Δράσεις των Ορθοδόξων Εκκλησιών για το περιβάλλον
31 Ιανουαρίου 2019Η οικολογική κρίση, αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που ταλανίζουν τον πλανήτη μας εδώ και αρκετά χρόνια. Το φυσικό περιβάλλον είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την εκκλησιαστική λατρεία μέσω των ψαλμών και των προσευχών που υπάρχουν αλλά και γιατί εκκλησία προσπαθεί με κάθε τρόπο να κρατήσει τις ισορροπίες και να δώσει λύσεις στα προβλήματα που προκύπτουν. Η βασική αρχή της εκκλησιάς για τα οικολογικά ζητήματα είναι πως ο άνθρωπος ευθύνεται για τα ανεπανόρθωτες καταστροφές που έχουν προκληθεί στην κτίση, διότι ενεργεί διαφορετικά από την θεία βούληση και υπερεκμεταλεύεται τις ελευθερίες που του έχουν δοθεί από τον Θεό, δημιουργώντας έτσι μια μεγάλη ανισορροπία στο περιβάλλον. Ο Θεός σκοπίμως δεν παρεμβαίνει ώστε να δώσει μια λύση στο πρόβλημα, αφήνοντας τους ανθρώπους να κατανοήσουν πως είναι οι μοναδικοί που μπορούν να δώσουν ένα τέλος σε όλη την καταστροφή ειδάλλως οι πράξεις τους επιστρέφουν στους ιδίους, κάνοντας ακόμη πιο δύσκολη την συμβίωση τους. Τέλος, στόχος της εκκλησιάς είναι να διδάξει στους ανθρώπους μια νέα στάση ζωής απέναντι στο φυσικό περιβάλλον ώστε να σταματήσουν οι οικολογικές καταστροφές και να επανέλθουν οι φυσικές ισορροπίες.
Οι ορθόδοξες εκκλησίες έδειξαν αρκετό ενδιαφέρον για τα οικολογικά προβλήματα αφού δεν ασχολούνται μόνο με τα εκκλησιαστικά και ηθικά προβλήματα αλλά δίνουν βάση και στην προστασία της κτίσης του θεού. Οι πρώτες ενέργειες έλαβαν χώρα στις 24 Οκτωβρίου με 2 Νοεμβρίου του 1987 στη Σόφια, όπου έγινε η Πανορθόδοξη Διάσκεψη με θέμα «ορθόδοξες προοπτικές της δημιουργίας» [73].
Η Διάσκεψη ήταν πάρα πολύ σημαντική διότι ήταν η πρώτη φορά που αρκετές ορθόδοξες εκκλησίες κατάφεραν να τοποθετηθούν για το θέμα της περιβαλλοντικής κρίσης. Το κείμενο της Διάσκεψης χωρίζεται σε τρεις ενότητες. Η πρώτη ενότητα ασχολείται με την δημιουργία. Η δεύτερη ενότητα αφορά την καταστροφή της δημιουργίας και τέλος η τρίτη ενότητα ασχολήθηκε με την μεταμορφούμενη δημιουργία. Η σημαντικότερη αναφορά που έγινε ήταν πως οι χριστιανοί δεν κατανοούν τους άρρηκτους δεσμούς που έχουν με την φύση και πως κάθε λανθασμένη ενέργεια που πράττουν στην κτίση επιστρέφει στους ίδιους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η σωτηρία του ανθρώπου να συνδέεται με την σωτηρία της φύσης, διότι και οι δυο επηρεάζονται και καταστρέφονται από την αμαρτία αλλά και την φθορά [74]. Τέλος ο άνθρωπος είναι ο μόνος ο οποίος μπορεί να επαναφέρει την ισορροπία στην κτίση, αφού στο πρόσωπο του ολοκληρώνεται η δημιουργία του θεού. Μια ακόμα σημαντική τοποθέτηση που έγινε στα πλαίσια της προστασίας του περιβάλλοντος ήταν το χριστουγεννιάτικο μήνυμα του πατριάρχη Δημήτριου, όπου καλούσε τους πιστούς να προστατεύουν την κτίση όπου ο θεός έδωσε σε εμάς [75].
Την ίδια χρονιά και με αφορμή τον εορτασμό των 900 χρόνων από την ίδρυση της Ιεράς Μονής Ιωάννου του θεολόγου Πάτμου, έγινε το οικολογικό συνέδριο της Πάτμου στις 23 με 24 Σεπτεμβρίου του 1988 μαζί με την τοπική αυτοδιοίκηση με θέμα «αποκάλυψης και το μέλλον του ανθρώπινου γένους». Το συνέδριο έγινε λόγω της ανησυχίας των ανθρώπων για την καταστροφή του κόσμου, όπως περιγραφόταν στην αποκάλυψη του Ιωάννη. Στο μήνυμα του οικολογικού συνεδρίου υπογραμμίστηκε πως ο άνθρωπος θεωρείται οικονόμος και όχι ιδιοκτήτης της κτίσης. Οι ορθόδοξοι αντιπρόσωποι του συνεδρίου θεωρούσαν πως ο άνθρωπος πρέπει να δείχνει αγάπη προς την κτίση και να υιοθετήσει έναν ασκητικό τρόπο ζωής [76].
Τον επόμενο χρόνο διεξήχθη το Διορθόδοξο συνέδριο στην ορθόδοξη Ακαδημία της Κρήτης στις 25 Νοεμβρίου έως 4 Δεκεμβρίου του 1989, στο οποίο ένα από τα θέματα συζήτησης ήταν και το περιβάλλον, πιο συγκεκριμένα η διαφύλαξη της ακεραιότητας του φυσικού περιβάλλοντος [77]. Στην συνέχεια στις 5 έως 11 Νοεμβρίου του 1991, πραγματοποιήθηκε στην ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης η Διορθόδοξη Διάσκεψη των αυτόνομων και Αυτοκέφαλων εκκλησιών, λόγω των τεράστιων διαστάσεων που είχε λάβει η περιβαλλοντική καταστροφή, προσπαθώντας να διατυπώσουν μια κοινή θέση για το πρόβλημα. Οι εκπρόσωποι των ορθοδόξων εκκλησιών κατέληξαν στα ακόλουθα συμπεράσματα. Πρώτον, οι εκκλησίες θα πρέπει να παροτρύνουν τους πιστούς να έχουν μια λιτή και ασκητική ζωή, αφήνοντας στο περιθώριο τις υπερβολές εάν θέλουν να σώσουν τους εαυτούς τους και ταυτόχρονα το φυσικό περιβάλλον. Δεύτερον, κάθε Αυτοκέφαλη εκκλησία καθιερώνει την πρώτη Σεπτεμβρίου ως ημέρα για ευχές και ικεσίες για τη δημιουργία ως ημέρα προστασίας του περιβάλλοντος. Τρίτον, κάθε εκκλησία πρέπει να αναπτύξει προγράμματα χριστιανικής περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τους πιστούς. Τέταρτον, οι εκκλησίες θα πρέπει να γίνουν πιο φιλικές προς το περιβάλλον, εξοικονομώντας ενέργεια μέσα στους ναούς, να οργανώνουν προγράμματα ανακύκλωσης χαρτιού, πλαστικού και μετάλλου. Πέμπτον, οι εκκλησίες θα ήταν ορθό να διοργανώνουν ημερίδες για την συζήτηση περιβαλλοντικών, θεολογικών και διαφόρων ειδών κοινωνικά θέματα. Έκτον, όλες οι Αυτοκέφαλες εκκλησίες θα πρέπει να συνεργάζονται μαζί με τις τοπικές περιβαλλοντικές ομάδες για την λύση των περιβαλλοντικών προβλημάτων εντός των ορίων τους. Τέλος το συνέδριο έκρινε ορθό να απευθύνει έκκληση στο συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών, που θα λάμβανε χώρα στην Βραζιλία το 1992 για την προστασία του περιβάλλοντος, αποστέλλοντας τους τις προτάσεις που είχαν για την λύση των περιβαλλοντικών προβλημάτων [78]. Η περιβαλλοντική κρίση παρέμεινε κύριο ζήτημα και στο συνέδριο το οποίο έγινε στην Ρόδο το 2005 όπου συζητήθηκαν αρκετά περιβαλλοντικά θέματα, καταλήγοντας πως μόνο ο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει αυτή την τόσο σοβαρή κατάσταση.
Εν κατακλείδι η ανεπανόρθωτη καταστροφή του περιβάλλοντος θεωρείται παραβίαση του θελήματος του θεού με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να χωρίζεται από τον δημιουργό του και να χάνει την δυνατότητα σωτήριας του. Για αυτό τον λόγο η εκκλησία πρέπει να αφυπνίσει τους ανθρώπους, προσπαθώντας να τους επαναφέρει στον δρόμο της σωτήριας, αρχικά του εαυτού τους και στην συνέχεια της κτίσης.
Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ
