Δίδου σοφῷ ἀφορμήν, καὶ σοφώτερος ἔσται (Παροιμ. 9,9)

Από την αρχή της λειτουργίας της η Πεμπτουσία έθεσε ως στόχο να φέρει σε διάλογο τον Πολιτισμό, τις Επιστήμες και την Ορθοδοξία κάτω από το φως του ευαγγελικού κηρύγματος και το φιλοκαλικό πνεύμα των Πατέρων της Εκκλησίας. Επιθυμία της ήταν και είναι να προσφέρει στον σύγχρονο άνθρωπο που χειμάζεται από χίλιες αιτίες, αφορμές να δει τον εαυτό του στην προοπτική της αιωνιότητας που προσφέρει η σχέση του κτιστού με το Άκτιστο.

Με αυτό το πρόταγμα στα επτά χρόνια της ψηφιακής της ζωής η Πεμπτουσία πραγματοποίησε χιλιάδες αναρτήσεις κειμένων, εικόνων, βίντεο και ηχητικών αποσπασμάτων. Εκατοντάδες συνεντεύξεις παραχώρησαν έγκριτα και διακεκριμένα πρόσωπα. Εμπνευσμένοι κληρικοί, εξειδικευμένοι ακαδημαϊκοί λειτουργοί, αναγνωρισμένοι καλλιτέχνες, καταξιωμένοι επαγγελματίες, ανερχόμενοι φοιτητές και σπουδαστές, απλοί άνθρωποι συνέδραμαν στην προαγωγή ενός διαλόγου με τις εκλεκτότερες ποιότητες του ανθρώπινου πνεύματος.

Ταυτόχρονα δεκάδες διεθνή και εγχώρια συνέδρια, καθώς και ημερίδες, εκδόσεις και βιβλιοπαρουσιάσεις έλαβαν χώρα συμπληρώνοντας την ψηφιακή επικοινωνία με την προσωπική κοινωνία όλων των παρευρισκομένων σε αυτά. Οι σταθεροί καθημερινοί ηλεκτρονικοί επισκέπτες και φίλοι της Πεμπτουσίας ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες με αυξητικές τάσεις. Τα γράμματα και τα σχόλια των αναγνωστών της προς την συντακτική ομάδα είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά για το έργο που επιτελείται. Ορισμένα εξ αυτών ασκούν καλόπιστη κριτική η οποία λαμβάνεται πάντοτε υπ’ όψιν και αξιοποιείται από τους συνεργάτες της Πεμπτουσίας.

Τα ζητήματα τα οποία πραγματεύονται οι καθημερινές αναρτήσεις ποικίλλουν σε περιεχόμενο, ύφος και έκταση. Παρατίθενται από απλά, καθημερινά ζητήματα μέχρι και φλέγοντα κοινωνικά, βιοηθικά, ιστορικά και ανθρωπολογικά θέματα, τα οποία ταλανίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Η Πεμπτουσία δεν δίστασε να περιλάβει στο θεματολόγιό της ακόμη και τις πιο ευαίσθητες και “δύσκολες” πτυχές της ανθρώπινης ζωής με τις ανατάσεις της και τις πτώσεις της. Έχει δείξει ιδιαίτερη ευαισθησία στην ιεραποστολή, στην βαθύτερή της εκδοχή, που αντιμετωπίζει τον άνθρωπο όχι ως μέρος μίας μάζας ατόμων, αλλά ως πρόσωπο «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού» πλασμένου, με τα ιδιαίτερά του χαρακτηριστικά, τις ανάγκες και τις συγχύσεις που δημιουργεί η σημερινή παράξενη εποχή.

Για τα δύσκολα αυτά ζητήματα του σύγχρονου ανθρώπου η Πεμπτουσία έχει ανατρέξει σε εξειδικευμένες συνεντεύξεις, άρθρα και ολόκληρες ακαδημαϊκές μελέτες. Η χρήση των παραπάνω γίνεται με συνείδηση ότι το να προσεγγίζει κανείς τέτοια φλέγοντα ζητήματα αποτελεί μία σχοινοβασία καθόλου ανώδυνη και ακίνδυνη. Η παραμικρή έκφραση η οποία δύναται να παρερμηνευθεί μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις, δικαιολογημένες ή μη. Πρέπει βέβαια κάθε καλόπιστος αναγνώστης να έχει υπ’ όψιν του έναν βασικό και απαράβατο κανόνα ο οποίος δηλώνεται και τηρείται πιστά από την Πεμπτουσία: ότι οι απόψεις των αρθρογράφων δεν εκφράζουν τις θέσεις της Πεμπτουσίας σε συγκεκριμένα ζητήματα (βλέπετε εδώ). Ωστόσο η Πεμπτουσία καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια να αποφεύγονται οποιεσδήποτε ανακρίβειες, πληροφορίες ή εκφράσεις οι οποίες πιθανόν θα δημιουργούσαν προβλήματα και σύγχυση στους αναγνώστες, πολύ δε περισσότερο στην Ορθόδοξη Εκκλησία και τα μέλη της.

Όμως ζώντας “εις τον αιώνα τον ατελή” ο κίνδυνος του λάθους και της ολίσθησης σε αυτό, ιδιαιτέρως όταν κάποιος έχει να διαχειρισθεί έναν τεράστιο όγκο υλικού, ελλοχεύει συνεχώς.

Η συντακτική ομάδα της Πεμπτουσίας ουδέποτε πίστεψε ή δήλωσε ότι είναι αλάθητη.

Πριν από κάποιους μήνες η Πεμπτουσία δημοσίευσε μία μελέτη – μεταπτυχιακή εργασία με τίτλο: «Ο μετασχηματισμός της θρησκείας στην Ελλάδα τον 21ο αιώνα». Επρόκειτο για ένα καθαρά ερευνητικό πόνημα, το οποίο με βάση ιστορική, κοινωνιολογική, εθνολογική, φιλοσοφική, ψυχολογική και θεολογική βιβλιογραφία εξέτασε την πρόσληψη της χριστιανικής θρησκείας από την Ελληνική κοινωνία στο μεταβαλλόμενο σύγχρονο κόσμο. Στην εργασία αυτή εκφράζονται στην συντριπτική πλειοψηφία θέσεις από την βιβλιογραφία στην οποία ανατρέχει. Σε ελάχιστα σημεία υπάρχουν κάποιες προτάσεις και απόψεις της συγγραφέως γραμμένες με ιδιαίτερα συνοπτικό τρόπο.

Η εργασία, αν και αποφεύγει τις τοποθετήσεις στο δίπολο υπέρ ή κατά, στο μεγαλύτερό της μέρος διάκειται ευμενώς και επαινετικώς προς την Ορθόδοξη Εκκλησία, την θεολογία της και τον ρόλο της στην κοινωνία.

Σε ορισμένα σημεία όπου ασκείται κάποια κριτική – πάντοτε με αναγωγή σε βιβλιογραφία – υπάρχουν εκφράσεις που θα ήθελαν περισσότερη διευκρίνιση ώστε να αποφευχθούν πιθανές παρεξηγήσεις ή ακόμη και δίκαιες αντιδράσεις. Ιδιαιτέρως σε ζητήματα όπως η προσφορά της Εκκλησίας στο Έθνος ή κοινωνικά και βιοηθικά ερωτήματα όπως η αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας κ.ά. υπάρχουν κάποια σημεία τα οποία χρειάζονταν περισσότερη ανάπτυξη και διευκρινίσεις.

Το σίγουρο είναι ότι στα θέματα αυτά η Πεμπτουσία έχει εκφράσει στο παρελθόν ξεκάθαρα την θέση της. Τόσο στο ζήτημα της ελληνοχριστιανικής ταυτότητας του Έθνους μας (ενδεικτικά βλέπετε εδώ) όσο και στο ζήτημα της ομοφυλοφιλίας (ενδεικτικά βλέπετε εδώ) έχει εκφραστεί ευθέως μέσα από την γραφίδα της διεύθυνσης σύνταξης και με τρόπο που δεν αφήνονται περιθώρια παρερμηνειών.

Δυστυχώς, και σίγουρα παρά την θέληση της Πεμπτουσίας, δημιουργήθηκαν κάποιες έντονες αντιδράσεις που έφθασαν έως την κορυφή της σεβαστής Εκκλησιαστικής Ιεραρχίας, που αφορούν ορισμένα σημεία της μελέτης αυτής. Η Πεμπτουσία εκλαμβάνει τις αντιδράσεις αυτές ως ειλικρινή αγωνία των Επισκόπων μας για την Εκκλησία και το Έθνος.

Παρά το γεγονός ότι η εν λόγω ανάρτηση ανήκει, όπως ειπώθηκε, στις καθαρά ερευνητικές – ακαδημαϊκές εργασίες, που στόχο τους δεν έχουν να καθοδηγήσουν ανθρώπους ή να διαμορφώσουν αντιλήψεις, αλλά κυρίως να συμβάλλουν στον διάλογο με τον σύγχρονο κόσμο, η Πεμπτουσία προχώρησε, μετά από τις αντιδράσεις, στην αφαίρεση της δημοσίευσης από την ιστοσελίδα της για να μην αφήνει περιθώρια για παρεξηγήσεις, ζητώντας ταπεινά συγγνώμη σε κάθε αδελφό, ο οποίος πιθανόν πειράσθηκε ή σκανδαλίσθηκε από τα γραφόμενα.

Με αυτήν την ευκαιρία θα θέλαμε να εκφράσουμε ξανά τις ευχαριστίες και την αγάπη μας προς όλους τους φίλους και συνεργάτες που μας στηρίζουν με το περιεχόμενο που αποστέλλουν, με τα ενθαρρυντικά τους μηνύματα, με την καλόπιστη κριτική τους και με την κάθε επίσκεψή τους στην ιστοσελίδα μας, στην Πεμπτουσία μας, στην Πεμπτουσία όλων μας.

Νικόλαος Γκουράρος, Γενικός Διευθυντής Διαδικτυακού Περιοδικού «Πεμπτουσία»