και συναυλιών. Σε όλα αυτά να προσθέσουμε και την διοργάνωση αρκετών Φεστιβάλ ειδικού θεματικού χαρακτήρα. Το Χορωδιακό Φεστιβάλ Εκκλησιαστικής Μουσικής Κερκύρας συμβάλλει στην ανάδειξη της Εκκλησιαστικής παραδόσεως της Κερκύρας που αποτελεί και την βάση της όλης μουσικής και ιδιαίτερα της Χορωδιακής παραδόσεώς της. Η προβολή αλλά και η καλλιέργεια αυτής της παραδόσεως, εκτός από το ενδιαφέρον που προκαλεί, αποτελεί και την εγγύηση ότι η μουσική εξέλιξη στο νησί εδράζεται στα αυθεντικά στοιχεία της παραδόσεως.

Π.: Θα μας δώσετε μια εικόνα για το πως προσλαμβάνουν οι χορωδοί, οι χορωδίες, οι συμμετέχοντες ακροατές την όλη προσπάθεια.

Α.Σ.Σ.: Η συμμετοχή των χορωδιών στο Φεστιβάλ είναι ενθουσιώδης και ολοπρόθυμη. Η ανανέωση του ρεπερτορίου, η προετοιμασία και η παρουσίαση των Χορωδιών μαρτυρούν την μεγάλη προσοχή και σπουδαιότητα που αποδίδουν στο Φεστιβάλ, καθώς και στην δική τους συμμετοχή σε αυτό.  Με την συμβολή και συμμετοχή τους, το Χορωδιακό Φεστιβάλ Εκκλησιαστικής Μουσικής Κέρκυρας έχει πλέον καταστεί ένας θεσμός για την Χορωδιακή Μουσική.

Ένας από τους στόχους του Φεστιβάλ που προκαλεί το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των συμμετεχόντων είναι ότι έχει καταστεί τόπος συνάντησης και επικοινωνίας των ενασχολουμένων με το Εκκλησιαστικό μέλος. Ιδιαίτερα με την συμμετοχή Χορωδιών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, παρουσιάζεται η δυνατότητα να ακουστούν και άλλες παραδόσεις της  Ορθοδόξου Λατρείας, νέες ή άγνωστες σε μας μουσικές συνθέσεις, τρόπος εργασίας και ερμηνείας και η ποικιλία αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Για τον λόγο αυτό στην έναρξη κάθε ημέρας του Φεστιβάλ προηγείται μια μικρή ομιλία με θέματα ιστορίας, εξέλιξης, δομής καθώς και θέματα πνευματικά που αφορούν της Ιερά διακονία της Ψαλμωδήσεως.  Ακόμη η συναναστροφή και η συναντίληψη των χορωδών καθιστά το Φεστιβάλ χώρο δημιουργικού προβληματισμού και ανταλλαγής απόψεων.

Π.: Θα θέλαμε να σας θέσουμε ένα ευρύτερο ερώτημα που αφορά τη θέση των χορωδιών στη λειτουργική ζωή σήμερα. Ποια η προσωπική σας εκτίμηση για την παρουσία χορωδιακών συνόλων στις εκκλησιαστικές ακολουθίες. Θεωρείτε ότι είναι ένας τρόπος που ταιριάζει στο λειτουργικό ήθος της Εκκλησίας;

Η χορωδιακή μουσική, είναι μέσα στη ζωή της Εκκλησίας η οποία καθιέρωσε τους δύο Χορούς των Ψαλτών στον Ι. Ναό. Δυστυχώς η λειψανδρία και η έλλειψη μουσικής κατάρτισης δεν επιτρέπει να υπάρχουν σε κάθε ναό ψαλτικοί Χοροί. Όμως το χορωδιακώς ψάλλειν είναι μέσα στην παράδοση της Εκκλησίας μας. Σε κάθε τόπο υπάρχει και η ιδιαίτερη τοπική παράδοση η οποία εκφράζει με ιδιαίτερο τρόπο την ευλάβεια των ανθρώπων του τόπου αυτού. Έτσι στα Επτάνησα και ειδικότερα στην Κέρκυρα έχουμε τρείς κλάδους στον τομέα της Εκκλησιαστικής Μουσικής. Την Βυζαντινή Μουσική, το Εντόπιο Ψαλτικό Ιδίωμα και την Ευρωπαϊκή Πολυφωνία. Όλα αυτά έχουν καθιερωθεί και ενταχθεί μέσα στην τοπική Εκκλησιαστική παράδοση και αποτελούν αναπόσπαστο πολιτιστικό στοιχείο. Υπάρχουν πολλές Χορωδίες που υπηρετούν και τους τρείς κλάδους της Ψαλτικής στο Νησί, οι οποίες ψάλλουν και συμμετέχουν στην Λατρευτική ζωή της τοπικής μας Εκκλησίας. Επομένως η Εκκλησιαστική πράξη και ζωή στην Κέρκυρα αγκαλιάζει και τους τρεις κλάδους της Ψαλτικής Τέχνης οι οποίοι συνυπάρχουν αρμονικά και αποδίδουν αίνο και δοξολογία στον Κύριό μας.

Π.: Κλείνοντας τη συνομιλία μας θα ήθελα να μας μιλήσετε για το πόσο μέσα από το φεστιβάλ αναδεικνύεται η »πολύτροπη» πολιτισμική ιδιομορφία του Ελληνισμού ο οποίος αποτελεί σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης.

Α.Σ.Σ.: Το Χορωδιακό Φεστιβάλ Εκκλησιαστικής Μουσικής Κέρκυρας έχει σας θεματικό αντικείμενο την Εκκλησιαστική Μουσική σε όλες τις μορφές που αυτή εμφανίζεται μέσα στη Λατρεία της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Οι διαφορετικές μορφές και παραδόσεις φανερώνουν τον πλούτο και την ποικιλία της Εκκλησιαστικής Μουσικής παραδόσεως του τόπου μας. Η προβολή και η καλλιέργεια των παραδόσεων αυτών αποτελεί αφενός μεν πολιτιστικό και πνευματικό καθήκον, αφετέρου αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ιδιαίτερης πολιτιστικής ταυτότητας του Ελληνισμού. Η πατρίδα μας περιέχει ένα μεγάλο πλούτο πολιτισμού και παραδόσεων ο οποίος χαρακτηρίζεται ως θησαυρός και είναι πολυποίκιλος και ανεξάντλητος. Με κεντρικό κορμό την Αρχαία Ελληνική Μουσική, και την πορεία της μέσα στον χρόνο, μπορούμε να διαπιστώσουμε μουσικά την ιστορική εξέλιξη του ελληνισμού, την πολιτιστική προσφορά και δημιουργία, την πλούσια έντεχνη παραγωγή και την δημιουργία διαφόρων μορφών και κλάδων οι οποίες διαμορφώθηκαν ως τοπικές παραδόσεις. Η ανάδειξη αυτού του πολιτιστικού θησαυρού, εκτός από υπηρεσία στην Εκκλησία και την Λατρεία της αποτελεί και συμβολή στην διάσωση και παράδοση της παραδόσεώς μας στις επερχόμενες γενεές.

Φωτογραφίες του Φεστιβάλ βλέπε εδώ