Στιγμές εθνικής αντίστασης: Από τα Γεγονότα της Δράμας και τον αγώνα στην Αν. Μακεδονία και τη Λήμνο

Αφιέρωμα της εφημερίδας «Μακεδονία» στην έναρξη της κατοχικής αντίστασης στη Β. Ελλάδα

 

Εισαγωγή, συνεντεύξεις Στέλιος Κούκος

Συνεντεύξεις Τάσος Χατζηαναστασίου Αριστείδης Τσοτρούδης

 

Η εισαγωγή του αφιερώματος

Η είσοδος των Γερμανών στην Ελλάδα την άνοιξη του 1941 δεν αποτέλεσε σε καμιά περίπτωση αισχύνη για τον ελληνικό λαό. Η χώρα μας είχε ήδη στο ενεργητικό της το έπος που «έγραψε» στα βουνά της Πίνδου και στη Βόρειο Ήπειρο εναντίον των φασιστικών δυνάμεων του Μουσολίνι. Όλος ο κόσμος μιλούσε τότε για τα ανδραγαθήματα των Ελλήνων στρατιωτών.

Αλλά και απέναντι στις ναζιστικές ορδές η Ελλάδα έδειξε αντίστοιχες αρετές, αφού αντιστάθηκε με την ίδια γενναιότητα σ’ εκείνη την ακαταμάχητη πολεμική μηχανή. Ακόμη και ο ίδιος ο Χίτλερ αναγνώρισε την ανδρεία του στρατού μας. Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να μνημονεύσουμε την αντίσταση και τις αιματηρές μάχες που διεξήχθησαν στα οχυρά του Ρούπελ και τις ηρωικές προσπάθειες των στρατιωτών και των αξιωματικών του ελληνικού στρατού. Εν ονόματι βεβαίως ολοκλήρου του λαού μας και της ομοψυχίας που επικρατούσε σε όλη τη χώρα και τον ελληνισμό!

Με την είσοδο όμως των ναζιστικών δυνάμεων στη χώρα θα προέκυπτε μια τριπλή κατοχή της χώρας, κάτι που συνήθως ξεχνάμε. Οι χιτλερικές δυνάμεις παραχώρησαν στους Ιταλούς φασίστες ελληνικά εδάφη για «επιτήρηση», όπως και στους συμμάχους τους Βούλγαρους μέρη της Μακεδονίας. Οι τελευταίοι, όπως είναι γνωστό, δεν είχαν πάψει ποτέ να εποφθαλμιούν τη Μακεδονία και τη Θεσσαλονίκη.

Να όμως που ο λαός μας μέσα στη μαύρη και στυγνή κατοχή βρήκε το σθένος και το κουράγιο να αντιτάξει τον αδούλωτο και ανυπότακτο ψυχικό του κόσμο. Πολλοί άνθρωποι, και ιδιαίτερα νέοι, που έζησαν τα μαύρα αυτά χρόνια ως μέλη οργανώσεων της Εθνικής Αντίστασης, όταν αναφέρονται στις μέρες εκείνες μιλούν για χρόνια ανάτασης! Περίεργο και αξιοθαύμαστο δεν είναι; Και μάλιστα η έξαρση αυτή δεν αφορά μόνο την ένοπλη αντιστασιακή τόλμη. Η εθνική και πολιτισμική αυτογνωσία ήταν μια άλλη μάχη στην οποία επιδόθηκαν, κι αυτό απετέλεσε τη φλόγα και την κινητήρια δύναμη του αγώνα.

Ωστόσο η έξαρση αυτή σκάλωσε και αμαυρώθηκε από τις αρνητικές ελληνικές «αρετές». Ο «πρώτος γύρος» του εμφυλίου πολέμου, όπως τον αποκάλεσαν μερικοί ιστορικοί, θα γραφτεί κι αυτός εν μέσω κατοχής. Έτσι, βλέπουμε σε διάφορα μέρη της χώρας αντιστασιακές οργανώσεις να μάχονται η μία εναντίον της άλλης για την επικράτηση. Δεν έλειψαν και κάποιοι που με την «ευκαιρία» αυτή πέρασαν και σε συνεργασία με τις δυνάμεις κατοχής και στράφηκαν τόσο εναντίον αντιστασιακών οργανώσεων όσο και εναντίον αμάχων…

Τέτοιες μέρες πριν από 75 χρόνια ιδρύθηκε το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), η μεγαλύτερη ελληνική αντιστασιακή οργάνωση, ενώ λίγες μέρες μετά στη Μακεδονία και στη Δράμα συνέβη μία από τις πρώτες πράξεις αντίστασης και η αιματηρή καταστολή της από τις βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής, κάτι που έμεινε γνωστό ως τα «Γεγονότα της Δράμας».

Δύο εκδόσεις που αναφέρονται σε εκείνη την εποχή παρουσιάζονται τις επόμενες μέρες στη Θεσσαλονίκη και με την ευκαιρία αυτή συζητήσαμε με τους συγγραφείς των βιβλίων τόσο για την περίοδο της κατοχής όσο και για όσα ακολούθησαν…