Διαφορές ανάμεσα στις απόψεις δυτικής και ανατολικής θεολογία για την δημιουργία και την κτίση

17 Ιανουαρίου 2019

Η άποψη των Ρωμαιοκαθολικών για την δημιουργία του κόσμου και την κτίση, ανέκαθεν ερχόταν σε αντιπαράθεση με την άποψη των Ορθοδόξων. Αρχικά οι Ρωμαιοκαθολικοί ήταν υποστηρικτές ενός δυισμού που αφορά το φυσικό και το υπερφυσικό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να θεωρούν την κτίση κατώτερη από την χάρη του θεού, η οποία έχει ως σκοπό να αγιάσει και να σώσει την κτίση από την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Την ίδια άποψη υιοθέτησαν και οι προτεστάντες, οι οποίοι διαφοροποίησαν τις έννοιες δημιουργώντας έναν δυϊσμό ανάμεσα στο φυσικό και το ψυχικό. [56]

Στην αντίπερα όχθη, η ορθόδοξη θεολογία είχε μια τελείως διαφορετική άποψη για την δημιουργία του κόσμου. Οι ορθόδοξοι θεολόγοι υποστήριζαν πως υπάρχει το κτιστό, το όποιο αντιπροσωπεύεται από την πλάση και το άκτιστο, το οποίο αντιπροσωπεύεται από τον πλάστη που είναι ο Θεός, σε αντίθεση με το φυσικό και το υπερφυσικό των Ρωμαιοκαθολικών. Σημαντική είναι η αναφορά πως το κτιστό οφείλει την ύπαρξη του στο άκτιστο, αλλά το σημαντικότερο όλων είναι πως σε καμία περίπτωση δεν ταυτίζονται.

Η άποψη που έχουν οι ορθόδοξοι θεολόγοι για το κτιστό και το άκτιστο έχει ως αποτέλεσμα την σύγκλιση Δημιουργίας και εξέλιξης. Θεωρούσαν λοιπόν πως η δημιουργία και η εξέλιξη δεν αλληλοαποκλείονται, αλλά αλληλοσυμπληρώνονται αμοιβαία, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως η δημιουργία του Θεού δεν αποκλείει την εξέλιξη των ειδών, γεγονός το οποίο μπορούμε να εντοπίσουμε και στο βιβλίο της Γένεσης μέσω της φράσης «καλά λίαν». Λόγω αυτού δεν υπήρξε καμία διατάραξη ανάμεσα στην ορθόδοξη εκκλησία και την επιστήμη. [57]

Ορισμένοι από τους σύγχρονους ορθοδόξους θεολόγους, όπως ο Ιωάννης Ζηζούλιας, θεωρεί πως «η θεολογία θα πρέπει να υλοποιεί όσο το δυνατόν καλύτερα μπορεί την δαρβινική άποψη για τα θετικά και τα αρνητικά με σκοπό την αντιμετώπιση της κρίσης». [58] Επίσης ο Ματσούκας, θεωρεί πως ο Μέγας Βασίλειος μέσα από το έργο του «Εξαήμερος» δέχτηκε «την εξέλιξη σε έναν άρρηκτο συνδυασμό με την δημιουργία». [59]

Τέλος με την άποψη περί κτιστού και άκτιστου και τις απόψεις των σύγχρονων θεολόγων γίνεται φανερή η διαφορά για το πώς αντιλαμβάνεται η Ανατολική και η Δυτική Ορθοδοξία την δημιουργία και την εξέλιξη. Επιπροσθέτως γίνεται αντιληπτό πως οι απόψεις της Ανατολικής ορθοδοξίας, δείχνουν μεγαλύτερο σεβασμό απέναντι στην φύση, με συνέπεια να υπάρχουν αποτελεσματικότεροι τρόποι αντιμετώπισης των οικολογικών προβλημάτων, διότι η περιβαλλοντική ηθική που προωθεί έχει εφοδιάσει κατάλληλα τους πιστούς για να μπορέσουν να καταπολεμήσουν τα οικολογικά προβλήματα που κλονίζουν τις ισορροπίες της κτίσης.

Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ

 

Παραπομπές:

56. Θεοδότα Νάντσου, Μωυσής Κουρουζίδης, Ό.π σελ 31.
57. Θεοδότα Νάντσου, Μωυσής Κουρουζίδης, Ό.π σελ 37.
58. Θεοδότα Νάντσου, Μωυσής Κουρουζίδης, Ό.π σελ 39.
59. Νικόλαος ΑΘ. Ματσούκα, Επιστήμη, Φιλοσοφία και θεολογία στην Εξαήμερο του Μ. Βασιλείου, εκδ. Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2016, σελ. 104.