Γνώρισμα της κατά Χριστόν αγάπης είναι η ελευθερία από κάθε ανάγκη
5 Οκτωβρίου 2018Ο άνθρωπος είναι υποταγμένος στο κράτος του θανάτου. Δια μέσου του φόβου που έχουν οι άνθρωποι για το θάνατο ο σατανάς κυριαρχεί στον κόσμο (Εβρ.2,15) καθώς δια του φόβου του θανάτου παρασέρνει τον κόσμο στην αμαρτία (Ρωμ.5,21). Πηγή της αμαρτίας είναι η δύναμη του θανάτου που βρίσκεται στα χέρια του διαβόλου και η υποταγή του ανθρώπου σε αυτήν διότι όπως λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος «ο τον θάνατον δεδοικώς, δούλος εστι, και πάντα υφίσταται υπέρ του μή αποθανείν» (Βλ. Ομιλία εις την προς Εβραίους 4, PG 63, 41). Δηλαδή αυτός που είναι δούλος του φόβου του θανάτου μη έχοντας πραγματική πίστη προς το Θεό ανησυχεί για τα πάντα και κυριαρχείται από σωματική και ψυχολογική ιδιοτέλεια. Αδυνατεί να αγαπά ανιδιοτελώς και ελεύθερα. Αγαπά και πιστεύει κατά το νομιζόμενο αυτού συμφέρον. Με αυτόν τον τρόπο υστερεί του αρχικού του προορισμού που είναι να αγαπά ανιδιοτελώς και αστοχεί πνευματικώς. Αυτή η αστοχία ονομάζεται αμαρτία.
Η αμαρτία πάλι που κυριαρχεί στον άνθρωπο μέσω της δυνάμεως του διαβόλου και του θανάτου εγείρει τον φόβο, την αγωνία, και το ένστικτο της αυτοσυντηρήσεως. Όπως επισημαίνει ο Νικόλαος Κόϊος, ο άνθρωπος συνειδητοποιώντας μετά την πτώση ότι είναι φθαρτός και ότι κάποια στιγμή θα πεθάνει υποτάσσεται στο φόβο του θανάτου. Αυτός με τη σειρά του δημιουργεί την ιδιοτέλεια. Έτσι υπάρχει ένας φαύλος κύκλος: φόβος θανάτου-ιδιοτέλεια. Επειδή γνωρίζει δηλαδή ότι κάποτε θα πεθάνει, προσπαθεί να απολαύσει όσα περισσότερα μπορεί (Βλ. Επ’ ελευθερία εκλήθητε. Αυτονομία και ετερονομία στην Ηθική, Αθήνα 2004,σελ 100).
Ταυτόχρονα σε αυτή την πορεία και μη έχοντας ορθή πίστη στο Θεό, εκπίπτει στην ειδωλολατρεία, είναι δυνατόν δηλαδή να δημιουργεί και Θεούς καθ΄ όμοίωσιν αυτού (Ρωμ.1,23), θεοποιεί υλικά αγαθά αλλά και τον ίδιο τον εαυτό του. Αγαπά τους αγαπώντες αυτόν και μισεί τους μισούντας αυτόν. Ο άνθρωπος ζει μέσα στην φιλαυτία, τη λατρεία του εγώ, την εμπαθή προσκόλληση στα υλικά αγαθά, στην υπερηφάνεια, στην ανθρωπαρέσκεια, στην θρησκευτική και ηθική αυτοδικαίωση. Ο άνθρωπος καθίσταται ατομιστής. Σύμφωνα με τον Γέροντα Σωφρόνιο, εάν ο άνθρωπος είναι στραμμένος αποκλειστικά προς το εγώ του, αργά ή γρήγορα θα προσκρούσει σε αυτό το καταθλιπτικό κενό, στο μηδέν, από το οποίο μας κάλεσε ο Δημιουργός στην ύπαρξη. Όταν δε προσπαθήσει να αναζητήσει κάποιο αντιστάθμισμα έναντι του μηδενός που ανακαλύπτει μέσα του αναζητεί την ευχαρίστηση στα πλούτη, τη δόξα και τις σωματικές απολαύσεις. Με αυτόν τον τρόπο, όπως λέγει ο Απ. Παύλος, η αμαρτία βασιλεύει «εν τω θανατω» (Ρωμ.6,12) διότι «το κέντρον του θανάτου είναι η αμαρτια» (Α΄Κορ.15,56).
Ο Θεός έγινε άνθρωπος για να καταλύσει τα έργα του διαβόλου και να καταπατήσει τον θάνατο (Εβρ.2,14-15). Σκοπός της πνευματικής ζωής όλων που πιστεύουμε στον νικητή του θανάτου είναι η καταπολέμηση του σατανά και της εν τω θανάτω βασιλευούσης αμαρτίας, προς επίτευξη της εσωτερικής ελευθερίας από κάθε ανάγκη, κάθε ιδιοτέλεια και βέβαια από τον φόβο του θανάτου. Είναι ο συνεχής αγώνας κατά της τυραννίας του διαβόλου, του θανάτου και της αμαρτίας δια της εν Χριστώ ανιδιοτελούς αγάπης. Η ανιδιοτέλεια καλλιεργείται μόνο με την υπέρβαση του θανάτου διότι ο άνθρωπος που δεν φοβάται το θάνατο μπορεί «θει υπέρ των φιλων».
Πραγματική ελευθερία είναι η αγάπη που χαρακτηρίζει το Θεό, η οποία είναι απαλλαγμένη από κάθε ανάγκη και ιδιοτέλεια. Σωτηρία κατά τη βιβλική και πατερική παράδοση είναι η κατ’ εικόνα του Θεού ελευθερία και αγάπη. Ματθ.6,33 Λουκ.12,3.
Εφόσον η αγάπη του συμφέροντος είναι ξένη προς τη φύση του Θεού, το γνώρισμα της κατά Χριστόν αγάπης είναι η ελευθερία από κάθε ανάγκη (Α΄Κορ.13,5) και ιδιοτέλεια (Βλ.Ιωάννου Ρωμανίδη Πρωτοπρεσβυτέρου, Το προπατορικόν αμάρτημα, Αθήνα 1989, σελ. 110,111). Ο άνθρωπος με αυτόν τον τρόπο ομοιάζει το Θεό και αντιλαμβάνεται τον αρχικό του προορισμό δηλαδή την δια της αγάπης τελείωση. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από τον Θεό για να αγαπά το Θεό και τον συνάνθρωπο με την αυτή αγάπη που έχει ο Θεός για τον κόσμο.