Η πρώτη επιστημονική αγιολογική μελέτη για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας

Απόπειρα σύνθεσης του Αγιολογίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας.

Η πρώτη επιστημονική αγιολογική μελέτη

για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας

Τη Δευτέρα 6 Νοεμβρίου 2017 παρουσιάστηκε σε ανοικτή διαδικασία και κρίθηκε με Άριστα στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ. η μεταπτυχιακή μελέτη του Θεόδωρου Κέσκου με θέμα  τους Αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας.

Ο υποψήφιος είναι δάσκαλος στα Εκπαιδευτήρια της Ιεράς Μητροπόλεως Αργυροκάστρου και είχε επόπτη τον Καθηγητή Πατρολογίας στο Τμήμα Θεολογίας Α.Π.Θ. κ. Χρήστο Αραμπατζή. Μέλη της τριμελούς εξεταστικής  επιτροπής ήταν ο κ. Συμεών Πασχαλίδης, Καθηγητής Πατρολογίας και Αγιολογίας στο Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας Α.Π.Θ. και Διευθυντής του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών, και ο  Αναπληρωτής Καθηγητής Πατερικής Σκέψης και Αγιολογίας στο Τμήμα Θεολογίας κ. Παναγιώτης Υφαντής.

Είναι ενδεικτικό ότι ο κ. Κέσκος μετά την αποφοίτησή του από το Παιδαγωγικό συνέχισε τις σπουδές του στο Τμήμα Θεολογίας με τις ευλογίες του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστασίου, αλλά και του ποιμενάρχη του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αργυροκάστρου κ. Δημητρίου.

Η εργασία, όπως τόνισαν ο κ. Αραμπατζής και ο κ. Πασχαλίδης αποτελεί την πρώτη επιστημονική προσέγγιση και καταγραφή του Αγιολογίου της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας  και μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα για μία μελλοντική απόπειρα καταγραφής και έκδοσης ενός τοπικού Αγιολογίου της στα πλαίσια της τελευταίας αναγέννησής της κατά την αρχιεπισκοπία του κ. Αναστασίου.

 Ο κ. Κέσκος αρχικώς προέβη σε αναδρομή των πέντε περιόδων της εκκλησιαστικής ιστορίας της περιοχής από τις απαρχές του χριστιανισμού μέχρι σήμερα. Ο υποψήφιος εξέθεσε τη μεθοδολογία (1. Πηγές-κείμενα: αγιολογικές, υμνογραφικές, πατερικές και ιστορικές, 2. Μαρτύριο ή Βίος: προβληματική και ανασύνθεση, 3. Τιμή: Τυπικά, Συναξάρια, Εορτολόγια, Μηνολόγια) και τα μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποίησε (1. BHG, BHL, Acta Sanctorum, An. Boll., 2. Συναξάρια α) μεσοβυζαντινά: Συναξάριον Κωνσταντινουπόλεως, Μηνολόγειον Βασιλείου Β΄, Μηνολόγιον Συμεών Μεταφραστή, και β) μεταβυζαντινά: Νικοδήμου Αγιορείτου, Κων. Δουκάκη, Μ. Λαγγή, Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, 3. Υμνογραφικά: Μηναία, AHG, BAG, Follieri, Τωμαδάκη, Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη, 4. Εορτολογικά: Τυπικό Μεγάλης Εκκλησίας, Ευστρατιάδη Αγιολόγιον, Martyrologium Romanum), ενώ στη συνέχεια παρουσίασε τους Αγίους που συμπεριλαμβάνονται στα δύο κύρια κεφάλαια της εργασίας του α) της πρωτοχριστιανικής και πρωτοβυζαντινής περιόδου (1^ου -7^ου αιώνα) (1. Ο Απόστολος Καίσαρ εκ των Εβδομήκοντα, 2. Ο ιερομάρτυρας Άστειος, 3. Ο μάρτυρας Περεγρίνος και οι συν αυτώ, 4. Ο ιερομάρτυρας Ελευθέριος και η μάρτυς Ανθία, 5. Οι μάρτυρες Δονάτος και Θερινός, 6. Ο μάρτυρας Ίσαυρος και οι συν αυτώ, 7. Ο άγιος Δονάτος επίσκοπος Ευροίας), και β) της μεσοβυζαντινής και υστεροβυζαντινής περιόδου (7^ου – 15^ου αιώνα) (1. Ο μάρτυρας Δάναξ ο αναγνώστης, 2. Ο μάρτυρας Τρύφων της Σεκίστας, 3. Ο άγιος Αντώνιος ο ομολογητής, 4. Ο όσιος Νείλος ο Εριχιώτης, 5. Ο όσιος Νήφων εκ Λουκόβου).

Η μεταπτυχιακή εργασία του τελειώνει με επίλογο-συμπεράσματα, εορτολογικό πίνακα και βιβλιογραφία-βραχυγραφίες. Οι ερωτήσεις που ακολούθησαν από τα μέλη της τριμελούς Επιτροπής προς τον υποψήφιο οδήγησαν σε εκτενή συζήτηση για τα προβλήματα που αντιμετώπισε και ενδεχομένως συναντά ο κάθε ερευνητής για ένα τέτοιο ευαίσθητο θέμα, ενώ παράλληλα ανέδειξαν και τη συστηματικότητα με την οποία ο υποψήφιος επεξεργάστηκε και ανέλυσε ποικίλες πηγές και κείμενα της βυζαντινής και μεταβυζαντινής γραμματείας.